Hôm nay,  

Tâm Lý Ngày Tết

01/01/200800:00:00(Xem: 8717)

Những dịp dể cho cả một dân tộc cùng nhau hướng về một tình cảm, một tư tưởngđể cùng rung động …thật là hiếm có. Thường phải có những sự xẩy ra khá quan trọng, có ảnh hưởng đến tính mạng cả một đoàn thê, để ai nấy đều phải để hết tâm trí vào.

Dân Việt Nam ta có cái may mắn, cái đặc ân là có một dịp vui chung cho tất cả các dân tộc, dịp ấy cứ đều đặn môĩ năm một lần vào ngày đầu xuân năm mơí. Về dịp này tất cả đàn con  đất Việt, từ người giàu đến kẻ nghèo, từ người tân tiến cho đến kẻ thủ cựu đều một long một dạ cùng nhau hón hở đón Chuă Xuân, trong mấy ngày lễ long trọng, trang nghiêm mà cũng nặng nề náo nhiệt biết bao! Ngày âý là ngày Tết.

"Tết" chữ mầu nhiệm thay! Như đã chứa chất biết bao niềm vui mừng cuả cả một dân tộc vô tư, vui vẻ, cứ mỗi năm, đến muà xuân tới là quên cả hết thảy  những nỗi lo lắng khó khăn cuả năm cũ để sẵng sang hoan hỉ bước vào năm mới với tràn đầy hy vọng.

Vậy thời ý nghĩa cuả ngày Tết cuả cái thật thể huyền bí ấy mà nười ta sùng bái như một vị thần thánh có sức mạnh đến nổi có thể khiến cho một dân tộc, trong khoảng mấy ngày tròn, đã cùng một tâm hồn, cùng một tình cảm, mà nhất là cùng một hy vọng tin tưởng ở ngày mai, hy vọng và tin tưởng mà nhiều khi họ rất cần phải có, dể đương đầu với một cuộc đơì vất vả bấp bênh…

Tết không phải chỉ là ngày đầu năm mà thôi, vì nếu kể những ngày sưả soạn linh đình trước và những cuộc vui đùa giải trí sau,thì Tết ít ra cũng phải kể tất cả là 3 tuần. Nhưng dù sao tâm trạng cuả người ta mà ngày Tết đã gây nên chưa dễ đã xoá nhoà trong chốc lát, và ta cũng nên thử nghiên cưú xem, để tìm hiểu giá trị đăc biêt cuả gày lể long trọng ấy…

Tết không phải hoàn toàn không có nghiã lý mà lại còn bao trùm cả môt " triết lý".

Trong một năm bốn muà lên tiếp nối nhau và đó là một hiện tượng tự nhiên rất quan trọng cho một dân tộc nông nghiệp. Theo như thuyết "Vũ trụ khai tịch" xưa, khoảng thời gian đông qua xuân tơí là đánh dấu một thơì kỳ hoàn toàn đổi mới, ngươì và vạn vật thiên nhiên như sống lại và cùng nhau thông cảm trước sự đổi mới vui tươi để hăng hái đón

2.

Mừng Xuân mới. Trong mấy ngày cổ truyền ấy, con người ta phải hoàn toàn đổi mới, lột hết những gì cổ hủ cuả con người củ đi mà tự tạo nên một tâm hồn mới mẻ, phải đuổi hết những tư tưởng yếm thế, phải tạo ra những ý vui, chỉ nới những lời yêu thương ngọt ngào, quên hết những hận thù, đê đối với ai - dù kẻ thù chăng nữa - cũng một lòng khoan hồng bác ái. Như thé là ta đã góp phần vào sự gây dựng vũ trụ điều hoà, và do đó gây dựng hạnh phúc cuả xã hội và đồng thời hạnh phúc cuả chính mình. Những lời nặng nhẹ những cử chĩ không hợp phép , những sự buồn bực, bất bình thỗ lộ ra trong những ngày Tết không những trái vơí lễ độ cỗ truyền cuã dân tộc Việt Nam chúng ta và rất kỵ trong những ngày tốt lành nhất cuả một năm ấy mà lại là một sự phản bội đối với vạn vật thiên nhiên, và như vậy kẻ phạm tội ấy sẽ bị tai hoạ.       

