Hôm nay,  

Tâm Lý Ngày Tết

1/1/200800:00:00(View: 8718)

Những dịp dể cho cả một dân tộc cùng nhau hướng về một tình cảm, một tư tưởngđể cùng rung động …thật là hiếm có. Thường phải có những sự xẩy ra khá quan trọng, có ảnh hưởng đến tính mạng cả một đoàn thê, để ai nấy đều phải để hết tâm trí vào.

Dân Việt Nam ta có cái may mắn, cái đặc ân là có một dịp vui chung cho tất cả các dân tộc, dịp ấy cứ đều đặn môĩ năm một lần vào ngày đầu xuân năm mơí. Về dịp này tất cả đàn con  đất Việt, từ người giàu đến kẻ nghèo, từ người tân tiến cho đến kẻ thủ cựu đều một long một dạ cùng nhau hón hở đón Chuă Xuân, trong mấy ngày lễ long trọng, trang nghiêm mà cũng nặng nề náo nhiệt biết bao! Ngày âý là ngày Tết.

"Tết" chữ mầu nhiệm thay! Như đã chứa chất biết bao niềm vui mừng cuả cả một dân tộc vô tư, vui vẻ, cứ mỗi năm, đến muà xuân tới là quên cả hết thảy  những nỗi lo lắng khó khăn cuả năm cũ để sẵng sang hoan hỉ bước vào năm mới với tràn đầy hy vọng.

Vậy thời ý nghĩa cuả ngày Tết cuả cái thật thể huyền bí ấy mà nười ta sùng bái như một vị thần thánh có sức mạnh đến nổi có thể khiến cho một dân tộc, trong khoảng mấy ngày tròn, đã cùng một tâm hồn, cùng một tình cảm, mà nhất là cùng một hy vọng tin tưởng ở ngày mai, hy vọng và tin tưởng mà nhiều khi họ rất cần phải có, dể đương đầu với một cuộc đơì vất vả bấp bênh…

Tết không phải chỉ là ngày đầu năm mà thôi, vì nếu kể những ngày sưả soạn linh đình trước và những cuộc vui đùa giải trí sau,thì Tết ít ra cũng phải kể tất cả là 3 tuần. Nhưng dù sao tâm trạng cuả người ta mà ngày Tết đã gây nên chưa dễ đã xoá nhoà trong chốc lát, và ta cũng nên thử nghiên cưú xem, để tìm hiểu giá trị đăc biêt cuả gày lể long trọng ấy…

Tết không phải hoàn toàn không có nghiã lý mà lại còn bao trùm cả môt " triết lý".

Trong một năm bốn muà lên tiếp nối nhau và đó là một hiện tượng tự nhiên rất quan trọng cho một dân tộc nông nghiệp. Theo như thuyết "Vũ trụ khai tịch" xưa, khoảng thời gian đông qua xuân tơí là đánh dấu một thơì kỳ hoàn toàn đổi mới, ngươì và vạn vật thiên nhiên như sống lại và cùng nhau thông cảm trước sự đổi mới vui tươi để hăng hái đón

2.

Mừng Xuân mới. Trong mấy ngày cổ truyền ấy, con người ta phải hoàn toàn đổi mới, lột hết những gì cổ hủ cuả con người củ đi mà tự tạo nên một tâm hồn mới mẻ, phải đuổi hết những tư tưởng yếm thế, phải tạo ra những ý vui, chỉ nới những lời yêu thương ngọt ngào, quên hết những hận thù, đê đối với ai - dù kẻ thù chăng nữa - cũng một lòng khoan hồng bác ái. Như thé là ta đã góp phần vào sự gây dựng vũ trụ điều hoà, và do đó gây dựng hạnh phúc cuả xã hội và đồng thời hạnh phúc cuả chính mình. Những lời nặng nhẹ những cử chĩ không hợp phép , những sự buồn bực, bất bình thỗ lộ ra trong những ngày Tết không những trái vơí lễ độ cỗ truyền cuã dân tộc Việt Nam chúng ta và rất kỵ trong những ngày tốt lành nhất cuả một năm ấy mà lại là một sự phản bội đối với vạn vật thiên nhiên, và như vậy kẻ phạm tội ấy sẽ bị tai hoạ.       

