Sĩ diện người Hà Nội

 

Điện thoại reo, tôi nhấc máy, đầu dây bên kia tiếng đàn ông, “Cháu là chồng của Hoàng Tố Mai, sẽ đến đón chú thiếm, khoảng mười lăm phút nữa cháu sẽ có mặt.”

   
Tôi bảo vợ chuẩn bị. Oanh nói, “Có gì đâu mà chuẩn bị, cậu ấy đến mình đi thôi.”

   
Nguyễn Bình Phương, chồng Hoàng Tố Mai, con gái nhà phê bình Hoàng Ngọc Hiến cũng viết văn, tuy chưa gặp lần nào, nhưng qua giọng nói, tôi đoán có lẽ còn trẻ.

   
Đây là lần về Việt Nam thứ hai sau ngày vượt biển. Tôi ra Hà Nội thăm một số người đã từng gặp khi họ sang Mỹ, một số khác chỉ biết nhau qua trao đổi thư từ, email.

   
Tôi gặp Hoàng Ngọc Hiến ở Mỹ khi ông sang dự một hội thảo gì đó lâu quá tôi quên. Ra Hà Nội lần này tôi được HNH mời đến nhà ăn cơm.

   
Hà Nội, lần đầu tôi đến thành phố này. Trong dĩ vãng, từ những ngày còn thiếu niên, qua sách vở và truyền khẩu, Hà Nội trong suy nghĩ tôi là một địa danh lắm truyền kỳ, giai thoại hấp dẫn. Xóm Khâm Thiên, nơi hội tụ của các VNS, nhịp phách, ả đào, bàn đèn, khói thuốc… Sông Hồng vỡ đê, nước dâng cao hung tợn, cuốn trôi, nhận chìm tất cả, người, vật… trong Vỡ Đê (Vũ Trọng Phụng). Cái rét buốt xương của những cảnh đời khốn khổ trong Tôi Kéo Xe (Tam Lang). Và Tản Đà, Nguyễn Tuân… những “tay chơi” một thời. Tiểu thuyết, giai thoại, sự thật hòa trộn khiến vùng đất này, với tôi, như một người con gái kín cổng cao tường tôi luôn mong được có dịp chinh phục. Tôi mang tâm trạng này từ lúc lên phi cơ ở Tân Sơn Nhất đến bấy giờ, trên lầu hai một khách sạn giữa lòng thủ đô. Tôi phóng tầm nhìn ra xa, thành phố này về đêm không xô bồ như trong Nam (tôi đang viết về thời điểm những năm 90 thế kỷ trước. Nghe nói bây giờ HN không kém gì SG, nhất là ở những khu đô thị mới), có lẽ do những con đường không rộng, lượng xe, nhất là xe hơi, ít. Tôi ngước nhìn tán lá rậm đẫm ướt, vừa rồi một trận mưa vừa xối xuống, đã tạnh, khí hậu dễ chịu. Có tiếng Oanh, “Anh ơi, tiếp tân gọi, cậu Phương chắc đã đến.”

   
Hai người đang chờ chúng tôi. Một trẻ, người kia tóc bạc, mặt tròn phúc hậu. Thấy chúng tôi, người trẻ bước đến, “Thưa chú.”

   
“Anh là Nguyễn Bình Phương?”

   
“Vâng ạ.”

   
Phương quay sang ông già, “Bác Tô Hoài. Ba cháu mời cả bác ấy, tiện đường, cháu đón luôn.”

Tôi bắt tay hai người rồi nói với Tô Hoài, “Không ngờ được gặp anh, hân hạnh quá, như hầu hết bọn nhô con, ngày xưa tôi rất mê Dế Mèn Phiêu Lưu Ký.”

   
Tô Hoài cười không nói gì. Ra đến lề đường Phương gọi taxi cho tôi và Oanh. Phương đi xe gắn máy chở Tô Hoài.

   
Phương cho anh tài xế địa chỉ nơi đến và hỏi giá tiền rồi móc ví trả. Tôi vội nói, “Đến nơi, xem đồng hồ, tôi trả, vội gì.”

   
“Để cháu lo, ba cháu mời cô chú mà.”

   
Tô Hoài nói, “Phương nó nói đúng đấy, anh Hiến mời, Phương nó lo là chuyện đương nhiên.”

   
Bữa cơm thân mật, chuyện văn chương, chuyện nhân vật. Chị Hoàng Ngọc Hiến vui vẻ, cởi mở, không quên… kể xấu ông chồng với giọng âu yếm.