Dị đoan lại khiến cho người ta tin rằng tất cả những gì xẫy ra trong mấy ngày đầu năm đều có ảnh hưởng huyền bí, hay, dở đến cả một năm. Vì vậy sáng sớm ngày đầu năm, người khách đầu tiên đến nhà có thễ coi như đã đem đến cho gia đình ấy hạnh phúc hay tai hoạ, tùy theo người ấy là một ngươì sướng hay khỗ, có chúc phận trong xã hội hay không, giàu hay nghèo, con chaú đông đúc hay hiếm hoi, tính nết tốt hay xấu, nhiều may măn hay không … Một người có tang vưà đau khỗ, một người rủi ro vưà bị thất bại trong công cuộc làm ăn … xin chớ nên thăm ai trong buỗi sang đầu năm vì viá nặng sợ có thễ sẽ đem lại rủi ro  đến cho người ta. Đễ phải có những sự bất ngờ chẵng hay, người khách đầu tiên  đến "xông đất" mỗi nhà, nghiã là người khách có thễ coi như đem lại sự may mắn hay rũi ro đến cho gia đình, đều được chủ nhà sắp đặt trước. Người ấy sẽ được lưạ trong bà con, bạn bè thân thiết và là người được coi như có hạnh phúc đầy đủ, vừa giàu sang phú quí lại con cháu đầy đàn để sáng sớm đầu năm làm "sứ giả" đem Hạnh Phúc đến cho cả gia đình bạn.

Hạnh Phúc! Hạnh Phúc là cái mộng đẹp mà hết thảy chúng ta ai cũng mong ước. Ở nước Nam này, mỗi năm muà Xuân đến, người ta kêu gọi, cầù khẫn, tìm kiếm hạnh phúc bằng đủ mọi cách. Họ ca ngợi hạnh phúc trên những câu đối đỏ chói treo trên tường bên những cánh cưả nhà. Màu đỏ là màu tượng trưng điêm lành, điềm tốt, vì vậy từ sân nhà đến bàn thờ mỗi gia đình, chỗ nào cũng rải rác đầy xác pháo đỏ, cùng những cành hoa Mai vàng.

3.

hoa Đào. Người ta cũng thế, ai cũng có thễ tạo ra một vẻ mặt sung sướng vui tươi, niềm nở như đễ quyến rũ cái hạnh phúc, nó như cái bong phảng phất khó lòng mà nắm được, tựa hồ như con chim hoàng anh cuả nhà thi sĩ nọ, rúi rít hót ca trên cành liễu này, rồi phút chốc lại bay qua cành liễu khác. Thật không gì cảm động bằng cái long nguyện vọng thiết tha cuả cả một dân tộc hơn 85 triệu người, nguyện vọng đến được một đời sống thanh nhàn, hạnh ph úc, mà tất cả đều mơ ước, nhưng dễ mấy ai đã tới được!

Vậy Tết là gì" Là lơì kêu thiết tha cuả cả một dân tộc Việt Nam trong nước và hải ngoại trong dịp vạn vật đỗi mới, nói lên lòng tin tưởng ở năm mơí sẽ đến và sự khát khao một đời sống thảnh thơi sung sướng.

Ngày Tết lại còn một ý nghiã khác nữa. Ngày Tết còn là sự Thánh hoá, sự ca tụng, tán dương chủ nghiã gia tộc và sự thờ phụng Tổ Tiên, Ông Bà Cha Mẹ (Hiếu - Đạo)

Với tư cách này Tết có thễ coi như một thiết lập có liên hệ mật thiết vơí sự thành lập Gia Tộc ở Nước Việt Nam ta.

