Các dân tộc bản địa châu Mỹ, thổ dân châu Mỹ hay người Indian, gọi là “người da đỏ” để chỉ dân bản địa ở Hoa Kỳ mà bắt nguồn từ tiếng “redskin” dù màu da của họ không thực sự đỏ. Họ là các nhóm cư dân tiên khởi của Mỹ châu lục địa trước khi người châu Âu khám phá ra đại lục này vào cuối thế kỷ 15 (thời kỳ tiền Colombo).
Có rất nhiều bộ tộc: Navajo, Cherokee, Sioux, Ojibwe, Choctaw, Apache, Lumbee, Pueblo, Muskogee.
Xin đề cập về người Cherokee, được xem là bộ tộc quan trọng của người Indian.
Người da đỏ vùng đồng bằng (còn được gọi là Người bản địa vùng đồng bằng) là những cư dân nguyên thủy ở vùng đồng bằng phía Tây Bắc Mỹ, hiện thuộc về Hoa Kỳ và Canada. Đây là những người Mỹ bản địa thường được đề cập nhiều nhất trên các phương tiện truyền thông từ thế kỷ 19 đến nay.
Người dân đồng bằng sống ở khu vực này khoảng 13,000 năm và ban đầu là những người săn bắn, hái lượm theo việc di trú và tùy theo mùa của bò rừng bison. Cho đến khoảng năm 700/900, việc trồng ngô được du nhập từ Trung Mỹ (*). Sau đó, họ trở thành dân bán du mục, thiết lập các khu định cư nông nghiệp lâu dài trong khi tiếp tục săn thú, chủ yếu là bò rừng.
Văn hóa của họ bị ảnh hưởng bởi niềm tin tâm linh vốn coi mọi sự sống đều thiêng liêng, được kết nối với nhau và do các linh hồn cơ bản bao gồm một trong bốn yếu tố theo truyền thống Hy Lạp, đó là không khí, nước, lửa và đất. Niềm tin tôn giáo của các quốc gia và bộ tộc rất khác nhau, nhưng tất cả đều tin vào một hoặc nhiều đấng tối cao đã tạo ra thế giới và chăm lo cho họ. Các nghi lễ như Vũ Điệu Mặt Trời, Lễ Ma Quỷ, Lễ Bắp xanh được thực hiện nhằm tôn vinh thần linh vĩ đại, đổi mới đất đai và hồi sinh cộng đồng.
(*) Mesoamerica là một vùng lịch sử và khu vực văn hóa bắt đầu từ phía nam của Bắc Mỹ và kéo dài đến bờ biển Thái Bình Dương của Trung Mỹ, bao gồm các vùng đất của miền Trung và miền Nam Mexico, toàn bộ Belize, Guatemala, El Salvador và một số vùng của Honduras, Nicaragua và Costa Rica. Là một khu vực văn hóa, Mesoamerica được xác định bởi sự kết hợp các đặc điểm văn hóa được phát triển và chia sẻ bởi các nền văn hóa bản địa của. (theo wiki)
TÌM HIỂU VÀ NGHIÊN CỨU VỀ NGƯỜI CHEROKEE
Người Cherokee (/ˈtʃɛrəkiː/; tiếng Cherokee: Ani-Yunwiya, ᎠᏂᏴᏫᏯ hay ᏣᎳᎩ) là dân tộc bản địa châu Mỹ, ban đầu sinh sống tại những bang miền Đông Nam (chủ yếu là Georgia, Tennessee, Bắc Carolina, và Nam Carolina). Hiện có ba bộ tộc Cherokee được chính phủ liên bang công nhận: Eastern Band of Cherokee Indians ở Bắc Carolina, Xứ Cherokee tại Oklahoma, và United Keetoowah Band of Cherokee Indians, cũng tại Oklahoma. Tiếng Cherokee là một phần của hệ ngôn ngữ Iroquois.
Vào thế kỷ 19, những sử gia và nhà dân tộc học đã ghi nhận về truyền thuyết truyền miệng rằng người Cherokee đã di cư xuống phía nam vào thời cổ từ khu vực Ngũ Đại hồ, nơi những dân tộc nói ngôn ngữ Iroquois khác sinh sống.