Dị đoan lại khiến cho người ta tin rằng tất cả những gì xẫy ra trong mấy ngày đầu năm đều có ảnh hưởng huyền bí, hay, dở đến cả một năm. Vì vậy sáng sớm ngày đầu năm, người khách đầu tiên đến nhà có thễ coi như đã đem đến cho gia đình ấy hạnh phúc hay tai hoạ, tùy theo người ấy là một ngươì sướng hay khỗ, có chúc phận trong xã hội hay không, giàu hay nghèo, con chaú đông đúc hay hiếm hoi, tính nết tốt hay xấu, nhiều may măn hay không … Một người có tang vưà đau khỗ, một người rủi ro vưà bị thất bại trong công cuộc làm ăn … xin chớ nên thăm ai trong buỗi sang đầu năm vì viá nặng sợ có thễ sẽ đem lại rủi ro  đến cho người ta. Đễ phải có những sự bất ngờ chẵng hay, người khách đầu tiên  đến "xông đất" mỗi nhà, nghiã là người khách có thễ coi như đem lại sự may mắn hay rũi ro đến cho gia đình, đều được chủ nhà sắp đặt trước. Người ấy sẽ được lưạ trong bà con, bạn bè thân thiết và là người được coi như có hạnh phúc đầy đủ, vừa giàu sang phú quí lại con cháu đầy đàn để sáng sớm đầu năm làm "sứ giả" đem Hạnh Phúc đến cho cả gia đình bạn.

Hạnh Phúc! Hạnh Phúc là cái mộng đẹp mà hết thảy chúng ta ai cũng mong ước. Ở nước Nam này, mỗi năm muà Xuân đến, người ta kêu gọi, cầù khẫn, tìm kiếm hạnh phúc bằng đủ mọi cách. Họ ca ngợi hạnh phúc trên những câu đối đỏ chói treo trên tường bên những cánh cưả nhà. Màu đỏ là màu tượng trưng điêm lành, điềm tốt, vì vậy từ sân nhà đến bàn thờ mỗi gia đình, chỗ nào cũng rải rác đầy xác pháo đỏ, cùng những cành hoa Mai vàng.

3.

hoa Đào. Người ta cũng thế, ai cũng có thễ tạo ra một vẻ mặt sung sướng vui tươi, niềm nở như đễ quyến rũ cái hạnh phúc, nó như cái bong phảng phất khó lòng mà nắm được, tựa hồ như con chim hoàng anh cuả nhà thi sĩ nọ, rúi rít hót ca trên cành liễu này, rồi phút chốc lại bay qua cành liễu khác. Thật không gì cảm động bằng cái long nguyện vọng thiết tha cuả cả một dân tộc hơn 85 triệu người, nguyện vọng đến được một đời sống thanh nhàn, hạnh ph úc, mà tất cả đều mơ ước, nhưng dễ mấy ai đã tới được!

Vậy Tết là gì" Là lơì kêu thiết tha cuả cả một dân tộc Việt Nam trong nước và hải ngoại trong dịp vạn vật đỗi mới, nói lên lòng tin tưởng ở năm mơí sẽ đến và sự khát khao một đời sống thảnh thơi sung sướng.

Ngày Tết lại còn một ý nghiã khác nữa. Ngày Tết còn là sự Thánh hoá, sự ca tụng, tán dương chủ nghiã gia tộc và sự thờ phụng Tổ Tiên, Ông Bà Cha Mẹ (Hiếu - Đạo)

Với tư cách này Tết có thễ coi như một thiết lập có liên hệ mật thiết vơí sự thành lập Gia Tộc ở Nước Việt Nam ta.

