Đối chiếu hai khái niệm “Phản động” và “Đối lập” trong bối cảnh chính trị Việt Nam hiện nay

Donald Trump rời Busan với nụ cười của kẻ thắng cuộc. Ông tự đánh giá cuộc hội kiến với Tập là “thành tựu mười hai trên mười.” Thiên hạ thở phào: ít nhất, bản đồ chung chưa bị thiêu hủy, Đài Loan cũng chưa bị đặt lên thớt. Nhưng cái bắt tay ấy, như từng thấy trong lịch sử, một kiểu Hòa Ước Nam Kha* của kỷ nguyên thương chiến và công nghệ. Trung Quốc thuận thế, đồng ý hoãn hạn chế xuất khẩu đất hiếm trong một năm. Mỹ tạm ngưng thuế trăm phần trăm và các lời đe trừng phạt mới nhắm vào các doanh nghiệp phương Đông. Song phương mỗi bên lùi một bước, giữ nguyên thế thủ. Bắc Kinh hứa mua lại đậu nành; Washington đáp bằng việc giảm nửa thuế phạt hai mươi phần trăm, coi như thưởng công kiểm soát nguyên liệu ‘Fentanyl’. ‘Chip’điện tử tầm trung được phép lưu thông, song dòng ‘chip’ cao cấp vẫn bị khóa chặt – thứ chìa khóa vàng của thế kỷ 21.

Chính quyền Trump đã xem thời gian chính phủ đóng cửa như một dịp để làm điều mà từ lâu người ta vẫn tránh nói thẳng: chấm dứt vai trò giám sát liên bang đối với việc dạy dỗ hơn tám triệu trẻ em khuyết tật trên đất nước này. Giữa cơn rối loạn ấy, Bộ Giáo dục tìm cách sa thải gần như toàn bộ nhân viên còn lại của Văn phòng Giáo dục Đặc biệt – những người từng chịu trách nhiệm trông coi cách các tiểu bang đối xử với học sinh yếu thế nhất. Họ bị loại đi âm thầm, như thể chỉ là vài dòng ngân sách thừa. Các khoản tài trợ cho giáo viên, cho phụ huynh, cho các chương trình huấn luyện cũng bị hủy. Bộ nói họ sẽ “tái cấu trúc” và “hợp tác thêm với các cơ quan khác.” Nói trắng ra, họ đang rút lui. Và với sự rút lui ấy, nước Mỹ chính thức buông tay khỏi lời hứa rằng mọi đứa trẻ đều xứng đáng có cơ hội học hành.

Sinh năm 1991 tại Uganda, Châu Phi trong một gia đình trí thức gốc Ấn Độ, cha của Mamdani, giáo sư Mahmood Mamdani là một học giả tốt nghiệp tiến sĩ tại đại học Harvard. Ông trở thành viện trưởng một viện đại học lâu đời tại Uganda, rồi trở thành giáo sư chính trị học từng dạy tại các đại học lớn của Mỹ như University of Michigan, Princeton và Columbia. Còn mẹ của anh, bà Mira Nair, cũng từng nhận học bổng du học tại Harvard, là một nữ đạo diễn có tiếng tăm với các phim từng được giải thưởng Cannes, Venice... và hai lần được đề cử giải Oscar. Vợ của Mamdani là một họa sĩ gốc Syria sinh ra tại Texas, cũng từ một gia đình trí thức với cha là kỹ sư và mẹ là bác sĩ.

Với hơn 200 triệu Mỹ kim quảng cáo và những gương mặt từ Obama tới Schwarzenegger, cuộc trưng cầu này là trận đánh lớn nhất trong “cuộc chiến phân khu” giữa hai đảng. Newsom bảo: “Họ đốt nhà ta, ta có quyền đáp lại.”

Nói gì thì nói, màu da vẫn là loại “giấy tờ” đầu tiên mà nhân loại cấp cho nhau. Nó quyết định bạn được vào đâu, bị nhìn thế nào, bị xét đoán ra sao. Wole Soyinka từng nói: “Da tôi đen, nhưng trí óc tôi không có màu.” Thế mà biên giới thế giới lại chỉ hiểu được màu trắng. Có người bảo: “Đó là lỗi hệ thống.” Nhưng hệ thống nào lại sợ một ông già bảy mươi mấy tuổi với cây bút và mái tóc bạc như sợi chỉ khói?

Chùa Hương Sen tại Miền Nam Cali do Ni sư Trụ trì Thích Nữ Giới Hương cùng quý sư cô sẽ tổ chức từ thiện cho dân làng nghèo, vô gia cư, trẻ em mồ côi và người khuyết tật ở Tanzania, Congo, Uganda… vào tháng 11 và 12 năm 2025.

Khi hàng triệu người tham gia với cùng mục đích, cuộc tuần hành cho thấy nhiều người dân đã có cùng một mối quan tâm và bất mãn trước hiện trạng xã hội và họ không đơn độc trong tiếng nói phản kháng của mình. Đó là quyền hiến định được hiến pháp Hoa kỳ bảo vệ, là thông điệp của người dân gởi đến chính phủ và những nhà lập pháp, buộc họ thay đổi chương trình nghị sự phù hợp với ý kiến người dân hơn.

Tổng Chưởng Lý Arizona Kris Mayes của Arizona đã đe dọa Chủ Tịch Hạ Viện Mike Johnson của Đảng Cộng Hòa sẽ phải chịu hành động pháp lý nghiêm khắc nếu ông không tuyên thệ nhậm chức cho một đảng viên Dân Chủ mới đắc cử trong một cuộc bầu cử đặc biệt là bà Adelita Grijalva. Johnson từ chối cho phép một ứng cử viên Dân Chủ này tuyên thệ nhậm chức vì ông ta không muốn công bố đầy đủ hồ sơ Epstein để bảo vệ Donald Trump. Với sự thắng cử của bà Grijalva, Hạ Viện có đủ phiếu để buộc Johnson phải công khai hóa hồ sơ Eipstein. Trong chiến dịch tranh cử, Grijalva đã hứa sẽ ký vào một bản kiến nghị lưỡng đảng nhằm thúc đẩy một cuộc bỏ phiếu tại Hạ Viện để công bố hồ sơ Epstein. Bản kiến nghị của bà sẽ đánh dấu chữ ký thứ 218 mang tính quyết định để kích hoạt cuộc bỏ phiếu đó — một nỗ lực do Dân Biểu Thomas Massie (Đảng Cộng Hòa - Kentucky) và Ro Khanna (Đảng Dân Chủ - California) dẫn đầu.