Những người định cư châu Âu xem người Cherokee là một trong "năm bộ lạc văn minh", vì họ đã tiếp nhận nhiều đặc điểm văn hóa và kỹ thuật của người châu Âu. Người Cherokee là một trong những nhóm người phi châu Âu đầu tiên trở thành công dân Hoa Kỳ.
Xứ Cherokee, với chừng 300,000 thành viên, có dân số lớn nhất trong số 566 bộ tộc được chính phủ liên bang công nhận tại Hoa Kỳ.[9] Thêm vào đó, có hơn 819,000 người khai nhận rằng có tổ tiên Cherokee (theo wiki).
Giới thiệu về người Cherokee
Người Cherokee là một trong những dân tộc bản địa nổi tiếng và quan trọng nhất ở Bắc Mỹ. Có nguồn gốc từ miền đông Nam Hoa Kỳ, người Cherokee có lịch sử phong phú và nền văn hóa riêng biệt khiến họ trở nên khác biệt. Hãy khám phá những khía cạnh hấp dẫn về di sản, phong tục và lối sống của họ trong bài viết này.
Lịch sử và nguồn gốc của người Cherokees
Nguồn gốc của người Cherokee có từ hàng ngàn năm trước. Ban đầu họ là những người ít ra ngoài, sống ở vùng nhiều đồi núi của dãy núi Appalachian. Lịch sử của họ được đánh dấu bằng những thời kỳ thịnh vượng, xung đột và di dời.
Dãy Appalachia là dãy núi dài ở miền đông Bắc Mỹ, phía cực bắc thuộc Canada nhưng chủ yếu thuộc lãnh thổ Hoa Kỳ. Dãy Appalchia có chiều rộng từ 150 đến 500 kilômét (100-300 dặm), bắt đầu từ đảo Newfoundland (Canada) và kéo dài 2500 km theo hướng đông bắc-tây nam tới miền Trung tiểu bang Alabama (Mỹ). Một vài mỏm đồi lan đến cả miền đông bắc tiểu bang Mississippi. Nếu chỉ tính phần trên đất liền thì phía cực bắc là bán đảo Gaspé, Québec.
Người Cherokees đã khuếch trương một xã hội phức tạp với hệ thống chính trị được tổ chức tốt. Một hội đồng bộ lạc cai trị họ và theo một hiến pháp thành văn trước khi người châu Âu đến. Tuy nhiên, phản ứng hỗ tương với những người kiều dân châu Âu có tác động đáng kể đến cách sống và lãnh thổ của họ.
Vào những năm 1830, người Cherokee bị buộc phải rời bỏ vùng đất tổ tiên của họ theo chinh sách Đường Mòn Nước Mắt nổi tiếng. Việc bắt buộc phải di dời này đã dẫn đến cái chết của nhiều người Cherokees do bệnh tật, nạn đói, và điều kiện khắc nghiệt. Bất chấp thử thách này, người Cherokee đã thể hiện khả năng kiên cường phục hồi khó khăn rất cao và đã thành công bảo tồn di sản văn hóa của họ.
Đạo luật Tái Định Cư Người Da Đỏ (Indian) năm 1956, còn được gọi là Luật Công 959, là luật của Hoa Kỳ khuyến khích người Mỹ bản địa rời bỏ khu bảo tồn của họ và chuyển đến các thành phố
Di dời người Indian là tên gọi một chính sách của Chính quyền Liên bang Hoa Kỳ nhằm cưỡng chế thổ dân Mỹ di dời khỏi các vùng đất tổ tiên của họ sang tây ngạn sông Mississippi – cụ thể là Lãnh thổ Indian (gần như tương đương tiểu bang Oklahoma hiện đại).