Mấy ngày Tết chính là những ngày cả đại gia đình đông đủ sống quây quần, quấn quít bên nhau, tụ họp làm một. Gia đình Việt Nam thường có Ông Bà, Cha Mẹ, anh chị em, bên ngoaị có cậu, dì, cô chú bên nôi, có khi lại có cả Cu Nôi, Ngoại cùng ở một nhà. Những gia đình con cháu đi làm xa trong cả năm, đến kỳ Tết đến đều trở về đông đủ dưới mái nhà cuả Tổ Tiên.

Những hôm đó trên bàn thờ trang hoàng rực rỡ, những bài vị ghi tên tuỗi các vị Tổ Tiên đã mất, đều được mở ra trưng bày, những đèn, trầm, hương thắp lên nghi ngút. Những đồ mà tượng trưng nén vàng, nén bạc để cung hiến Tỗ Tiên được chất thành đống.

Tết không phải chỉ là ngày vui cho người sống, mà còn cả cho người chết nưã. Chính trong những ngày Tết, các vị Tổ Tiên, ông Bà đều về sống chung với gia đình, con cháu. Hôm ba mươi Tết, mỗi gia đình đều có một lễ thinh mời tổ tiên về. Rồi cứ mỗi ngày hai lần dâng lễ cúng cơm cùng nước trà, bánh trái. Dến ngày thứ ba là ngày cúng tiễn biệt, đễ rồi hòn cuả tổ tiên lại trở về nơi chin suối, mang theo lời chúc tụng cùng tâm sự cuả  con cháu mà các Ngài vưà được chung sống trong mấy ngày Tết vưà qua, và tuy từ biệt ra về, tô tiên vẫn không quên phù hộ độ trì va che chở bảo bọc cho con cháu bằng một cách huyền bí.

4.

Trong mấy ngày Tết nguyên đán năm nay, ta sống với ngươì chết, ngươì sống và ngườì chết lẫn lộn chung sống dưới mái ấm gia đình. Bà con bạn bè thăm viếng nhau ngày Tết, trước hết không quên đến kính cẩn lễ trước bàn thờ Tổ tiên rồi mới cùng nhau chúc tụng năm mới.

Tết vơí những tượng trưng nghi lễ cuả ngày ấy, đã ghi vào đời sống cuả mỗi chúng ta một gia đoạn vui sướng, mà giai đoạn ấy chúng ta có cái may mắn là cứ mỗi năm ta lại được song lai một lần. Sống những ngày hoan hĩ thoải mái vui chung cả quốc dân  trong nước và hải ngoại, tự thấy mình đã cùng chia sẻ sự vui sướng ấy vơí cả dân tộc mình và cùng  thông cảm với tất cả những người đồng chung về một ý thức, một tư tưởng, đó là niềm vui lớn, niềm vui ấy, chính ngày Tết đã đem lại cho chúng ta, va chúng ta sẽ ghi lòng tạc dạ, mãi mãi không bao giờ quên ơn  

