Hôm nay,  

Situs Inversus: Khi Phủ Tạng Trong Cơ Thể “Đổi Chỗ” Cho Nhau

16/05/202500:00:00(Xem: 291)

lung
Situs inversus là một tình trạng di truyền hiếm hoi, trong đó các cơ quan nội tạng trong lồng ngực và bụng nằm ở phía đối diện so với vị trí thông thường của chúng, tựa như một hình ảnh phản chiếu trong gương. (Nguồn: Wikimedia Commons, từ Gray's Anatomy, 1918)
 
Situs inversus (phủ tạng ngược chỗ) là một căn bệnh di truyền hiếm gặp, trong đó các cơ quan trong lồng ngực và ổ bụng nằm ở vị trí ngược bên. Thay vì gan nằm ở bên phải và lá lách ở bên trái như thông thường, thì ở người bị phủ tạng ngược chỗ các cơ quan này sẽ “đổi chỗ” với nhau.
 
Trên thế giới, cứ khoảng 10,000 người thì có 1 người bị tình trạng này, nam giới dễ bị hơn nữ giới 1.5 lần.
 
Nguyên nhân gây ra chứng situs inversus là do đột biến gen làm gián đoạn quá trình xác định “trục đối xứng” (các bên trái-phải) của cơ thể trong giai đoạn phôi thai. Có hơn 100 gen được phát hiện là có liên quan đến tình trạng này. Một trong số đó là gen NME7, có nhiệm vụ mã hóa một loại protein quan trọng giúp hình thành các cấu trúc tế bào dạng ống gọi là vi ống (microtubules). Vi ống giúp duy trì hình dạng của tế bào và hỗ trợ các tế bào di chuyển đến đúng vị trí cần thiết trong cơ thể.
 
Situs inversus là một bệnh lý di truyền theo cơ chế lặn trên nhiễm sắc thể thường, nghĩa là cả cha và mẹ đều phải truyền cho con một gen đột biến thì người con mới mắc bệnh. Trong trường hợp chỉ nhận được một gen đột biến từ cha hoặc mẹ, người con sẽ không mắc bệnh nhưng trở thành người mang gen bệnh, có thể truyền lại gen này cho thế hệ sau.
 
Trong một số trường hợp, situs inversus có thể đi kèm với các vấn đề sức khỏe khác, chẳng hạn như xáo trộn chức năng lông mao nguyên phát (primary ciliary dyskinesia), bệnh này làm suy yếu hoạt động của lông mao – những cấu trúc dạng sợi siêu nhỏ giúp làm sạch đường hô hấp, lỗ tai và xoang mũi khỏi vi khuẩn hoặc bụi bẩn. Trong giai đoạn phát triển phôi thai, các lông mao này cũng đóng vai trò quan trọng trong việc xác định trục trái-phải của cơ thể.
 
Triệu chứng: Không phải lúc nào cũng biểu hiện rõ ràng
 
Phần lớn những người bị phủ tạng ngược chỗ không có triệu chứng gì rõ ràng, bởi vì các cơ quan vẫn hoạt động bình thường. Nhiều người thậm chí không nhận ra tình trạng của mình cho đến khi đi khám bác sĩ do bệnh nào đó khác.
 
Tuy nhiên, từ 5% đến 10% người mắc situs inversus có vấn đề tim mạch bẩm sinh. Ngoài ra, một số người mắc situs inversus kèm theo chứng xáo trộn chức năng lông mao nguyên phát sẽ dễ bị nhiễm trùng đường hô hấp hơn, chẳng hạn như viêm cuống phổi (bronchitis) và viêm xoang (sinusitis). Nguyên nhân là vì lông mao không hoạt động hiệu quả, không bảo vệ tốt đường hô hấp và xoang khỏi vi trùng, bụi bẩn.
 
Một trong những nguy cơ đáng chú ý nhất của situs inversus là nguy cơ bị chẩn bịnh sai. Thí dụ, đau ruột thừa thường làm người ta đau ở bụng dưới bên phải, nhưng ở những người bị situs inversus, ruột thừa của họ có thể nằm ở bên trái, nên dễ bị chẩn bịnh sai hoặc trễ hơn bình thường.
 
situs inversus thường không gây ra triệu chứng nào đáng kể nên không cần điều trị. Tuy nhiên, nếu bệnh nhân bị kèm thêm các vấn đề sức khỏe khác thì sẽ cần tập trung điều trị các triệu chứng của những bệnh lý đi kèm đó.
 
Nguồn: “Situs inversus: The condition where your organs are on the 'wrong' side” được đăng trên trang Livescience.com.
 

Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
Theo Seth Berkley, cựu giám đốc Gavi (2011-2023), kế hoạch cắt tài trợ cho các chương trình tiêm chủng toàn cầu của Trump có thể khiến Hoa Kỳ tự chuốc lấy hiểm họa về y tế và kinh tế. Những mối đe dọa lớn nhất đối với an ninh y tế của người dân Hoa Kỳ hiện nay là gì? Có không ít mối nguy đang rình rập chúng ta: cúm gia cầm không chỉ lây lan ở chim và gia súc mà còn ở hơn 50 loài động vật hữu nhũ khác; bệnh sởi đang bùng phát trở lại ở nhiều quốc gia; COVID-19 vẫn tiếp tục hoành hành và có thể biến đổi thành chủng nguy hiểm hơn; Uganda vẫn đang chật vật với dịch Ebola, còn Mpox đã có mặt ở 127 quốc gia.
Có thể các bạn đã từng nghe rằng trên khuôn mặt chúng ta có một khu vực được gọi là “tam giác nguy hiểm” hay “tam giác tử thần”, và nặn mụn ở chỗ này có thể bị nhiễm trùng nặng, dẫn đến nguy hiểm. Và tuy trường hợp bị nhiễm trùng nặng ở vùng tam giác nguy hiểm thực sự rất hiếm, việc chúng ta chú ý, cẩn trọng hơn với thói quen nặn mụn vẫn là một điều tốt.
Vừa chật vật kiểm soát đợt bùng phát sởi nghiêm trọng ở Tây Texas, các viên chức y tế công cộng vừa lo lắng về tình trạng người dân vẫn cứ tin dùng những phương thức điều trị mà Bộ trưởng Y tế Robert F. Kennedy Jr. ủng hộ (dù chưa được kiểm chứng khoa học đàng hoàng). Hậu quả là nhiều người chần chừ không chịu đi bác sĩ cho đến khi bệnh tình trở nặng. Trước nguy cơ bùng phát dịch trên diện rộng, trong tuần này, các bệnh viện và cơ quan y tế đã loan tin cảnh báo, hướng dẫn người dân nhận biết các triệu chứng sởi cần được điều trị khẩn cấp, đồng thời nhấn mạnh tầm quan trọng của việc điều trị kịp thời để tránh biến chứng nguy hiểm.
Dù được tuyên bố là đã bị xóa bỏ ở Hoa Kỳ từ 25 năm trước, bệnh sởi (measles) đang quay trở lại với tốc độ đáng báo động. Chỉ trong hai tháng, đã có 146 trường hợp mắc bệnh sởi đã được ghi nhận tại tây bắc Texas, trong đó có một trẻ nhỏ đã tử vong. Ngoài Texas, các đợt bùng phát nhỏ hơn cũng xuất hiện tại New Mexico, California, Georgia, New Jersey, Rhode Island và một số tiểu bang khác
Một nghiên cứu mới đã mang đến cái nhìn chưa từng có về cách các tế bào thần kinh trong não bộ thay đổi hoạt động trong quá trình từ trước đến sau khi trẻ chào đời. Nhóm nghiên cứu sử dụng 184 ảnh brain scan từ 140 thai nhi và trẻ sơ sinh thuộc độ tuổi thai từ 25 đến 55 tuần sau thụ thai. Thai kỳ thông thường chỉ kéo dài khoảng 40 tuần, nên với những dữ liệu này, các khoa học gia có thể so sánh những thay đổi của não bộ trước và sau khi trẻ chào đời.
Trong ba thập niên qua, thói quen sử dụng thuốc bổ sung (supplements) của mọi người đã thay đổi mạnh mẽ, từ một lựa chọn dinh dưỡng trở thành một khuynh hướng phổ biến đến mức ám ảnh. Hiện nay, hơn một nửa số người lớn ở Hoa Kỳ sử dụng supplements với hy vọng có thể chữa trị hầu hết mọi vấn đề về sức khỏe, từ thể chất đến tâm thần.
Trí nhớ kém, cơ thể mất kiểm soát, những lỗ thủng bí ẩn hình thành trong não bộ – tất cả đều là dấu hiệu của một căn bệnh hiếm nhưng đáng sợ: Bệnh Creutzfeldt-Jakob (CJD), tương tự như bệnh bò điên. Đây là một trong những căn bệnh gây thoái hóa não tàn khốc nhất, với tốc độ tiến triển nhanh chóng và không thể cứu chữa. CJD là một bệnh về não hiếm gặp, được đặt theo tên của hai bác sĩ người Đức, Hans Creutzfeldt và Alfons Jakob, những người đầu tiên mô tả về căn bệnh vào những năm 1920. Dù hiếm gặp và ít được biết đến so với Alzheimer hay Parkinson, CJD đáng sợ ở chỗ nó khiến não bộ bị “ăn mòn” theo đúng nghĩa đen.
Khi con gái ba tuổi của Colleen Henderson cho biết cô bé bị đau khi đi vệ sinh, các bác sĩ đã không quan tâm đến và cho rằng đó là nhiễm trùng đường tiết niệu hoặc táo bón, những căn bệnh thường gặp trong những năm trẻ con ở giai đoạn tập đi vệ sinh. Sau khi hãng bảo hiểm y tế của cô Henderson thông báo họ không trả cho cô chi phí siêu âm, Henderson đã bị trừ $6.000 vào thẻ tín dụng của cô. Rồi một hung tin xảy ra: Trong bàng quang của con gái nhỏ của cô có một khối u to bằng quả bưởi.
Vắc-xin (Vaccines) đã thay đổi vận mệnh của loài người. Trong thế kỷ 20, bệnh đậu mùa (smallpox) đã cướp đi sinh mạng của hơn 300 triệu người trên toàn thế giới, còn bệnh bại liệt (polio) khiến nửa triệu người tử vong hoặc bị liệt mỗi năm. Nhưng ngày nay, nhờ những tiến bộ vượt bậc trong công nghệ vắc-xin, bệnh đậu mùa đã hoàn toàn biến mất khỏi hành tinh, và bệnh bại liệt cũng đã được kiểm soát tại nhiều quốc gia.
Đồng tử đóng vai trò quan trọng trong việc điều chỉnh lượng ánh sáng đi vào mắt, tương tự như khẩu độ của máy ảnh. Do đó, nó rất quan trọng đối với tầm nhìn và cách chúng ta nhận thức môi trường xung quanh.Từ lâu, các nhà khoa học đã biết rằng kích thước đồng tử bị ảnh hưởng bởi ba yếu tố chính
NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.