Đạo luật Di dời Indian được Tổng thống Andrew Jackson ký duyệt vào năm 1830. Hậu quả là khoảng 60.000 cư dân người Cherokee, người Muscogee (Creek), người Seminole, người Chickasaw, và người Choctaw (cùng hàng ngàn nô lệ da đen của họ) đã bị buộc phải rời bỏ đất tổ của họ, đồng thời gây ra cái chết cho hàng ngàn người trên Con đường Nước mắt. (theo wiki)
Các tuyến đường di dời ở miền Nam Hoa Kỳ
Địa điểm: Hoa Kỳ
Thời điểm:1830–1847
Mục tiêu: Thổ dân Mỹ ở miền Đông Hoa Kỳ
Loại hình: Di chuyển dân cưThanh lọc sắc tộcDiệt chủng
Tử vong 8.000+ (ước tính thấp nhất)
“Con đường mòn nước mắt” - Chương đen tối của lịch sử Hoa Kỳ -
Người Cherokee bị quây lại trong các trại nhỏ không khác gì súc vật. Không chỉ vậy, họ không được phép thu dọn đồ đạc hay chuẩn bị lương thực, vật dụng cho chuyến hành trình và phải ra đi ngay lập tức. Những ngôi nhà của họ nhanh chóng bị cướp bóc và đốt phá. (theo wiki)
Ngày nay, người Cherokee tiếp tục bảo tồn cơ đồ và phát huy văn hóa của họ. Họ có ngôn ngữ, phong tục và truyền thống riêng biệt được truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác.
Lịch sử và văn hóa phong phú của người Cherokee rất đáng để nghiên cứu tỉ mỉ, và đánh giá cao. Xin mời tìm hiểu về tín ngưỡng, phong tục và nghệ thuật của người Cherokee trong các phần sau của bài viết.
Văn hóa và phong cách sống
Văn hóa và lối sống của người Cherokee rất phong phú về tín ngưỡng, phong tục, truyền thống và cách thể hiện nghệ thuật. Khám phá các yếu tố thiết yếu của văn hóa của họ dưới đây.
Tín Ngưỡng và Tâm Linh
Người Cherokee có đời sống tâm linh đức tin thiêng liêng in thật sâu trong văn hóa của họ. Họ tin vào một thế lực cao hơn, được gọi là "Thần Linh". Theo niềm tin của họ, Thần này hiện diện trong mọi yếu tố của thiên nhiên, bao gồm động vật, thực vật và đá. Người Cherokee thực hành các nghi lễ tôn giáo, chẳng hạn như lễ hội nhảy múa của chiến binh và nghi thức tẩy uế, để tôn vinh Thần này và duy trì sự cân bằng giữa người Cherokee và môi trường.
Phong tục và truyền thống
Phong tục và truyền thống đóng một vai trò quan trọng trong cuộc sống hàng ngày của người Cherokee. Họ coi trọng gia đình và cộng đồng. Người Cherokee thực hành các nghi lễ chuyển giao, chẳng hạn như nghi lễ sinh sản, kết hôn, và qua đời, nhằm củng cố mối quan hệ gia đình và cộng đồng. Ngoài ra, họ còn tổ chức nhiều lễ hội hàng năm, như Lễ hội thu hoạch, mục đích để bày tỏ lòng tôn kính đối với di sản nông nghiệp và thiên nhiên hào phóng của họ.
Nghệ thuật và thủ công của người Cherokee
Nghệ thuật và thủ công giữ một vị trí trung điểm trong văn hóa Cherokee. Các nghệ nhân Cherokee nổi tiếng với tay nghề đặc biệt trong việc tạo ra giỏ, đồ gốm, chạm khắc gỗ, đan giỏ và dệt. Những tác phẩm nghệ thuật này thường được trang trí bằng các họa tiết truyền thống, chẳng hạn như hình dạng lõi bắp, họa tiết thiên nhiên và biểu tượng tâm linh. Người Cherokee cũng sử dụng nghệ thuật để truyền lại lịch sử và truyền thống của họ cho thế hệ tương lai.
Văn hóa và lối sống của người Cherokee có nguồn gốc sâu xa từ lịch sử và di sản của họ. Họ đã hiểu và khi bảo tồn những yếu tố văn hóa này, người Cherokee tiếp tục duy trì bản sắc dân tộc để lưu truyền nguồn gốc của họ.
Cơ đồ và di sản - Tầm quan trọng của Người Cherokees trong Lịch sử
Người Cherokee đóng một vai trò đáng kể trong lịch sử Bắc Mỹ. Họ đã xuất hiện từ hàng thiên niên kỷ trước, với một nền văn hóa và xã hội ổn định lâu đời. Trước khi người châu Âu đến, người Cherokee đã chiếm đóng một vùng lãnh thổ rộng lớn bao gồm các phần của các bang Georgia, Bắc Carolina, Nam Carolina, Tennessee, Alabama và Kentucky ngày nay.