Xuân Bính Tuất năm 2008

Send comment
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu.Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Your Name
Your email address
)
Hôm Thứ Sáu 26/9, Tổng Biên Tập JEFFREY GOLDBERG của tạp chí The Atlantic gửi ra tuyên bố phản đối lệnh của Ngũ Giác Đài về việc áp đặt, kiểm duyệt báo chí. Tuyên bố ghi rõ: “Về cơ bản, The Atlantic phản đối những hạn chế mà Ngũ Giác Đài đang cố gắng áp đặt đối với các nhà báo đưa tin về vấn đề quốc phòng và an ninh quốc gia. Những yêu cầu này vi phạm quyền Tu Chính Án Thứ Nhất của chúng ta, và quyền của người Mỹ muốn biết hình thức khai triển nguồn lực và nhân sự vốn do tiền thuế của người dân tài trợ. Những quy định này cũng phá vỡ các thông lệ lâu đời - dưới thời tổng thống của cả hai đảng, trong suốt thời kỳ chiến tranh và khủng hoảng quốc gia - vốn cho phép các phóng viên Ngũ Giác Đài thực hiện công việc của mình mà không bị can thiệp chính trị.” The Atlantic đăng tuyên bố này trên trang mạng xã hội chính thức của tạp chí.
Chuyện phải, trái ở đây không hẳn là chuyện đúng, sai mà đúng ra là chuyện bên phải (khuynh hữu hay thiên hữu) và bên trái (khuynh tả hay thiên tả) trong chính trị Mỹ. Tất nhiên, trên đời này mọi chuyện đều có hai mặt của nó. Trong chính trị cũng thế, đã có cánh phải thì ắt có cánh trái, vì đó không những là bản chất tương đối của mọi sự mọi vật mà còn là hiện tượng phải có trong một nền dân chủ. Tuy nhiên, nền chính trị Mỹ trong những năm gần đây đã bị phân cực và phân hóa trầm trọng. Thể chế dân chủ kiểu mẫu của Mỹ xưa nay đương nhiên chấp nhận sự khác biệt vì đó là một trong những yếu tính ắt có của một nền dân chủ thật sự. Nhưng đẩy sự khác biệt của mình đến mức cực đoan và biến sự khác biệt của người khác thành kẻ thù bất dung thì là hiện tượng biến dạng nguy hiểm báo hiệu sự sụp đổ của nền dân chủ. Nước Mỹ trong những năm gần đây đã chứng kiến nhiều hiện tượng cực đoan như thế.
Với sự tham gia của khoảng 100.000 binh sĩ, cuộc diễn tập quân sự Nga-Belarus mang tên “Zapad 2025” đang được khối NATO theo dõi chặt chẽ và các quốc gia phía đông của liên minh cực kỳ lo ngại, đặc biệt nhất là sau khi các máy bay không người lái của Nga xuất hiện trên bầu trời Ba Lan. Cuộc tập trận này vẫn diễn ra theo chu kỳ bốn năm một lần, nhưng lần này, chính giới và công luận xem đây là phép thử đối với khả năng phản ứng của NATO trong bối cảnh địa chính trị mới. Để đối phó, NATO và Ukraine đang tăng cường các biện pháp an ninh, khi nguy cơ chiến tranh được đánh giá là ngày càng leo thang. Kinh nghiệm từ năm 2022 cho thấy Nga đã tiến hành các cuộc tập trận trước khi mở cuộc tấn công vào Ukraine. Câu hỏi đặt ra là liệu lịch sử có lặp lại không và tình hình hiện nay nghiêm trọng đến mức nào?
Khi chính phủ liên bang đe dọa cắt hàng tỷ đô la tài trợ nghiên cứu cho Harvard, đó không chỉ là một quyết định ngân sách. Đó là một phép thử cho chính nền tảng dân chủ: liệu chính quyền có thể dùng sức mạnh tài chính để định đoạt tư tưởng hay không. Tòa án liên bang vừa trả lời dứt khoát: không.
Ở với cộng sản, tuy còn trẻ con, chúng tôi đã hiểu thấu bài học: không nói theo là có tội, mà nói khác đi lại càng là trọng tội. Bước sang Mỹ, cứ tưởng rằng mọi chuyện sẽ khác vì đây là đất tự nhận là xứ sở tự do, nơi hiến pháp bảo đảm quyền được nói. Nhưng tuần qua, sau mấy chục năm ở Mỹ, tôi bỗng bắt gặp chính mình ngập ngừng muốn nói điều thật: tôi không thích Charlie Kirk, và tôi không muốn “celebrate his life” (tôn vinh cuộc đời ông).