Mấy ngày Tết chính là những ngày cả đại gia đình đông đủ sống quây quần, quấn quít bên nhau, tụ họp làm một. Gia đình Việt Nam thường có Ông Bà, Cha Mẹ, anh chị em, bên ngoaị có cậu, dì, cô chú bên nôi, có khi lại có cả Cu Nôi, Ngoại cùng ở một nhà. Những gia đình con cháu đi làm xa trong cả năm, đến kỳ Tết đến đều trở về đông đủ dưới mái nhà cuả Tổ Tiên.

Những hôm đó trên bàn thờ trang hoàng rực rỡ, những bài vị ghi tên tuỗi các vị Tổ Tiên đã mất, đều được mở ra trưng bày, những đèn, trầm, hương thắp lên nghi ngút. Những đồ mà tượng trưng nén vàng, nén bạc để cung hiến Tỗ Tiên được chất thành đống.

Tết không phải chỉ là ngày vui cho người sống, mà còn cả cho người chết nưã. Chính trong những ngày Tết, các vị Tổ Tiên, ông Bà đều về sống chung với gia đình, con cháu. Hôm ba mươi Tết, mỗi gia đình đều có một lễ thinh mời tổ tiên về. Rồi cứ mỗi ngày hai lần dâng lễ cúng cơm cùng nước trà, bánh trái. Dến ngày thứ ba là ngày cúng tiễn biệt, đễ rồi hòn cuả tổ tiên lại trở về nơi chin suối, mang theo lời chúc tụng cùng tâm sự cuả  con cháu mà các Ngài vưà được chung sống trong mấy ngày Tết vưà qua, và tuy từ biệt ra về, tô tiên vẫn không quên phù hộ độ trì va che chở bảo bọc cho con cháu bằng một cách huyền bí.

4.

Trong mấy ngày Tết nguyên đán năm nay, ta sống với ngươì chết, ngươì sống và ngườì chết lẫn lộn chung sống dưới mái ấm gia đình. Bà con bạn bè thăm viếng nhau ngày Tết, trước hết không quên đến kính cẩn lễ trước bàn thờ Tổ tiên rồi mới cùng nhau chúc tụng năm mới.

Tết vơí những tượng trưng nghi lễ cuả ngày ấy, đã ghi vào đời sống cuả mỗi chúng ta một gia đoạn vui sướng, mà giai đoạn ấy chúng ta có cái may mắn là cứ mỗi năm ta lại được song lai một lần. Sống những ngày hoan hĩ thoải mái vui chung cả quốc dân  trong nước và hải ngoại, tự thấy mình đã cùng chia sẻ sự vui sướng ấy vơí cả dân tộc mình và cùng  thông cảm với tất cả những người đồng chung về một ý thức, một tư tưởng, đó là niềm vui lớn, niềm vui ấy, chính ngày Tết đã đem lại cho chúng ta, va chúng ta sẽ ghi lòng tạc dạ, mãi mãi không bao giờ quên ơn  