Qua nhiều thế kỷ, người Cherokee đã phát triển một xã hội phức tạp và tinh vi, cầu kì, với hệ thống chính trị có tổ chức, và các hoạt động thực hành nông nghiệp tiên tiến. Họ cũng duy trì mối quan hệ buôn bán với các bộ lạc người Mỹ bản địa khác và thiết lập liên minh với những người kiều dân châu Âu.
Ảnh hưởng của người Cherokee ngày nay
Bất chấp những thách thức mà họ phải đối mặt trong suốt lịch sử của mình, người Cherokee vẫn tiếp tục gây ảnh hưởng đáng kể cho đến ngày nay. Họ đã nỗ lực bảo tồn văn hóa, truyền thống và ngôn ngữ của mình, thành công trong việc duy trì một di sản có tác động mạnh mẽ.
Người Cherokees cũng đóng một vai trò quan trọng trong phong trào dân quyền ở Mỹ. Cuộc đấu tranh của họ để được công nhận các quyền của mình và sự phản kháng của họ đối với các chính sách bất công đã góp phần định hình lịch sử những quyền lợi của người bản địa ở Hoa Kỳ.
Ngày nay, người Cherokee tiếp tục đóng vai trò tích cực trong việc bảo tồn di sản văn hóa của họ. Các sáng kiến bảo tồn văn hóa được đưa ra nhằm truyền lại truyền thống, nghề thủ công, âm nhạc và các điệu múa truyền thống cho thế hệ tương lai. Những nỗ lực này là cần thiết để đảm bảo tính vĩnh cửu của lịch sử và di sản phong phú của người Cherokee - luôn vẫn được tiếp tục.
Tóm lại, tầm quan trọng của người Cherokee trong lịch sử và ảnh hưởng không ngừng của họ trong xã hội đương đại là minh chứng cho tinh thần kiên cường và sức mạnh của dân tộc này. Bảo tồn cơ đồ và di sản của họ là điều cần thiết để bảo tồn sự đa dạng văn hóa và lịch sử của các dân tộc bản địa Bắc Mỹ.
Những thách thức và khả năng Chấn hưng
Người Cherokee đã phải chịu đựng nhiều thử thách theo dòng lịch sử trong nhiều thế kỷ nhưng đã chứng tỏ được tinh thần kiên cường phục hồi đặc biệt khi đối mặt với nghịch cảnh. Phần này sẽ nêu bật một số thử thách lịch sử mà người Cherokee phải đối phó cũng như khả năng chống chọi và chấn hưng của họ.
Thử thách lịch sử
Người Cherokees đã phải đối mặt với nhiều thách thức trong suốt quá trình lịch sử của họ. Một trong những khoảnh khắc bi thảm nhất là việc người Cherokee bị buộc phải rời bỏ vùng đất tổ tiên của họ đến Lãnh thổ Da đỏ, được gọi là Đường Mòn Nước Mắt. Năm 1838, hàng nghìn người Cherokee buộc phải rời bỏ nhà cửa ở Georgia, Alabama và Tennessee để di chuyển bằng đường bộ hàng nghìn dặm về phía tây trong điều kiện cực kỳ khắc nghiệt. Thời kỳ đen tối này trong lịch sử Cherokee đã dẫn đến cái chết của hàng nghìn người vì đói, bệnh tật và kiệt sức.
Ngoài việc bị buộc phải di dời, người Cherokees còn phải đối mặt với những khó khăn khác như Nội chiến Hoa Kỳ, nơi các phe phái phiến loạn nội bộ đã hình thành và đứng về phía hội Liên minh hoặc Liên đoàn miền Nam. Sự chia rẽ này làm gia tăng căng thẳng trong quốc gia Cherokee và dẫn đến xung đột nội bộ.
Tinh Thần Kiên Cường của người Cherokee
Bất chấp những thử thách lịch sử mà họ phải đối mặt, người Cherokee đã chứng tỏ được tinh thần kiên cường và khả năng phục hồi đáng kể. Sau khi bị buộc phải di dời, người Cherokee đã thành công trong việc xây dựng lại cộng đồng của mình và bảo tồn văn hóa cũng như truyền thống của họ. Họ đã phát triển những hình thức tổ chức chính trị và xã hội mới để thích ứng với môi trường mới.