Không rõ ABC có lường trước được phản ứng của cộng đồng, khán giả đối với hành động cúi đầu trước áp lực và quyền lợi, dẫn đến dừng ngay lập tức Jimmy Kimmel Live! hay không, nhưng thực tế đã cho thấy một làn sóng tức giận đã bùng nổ. Viên đạn dường như quay ngược lại, xé gió, đâm thẳng vào ba ký tự khổng lồ của đế chế truyền thông. Các cuộc tẩy chay Hulu và Disney+ bắt đầu. Trang mạng Disney+ bị sụp đổ vì lượng khán giả đăng nhập để “cancel subcription” trong đêm họ ra lệnh tắt đèn sân khấu; Disney mất gần $4 tỷ trên thị trường. Hàng loạt cuộc biểu tình phản đối trước trụ sở của ABC và Disney. Về phía các nhà báo, nghệ sĩ giải trí, các nhà lãnh đạo chính trị – từ Stephen Colbert đến David Letterman đến cựu Tổng thống Barack Obama – cùng lên án việc làm của ABC, coi đó là sự đầu hàng nguy hiểm trước áp lực chính trị và là phép thử đối với quyền tự do ngôn luận.
Nhìn vào những gì đang diễn ra tại nước Mỹ hiện nay, người ta không thể không liên tưởng đến cuộc cách mạng văn hóa tại Trung Quốc như vậy. Cũng là cuộc tấn công vào những gì bị cho là khuynh tả, là sự tập trung quyền lực vào một cá nhân qua phong trào cuồng lãnh tụ với những vệ binh trung thành chưa từng thấy tại Hoa Kỳ.
Người ta thường có nhiều cách định nghĩa về hy vọng. Hy vọng là một cảm xúc lạc quan, một niềm tin tươi sáng rằng mọi thứ chắc chắn sẽ được cải thiện. Hy vọng có thể đến từ một tiếng nói cá nhân xa lạ nào đó trong triệu triệu người trên thế giới này. Hy vọng có thể đến từ một bản tuyên bố chung của hai phong trào đối lập. Hy vọng là phải nhận ra rằng cái ác và sự bất công có thể chiếm ưu thế ngay cả khi chúng ta đang đối đầu với nó. Hy vọng là khi nhìn thấy rõ một bên sáng và một bên tối, thấu hiểu rằng vòng cung của vũ trụ đạo đức có thể không uốn cong về phía công lý – nhưng chúng ta không tuyệt vọng. Hy vọng, là khi một đêm vinh danh nghệ thuật trở thành nơi hàng trăm người giơ cao ngọn đuốc tôn vinh sự kiên cường, tiếng nói dũng cảm, như một lời nhắc nhở với thế giới rằng nghệ thuật và nhân văn là không thể tách rời.
Donald Trump từng bóng gió rằng mình xứng đáng được khắc tượng trên núi Rushmore, sánh vai cùng những bậc khai quốc công thần nước Mỹ. Bên kia Thái Bình Dương, Tập Cận Bình chẳng màng đá núi, nhưng ôm mộng lọt vào sử xanh, đặt mình ngang hàng những “đại thánh đế vương” của đảng và đất nước. Bởi thế, cuộc duyệt binh rùm beng ở Thiên An Môn vừa rồi không chỉ là phô trương cờ trống rình rang, mà là lời tuyên cáo giữa chiến địa, là tiếng trống thúc quân của một kẻ đang gấp gáp thúc ngựa đuổi theo bá mộng thiên cổ.
Bạn, tôi, chúng ta, không ai an toàn trước bạo lực súng đạn ở Mỹ. Chắc người Mỹ chưa kịp quên hình ảnh người mẹ tất tả chạy trên đôi chân trần, tìm con trong vụ xả súng mới nhất ở Annunciation Catholic School in Minneapolis tháng vừa qua. Những đứa trẻ xứng đáng có đời sống an toàn để đến trường mỗi ngày và trở về an toàn trong vòng tay cha mẹ. “Thay vì kích động thêm bạo lực, các nhà lãnh đạo chính trị nên tận dụng thời điểm này để đoàn kết chúng ta hướng tới những thay đổi hợp lý về súng đạn mà đa số người Mỹ ủng hộ,” Giáo sư Robert Reich đã nói như thế.