Xuân Bính Tuất năm 2008

Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
Năm 1895, Alfred Nobel – nhà khoa học bị ám ảnh bởi cái giá mà nhân loại phải trả từ phát minh của mình – đã để lại di chúc năm 1895 rằng tài sản của ông sẽ dùng để tài trợ các giải thưởng “mang lại lợi ích lớn nhất cho nhân loại.” Đối với Nobel Hòa Bình, ông có phần đặc biệt: giải thưởng này sẽ được trao cho người đã “có nhiều hành động hoặc nỗ lực mang đến sự đoàn kết, hòa bình giữa các quốc gia, bãi bỏ hoặc giảm bớt quân đội thường trực, tổ chức và thúc đẩy các hội nghị hòa bình.” Sứ mệnh chọn lựa được giao cho Quốc Hội Na Uy, có lẽ vì ông tin rằng Na Uy – khi đó còn nhỏ bé và trung lập – sẽ ít bị cám dỗ bởi chính trị quyền lực.
Trung Hoa ngày nay như kinh thành giữa sa mạc, vẻ yên ổn bên ngoài chỉ là lớp sơn son thếp vàng phủ lên nền đá đã rạn. Thế giới đứng ngoài quan sát, vừa lo nó sụp, vừa biết nó trụ lại nhờ ảo ảnh quyền lực và niềm tin vay mượn. Dưới lớp hào nhoáng của “Giấc mộng Trung Hoa” là một cơ đồ quyền lực đang già nua trong chính tuổi trẻ của mình. Bởi sức mạnh của nó không khởi từ niềm tin, mà từ nỗi sợ — và nỗi sợ, tự thuở khai triều lập quốc, chưa bao giờ là nền tảng lâu bền.
Ngày 8 tháng 10 năm 2025, tại tòa án liên bang ở Alexandria, bang Virginia, cựu Giám đốc Cơ quan Điều tra Liên bang (FBI) James Comey không nhận tội đối với hai cáo buộc hình sự. Cáo trạng nêu rằng vào tháng 9 năm 2020, Comey đã nói dối Quốc Hội khi vẫn giữ nguyên lời khai trong buổi điều trần trước đó rằng ông không hề cho phép để lộ thông tin về cuộc điều tra của FBI liên quan đến Hillary Clinton. Theo nhiều bình luận gia pháp lý, từ cánh tả đến cánh hữu, việc truy tố Comey chủ yếu chỉ là do chính phủ liên bang đang cố tình nhắm vào kẻ mà Tổng thống “thấy không vừa mắt.” Comey là người đứng đầu cuộc điều tra nghi án Nga can thiệp bầu cử tổng thống 2016 và bị Trump lột chức vào năm 2017.
Sau sáu ngày đột ngột “bặt tiếng,” chương trình Jimmy Kimmel Live, của MC kiêm diễn viên hài và nhà biên kịch nổi tiếng, đã trở lại với khán thính giả vào tối 23/9/2025. Sự trở lại này, chỉ vỏn vẹn sau gần một tuần bị đình chỉ, không chỉ là tin vui với những người yêu tiếng cười đêm khuya của truyền hình Mỹ, mà còn là một hồi chuông cảnh tỉnh, kéo theo những bàn luận trái chiều, chạm đến cốt lõi của tự do ngôn luận, một trong những quyền thiêng liêng nhất trong thể chế dân chủ.
Texas, mùa thu 2025 – trên khuôn viên đại học giữa vùng đất vốn tự hào là “trái tim bảo thủ của nước Mỹ”, thay vì nghe tiếng lá thu rơi, người ta lại nghe tiếng giày đinh vang vọng, bước chân của bóng ma McCarthyism quay về - phiên bản thế kỷ 21 - trở lại giảng đường với tốc độ và sự kinh dị của thời đại kỹ thuật số. Ngày 9 tháng 9, trên bục giảng của trường Texas A&M University, giáo sư Melissa McCoul trong giờ văn học thiếu nhi, dùng hình một con kỳ lân tím để nói với sinh viên rằng bản sắc con người không chỉ có hai nửa nam–nữ. Một sinh viên giơ tay hỏi: “Điều này có hợp pháp không?” và viện dẫn sắc lệnh mà Tổng thống Donald Trump ký hồi tháng Giêng, tuyên bố chỉ có hai giới tính sinh học. Bà McCoul đáp bằng lý lẽ, không viện dẫn chính trị. Nhưng một chiếc điện thoại trong lớp đã ngầm quay lại hình ảnh. Và chỉ ít lâu sau, cả nước đều xem đoạn clip ấy – không phải để học, mà để phán xét.