   
Sáng hôm sau nhạc sĩ Dương Thụ cùng một cô phóng viên báo Tuổi Trẻ phân bộ phía Bắc đến đưa chúng tôi đi tham quan các thắng tích của Hà Nội và một số nhân vật đang hoạt động văn học nghệ thuật. Suốt hai ngày, mọi chi phí Dương Thụ đều dành trả, với lý do thực hữu lý, chúng tôi là khách. Ngày thứ ba tôi nói muốn gặp Dương Thu Hương, Dương Thụ gọi, DTH tới, chúng tôi cùng đi ăn bún chả chợ Đồng Xuân. Tính nhà văn nữ này không khác con trai, phóng khoáng, mạnh mẽ, gọi tôi bằng mày, xưng tao rất… giang hồ, “Tao trả tiền, mày đừng ỷ mác Việt kiều, lên mặt, không được đâu.”

   
Những ngày ở Hà Nội, tôi gặp không ít anh em văn nghệ, Lê Đạt, Dương Tường, Bảo Ninh, Phạm Xuân Nguyên, Trần Ngọc Tuấn, Nguyễn Huy Thiệp, Nguyễn Đình Chính (con trai Nguyễn Đình Thi). Trong buổi họp mặt tại nhà Chính tôi đàm đạo với một nhà văn trẻ, anh ấy rất mê tín Phạm Công Thiện, thở ra toàn ngôn ngữ của ông thần này.

   
Còn nhiều, khá nhiều VNS khác tôi không nhớ tên. Tất cả đều có chung mẫu số: sĩ diện.

Nguyễn Huy Thiệp đến đón tôi ở khách sạn, anh mang tặng vợ chồng tôi một hộp trà sâm Đại Hàn, sau đó suốt hai ngày anh đưa chúng tôi thăm viếng nhiều nơi: di tích thành Cổ Loa, lăng mộ Đinh Tiên Hoàng, nơi thờ Lê Long Đĩnh, Thái Hậu Dương Vân Nga, Lê Hoàn… và nhiều chùa chiền, kể cả chùa có Thập Bát La Hán bằng gỗ sơn son thép vàng, lớn như người thật, đặt trên 18 bệ thấp dọc hành lang dẫn vào chánh điện. Hôm ấy mưa lâm râm, se lạnh, sân chùa ẩm ướt, cây sứ già nở hoa trắng rợp, những đài lá trĩu nước dưới ánh sáng âm u, chả hiểu sao lại gợi nhớ chùa Long Giáng trong Hồn Bướm Mơ Tiên của Khái Hưng. Điều đặc biệt, NHT đưa chúng tôi về nhà khoe tượng Quan Âm do chính tay anh thực hiện, tượng lớn, tọa lạc giữa sân. Tôi ngắm, không dám có ý kiến.

   
Trần Ngọc Tuấn (nhà thơ), cho tôi mượn xe hơi, cả tài xế. Vợ anh, đẹp, hình như diễn viên điện ảnh (?) đưa Oanh đi sắm áo dài lụa nổi tiếng của miền Bắc.

   
Lê Đạt vui vẻ, tính xởi lởi. Đúng là Lão Ngoan Đồng. Anh nghèo, chỉ đãi tôi uống cà phê.

Một chuyện lạc đề, nhưng vui.

   
Trong buổi ăn nhậu gồm nhiều VNS, bạn nào đó hỏi, “Nghe đồn anh ăn chơi khét tiếng phải không?”

   
“Trời! Làm gì có chuyện đó!”

   
“Đừng giấu, còn nghe nói anh có phương pháp bế tinh thần sầu. Dạy bọn này đi.”

   
Đã uống khá nhiều, hơi men biến tôi thành tên ăn tục nói phét, “Dễ thôi, khi xả nước đừng tồ tồ một lần mà hãy ngắt khoảng. Luyện tập một thời gian sẽ kéo dài hoặc xuất như ý muốn”.

   
Nhà phê bình văn học Phạm Xuân Nguyên cười ha hả, “Hahaha… phải đặt tên phương pháp này là Đoạn thủy bí kíp.”

   
Những năm chín mươi Hà Nội còn khá vất vả, thế nhưng người Hà Nội, qua giới VNS, vẫn giữ được truyền thống tôi từng nghe: Sĩ diện.