Kính chào quý vị,

Tôi là Derek Trần, dân biểu đại diện Địa Hạt 45, và thật là một vinh dự lớn lao khi được đứng nơi đây hôm nay, giữa những tiếng nói, những câu chuyện, và những tâm hồn đã góp phần tạo nên diện mạo văn học của cộng đồng người Mỹ gốc Việt trong suốt một phần tư thế kỷ qua.
Hai mươi lăm năm! Một cột mốc bạc! Một cột mốc không chỉ đánh dấu thời gian trôi qua, mà còn ghi nhận sức bền bỉ của một giấc mơ. Hôm nay, chúng ta kỷ niệm 25 năm Giải Viết Về Nước Mỹ của nhật báo Việt Báo.

Khi những người sáng lập giải thưởng này lần đầu tiên ngồi lại bàn thảo, họ đã hiểu một điều rất căn bản rằng: Kinh nghiệm tỵ nạn, hành trình nhập cư, những phức tạp, gian nan, và sự thành công mỹ mãn trong hành trình trở thành người Mỹ gốc Việt – tất cả cần được ghi lại. Một hành trình ý nghĩa không những cần nhân chứng, mà cần cả những người viết để ghi nhận và bảo tồn. Họ không chỉ tạo ra một cuộc thi; họ đã và đang xây dựng một kho lưu trữ. Họ thắp lên một ngọn hải đăng cho thế hệ sau để chuyển hóa tổn thương thành chứng tích, sự im lặng thành lời ca, và cuộc sống lưu vong thành sự hội nhập.

Trong những ngày đầu ấy, văn học Hoa Kỳ thường chưa phản ánh đầy đủ sự phong phú và đa dạng về kinh nghiệm của chúng ta. Giải thưởng Viết Về Nước Mỹ thực sự đã lấp đầy khoảng trống đó bằng sự ghi nhận và khích lệ vô số tác giả, những người đã cầm bút và cùng viết nên một thông điệp mạnh mẽ: “Chúng ta đang hiện diện nơi đây. Trải nghiệm của chúng ta là quan trọng. Và nước Mỹ của chúng ta là thế đó.”


Suốt 25 năm qua, giải thưởng này không chỉ vinh danh tài năng mà dựng nên một cộng đồng và tạo thành một truyền thống.
Những cây bút được tôn vinh hôm nay không chỉ mô tả nước Mỹ; họ định nghĩa nó. Họ mở rộng giới hạn của nước Mỹ, làm phong phú văn hóa của nước Mỹ, và khắc sâu tâm hồn của nước Mỹ. Qua đôi mắt họ, chúng ta nhìn thấy một nước Mỹ tinh tế hơn, nhân ái hơn, và sau cùng, chân thật hơn.

Xin được nhắn gửi đến các tác giả góp mặt từ bao thế hệ để chia sẻ tấm chân tình trên các bài viết, chúng tôi trân trọng cảm ơn sự can đảm của quý vị. Can đảm không chỉ là vượt qua biến cố của lịch sử; can đảm còn là việc ngồi trước trang giấy trắng, đối diện với chính mình, lục lọi ký ức đau thương sâu đậm, và gửi tặng trải nghiệm đó đến tha nhân. Quý vị là những người gìn giữ ký ức tập thể và là những người dẫn đường cho tương lai văn hóa Việt tại Hoa Kỳ.

Với Việt Báo: Xin trân trọng cảm ơn tầm nhìn, tâm huyết, và sự duy trì bền bỉ giải thưởng này suốt một phần tư thế kỷ.
Khi hướng đến 25 năm tới, chúng ta hãy tiếp tục khích lệ thế hệ kế tiếp—những blogger, thi sĩ, tiểu thuyết gia, nhà phê bình, nhà văn trẻ—để họ tìm thấy tiếng nói của chính mình và kể lại sự thật của họ, dù đó là thử thách hay niềm vui. Bởi văn chương không phải là một thứ xa xỉ; đó là sự cần thiết. Đó là cách chúng ta chữa lành, cách chúng ta ghi nhớ, và là cách chúng ta tìm thấy nơi chốn của mình một cách trọn vẹn.

Xin cảm ơn quý vị.

NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.