Ngày nay, người Cherokee tiếp tục bảo tồn di sản văn hóa của mình và đề cao niềm tự hào về bản sắc của mình. Người Cherokee đã thiết lập các nỗ lực bảo tồn văn hóa, chẳng hạn như các chương trình giáo dục, sự kiện văn hóa, và các viện bảo tàng để truyền lại di sản xã hội của họ cho các thế hệ tương lai. Tầm quan trọng của việc truyền lại những truyền thống là điều chủ yếu và cần thiết để duy trì cho di sản của họ tồn tại.
Sự kiên cường của người Cherokee là minh chứng cho sức mạnh và quyết tâm bảo tồn nền văn hóa của họ bất chấp những thách thức mà họ phải đối mặt. Lịch sử của họ là lời nhắc nhở mạnh mẽ có hiệu lực về khả năng phục hồi của con người và giá trị của di sản văn hóa.
Bảo tồn di sản văn hóa Cherokee
Người Cherokee rất coi trọng việc bảo tồn di sản văn hóa và truyền thống của họ. Rất nhiều nỗ lực đã được đề cao để bảo tồn sự phong phú của nền văn hóa Cherokee và đảm bảo việc truyền tải nó cho các thế hệ tương lai.
Người Cherokee đã đưa ra nhiều sáng kiến nhằm bảo tồn và phát huy di sản văn hóa của họ. Các tổ chức như Bảo Tàng Cherokee, nằm ở Bắc Carolina, tập trung vào việc bảo tồn lịch sử và văn hóa Cherokee. Bảo tàng này trưng bày một bộ sưu tập các cổ vật Cherokee, triển lãm tương tác và các chương trình giáo dục nhằm nâng cao nhận thức và giáo dục công chúng về lịch sử và văn hóa của người Cherokee.
Ngoài ra, các lễ hội và lễ kỷ niệm, hội diễn hàng năm được tổ chức để làm nổi bật truyền thống của người Cherokee. Trong số các sự kiện nổi tiếng nhất là Lễ Hội Người Da Đỏ Cherokee, diễn ra vào mùa hè hàng năm ở Bắc Carolina. Lễ hội này khiến du khách có cơ hội khám phá và trải nghiệm các điệu múa, âm nhạc, đồ thủ công và ẩm thực Cherokee, theo đó giúp bảo tồn và phát huy văn hóa Cherokee.
Tầm quan trọng của việc truyền tải di sản xã hội
Việc truyền tải các kế thừa di sản xã hội có giá trị (truyền thống) là điều cần thiết để bảo tồn di sản văn hóa của người Cherokee. Các vị tổ tiên đóng một vài trò mấu chốt trong việc này bằng cách truyền lại kiến thức, phong tục và câu chuyện của họ cho thế hệ sau. Những gia đình Cherokee chăm chú theo dõi để đảm bảo rằng trẻ em từ lúc ấu thơ, độ tuổi nhỏ nhất, được dạy các truyền thống qua các những chuyện truyền miệng, nghi lễ và các sự kiện cộng đồng.
Mặt khác, giáo dục cũng đóng một vị trí then chốt trong việc bảo tồn văn hóa Cherokee. Các trường học ở Cherokee sáp nhập những chương trình giảng dạy nhấn mạnh vào lịch sử, ngôn ngữ và truyền thống của người Cherokee. Các lớp học ngôn ngữ Cherokee cũng được cung cấp để đảm bảo sự tồn tại của ngôn ngữ từ tiền nhân này. Ngôn ngữ Cherokee là một yếu tố trọng tâm trong bản sắc của người Cherokee và việc bảo tồn là phần mấu chốt để giữ cho văn hóa Cherokee sinh động và trường cửu.
Bằng cách bảo tồn di sản văn hóa và truyền lại phong tục tập quán cho thế hệ tương lai, người Cherokee đảm bảo rằng bản sắc văn hóa của họ vẫn mạnh mẽ, sống động, và thú vị. Những sáng kiến bảo tồn văn hóa và tầm quan trọng của việc truyền lại các phần đóng góp, đảm bảo rằng phong tục tổ tiên và sự phong phú về văn hóa của người Cherokee tiếp tục khởi sắc, sinh động, và phát triển.
TL sưu tầm & dịch
Nguồn:
1/- Johnson, M. G. Encyclopedia of Native Tribes of North America. Firefly Books, 2022.
2/- https://ethnique-marudai.fr/peuple-cherokee/
3/- wikipedia
Gửi ý kiến của bạn