Trong bối cảnh toàn cầu hóa và chuyển đổi thể chế, phương Tây và Việt Nam đang phải đối diện trước những thách thức nghiêm trọng về cải cách chính sách để cho phù hợp với nhu cầu của thời đại mới, nhất là vai trò của pháp luật. Pháp luật là nền tảng thiết yếu cho sự vận hành ổn định và công bằng của xã hội. Là hệ thống quy phạm điều chỉnh hành vi con người, pháp luật không chỉ bảo vệ quyền lợi cá nhân và tập thể mà còn thúc đẩy sự phát triển bền vững. Trong xã hội hiện đại, vai trò của pháp luật được thể hiện rõ nét qua các lĩnh vực như bảo vệ an ninh quốc phòng, duy trì trật tự xã hội, bảo đảm quyền tự do cá nhân, phát triển phúc lợi xã hội, và thúc đẩy tinh thần hợp tác cũng như hội nhập.
Ngày 30 tháng 9 năm 2025, tại căn cứ Thủy Quân Lục Chiến ở Quantico, Virginia, Bộ trưởng Quốc phòng Pete Hegseth bước lên sân khấu trước hàng trăm tướng và đô đốc được triệu tập từ khắp nơi trên thế giới. Ông tuyên bố sẽ “cải tổ văn hóa quân đội” bằng mười chỉ thị mới, nhằm quét sạch cái mà ông gọi là “rác rưởi thức tỉnh” và khôi phục “tinh thần chiến binh”. Cụm từ ấy – nửa ca tụng bạo lực, nửa tán dương cơ bắp – nay đã trở thành thương hiệu chính trị của Hegseth. Trong cuốn Cuộc Chiến Chống Lại Những Chiến Binh (2024), ông cho rằng việc phụ nữ được đưa vào các vai trò chiến đấu đã “làm cạn kiệt” tinh thần này, khiến quân đội Hoa Kỳ “ít sát thương hơn.” Nghe qua, người ta tưởng quân đội chỉ tồn tại để đong máu đếm xác.
Ông bà xưa đã nói, nắm thì “nắm kẻ có tóc ai nắm kẻ trọc đầu.” Cách nói dân gian này rất cụ thể và dễ hình dung, người có tóc thì dễ bị nắm, bị túm, còn người trọc đầu thì không thể nắm được. Mang câu nói này vào chính trường Mỹ hiện tại, quả là khôi hài, nhưng không kém màu bi kịch. Nó phản ánh một sự thật trần trụi và không thể tránh khỏi: Quyền lực, chính sách, sắc lệnh hành pháp, các cuộc chiến pháp lý và ‘tuổi thọ’ chính trị của người đứng đầu nhánh hành pháp đang phụ thuộc vào sự phục tùng của các nhà lãnh đạo và những tài phiệt. Họ là ai? Họ là một mạng lưới của các quan chức, nhà lập pháp, giám đốc điều hành truyền thông, nhà tài trợ…, những người đã chọn chọ họ một thế đứng, xuôi theo những gì tổng thống muốn.
Bộ Tư Pháp Hoa Kỳ đang đánh một đòn nguy hiểm: huy động các văn phòng công tố đi điều tra mạng lưới từ thiện Open Society Foundations của gia đình Soros, một quỹ từ thiện quốc tế, nổi tiếng với việc tài trợ cho các dự án dân chủ, giáo dục và nhân quyền trên khắp thế giới. Danh sách cáo buộc nghe cứ như “vật lạ”: từ đốt phá đến tài trợ khủng bố. Open Society Foundations lập tức phản đối, khẳng định mình hoạt động hợp pháp, và nhắc lại điều mà bất cứ người tỉnh táo nào cũng hiểu: khi chính quyền có thể tùy tiện lấy một nhóm dân sự làm vật tế, thì quyền của mọi nhóm khác cũng chẳng còn gì bảo đảm.
Trong nhiều thập niên qua, giải pháp hai nhà nước luôn được xem là phương án khả thi nhằm mang lại hòa bình cho khu vực Trung Đông. Tuy nhiên, tiến trình này vẫn chưa đạt được kết quả cụ thể. Gần đây, cuộc tranh luận về việc công nhận nhà nước Palestine đang có những chuyển biến mới khi Pháp và Ả Rập Xê Út tổ chức một hội nghị quốc tế tại New York, ngay trước thềm Đại hội thường niên của Liên Hiệp Quốc.


Kính chào quý vị,

Tôi là Derek Trần, dân biểu đại diện Địa Hạt 45, và thật là một vinh dự lớn lao khi được đứng nơi đây hôm nay, giữa những tiếng nói, những câu chuyện, và những tâm hồn đã góp phần tạo nên diện mạo văn học của cộng đồng người Mỹ gốc Việt trong suốt một phần tư thế kỷ qua.
Hai mươi lăm năm! Một cột mốc bạc! Một cột mốc không chỉ đánh dấu thời gian trôi qua, mà còn ghi nhận sức bền bỉ của một giấc mơ. Hôm nay, chúng ta kỷ niệm 25 năm Giải Viết Về Nước Mỹ của nhật báo Việt Báo.

Khi những người sáng lập giải thưởng này lần đầu tiên ngồi lại bàn thảo, họ đã hiểu một điều rất căn bản rằng: Kinh nghiệm tỵ nạn, hành trình nhập cư, những phức tạp, gian nan, và sự thành công mỹ mãn trong hành trình trở thành người Mỹ gốc Việt – tất cả cần được ghi lại. Một hành trình ý nghĩa không những cần nhân chứng, mà cần cả những người viết để ghi nhận và bảo tồn. Họ không chỉ tạo ra một cuộc thi; họ đã và đang xây dựng một kho lưu trữ. Họ thắp lên một ngọn hải đăng cho thế hệ sau để chuyển hóa tổn thương thành chứng tích, sự im lặng thành lời ca, và cuộc sống lưu vong thành sự hội nhập.

Trong những ngày đầu ấy, văn học Hoa Kỳ thường chưa phản ánh đầy đủ sự phong phú và đa dạng về kinh nghiệm của chúng ta. Giải thưởng Viết Về Nước Mỹ thực sự đã lấp đầy khoảng trống đó bằng sự ghi nhận và khích lệ vô số tác giả, những người đã cầm bút và cùng viết nên một thông điệp mạnh mẽ: “Chúng ta đang hiện diện nơi đây. Trải nghiệm của chúng ta là quan trọng. Và nước Mỹ của chúng ta là thế đó.”


Suốt 25 năm qua, giải thưởng này không chỉ vinh danh tài năng mà dựng nên một cộng đồng và tạo thành một truyền thống.
Những cây bút được tôn vinh hôm nay không chỉ mô tả nước Mỹ; họ định nghĩa nó. Họ mở rộng giới hạn của nước Mỹ, làm phong phú văn hóa của nước Mỹ, và khắc sâu tâm hồn của nước Mỹ. Qua đôi mắt họ, chúng ta nhìn thấy một nước Mỹ tinh tế hơn, nhân ái hơn, và sau cùng, chân thật hơn.

Xin được nhắn gửi đến các tác giả góp mặt từ bao thế hệ để chia sẻ tấm chân tình trên các bài viết, chúng tôi trân trọng cảm ơn sự can đảm của quý vị. Can đảm không chỉ là vượt qua biến cố của lịch sử; can đảm còn là việc ngồi trước trang giấy trắng, đối diện với chính mình, lục lọi ký ức đau thương sâu đậm, và gửi tặng trải nghiệm đó đến tha nhân. Quý vị là những người gìn giữ ký ức tập thể và là những người dẫn đường cho tương lai văn hóa Việt tại Hoa Kỳ.

Với Việt Báo: Xin trân trọng cảm ơn tầm nhìn, tâm huyết, và sự duy trì bền bỉ giải thưởng này suốt một phần tư thế kỷ.
Khi hướng đến 25 năm tới, chúng ta hãy tiếp tục khích lệ thế hệ kế tiếp—những blogger, thi sĩ, tiểu thuyết gia, nhà phê bình, nhà văn trẻ—để họ tìm thấy tiếng nói của chính mình và kể lại sự thật của họ, dù đó là thử thách hay niềm vui. Bởi văn chương không phải là một thứ xa xỉ; đó là sự cần thiết. Đó là cách chúng ta chữa lành, cách chúng ta ghi nhớ, và là cách chúng ta tìm thấy nơi chốn của mình một cách trọn vẹn.

Xin cảm ơn quý vị.

NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.