Hôm nay,  

Tâm Xuân

23/01/202205:47:00(Xem: 4215)
blank

TÂM XUÂN

 

Vĩnh Hảo

 

 

Cuối năm, đọc thơ xuân của người xưa, chợt bắt gặp mấy câu tâm đắc.

Đuổi trâu bùn chạy dài, lôi cọp đá về xích lại (1). Hình ảnh này có vẻ ứng hợp với năm Sửu năm Dần nào đó hơn bảy trăm năm trước, thời của Tuệ Trung Thượng Sĩ (1230 – 1291). Chẳng phải xua đuổi hay xiềng xích gì loài thú, mà chỉ muốn nói cái tâm đã được thuần hóa, và mê vọng đã được giải trừ. Trong văn học Thiền, trâu bùn là tâm, cọp đá là vọng thức, không thật. Kiểm soát được tâm, giải trừ vọng hoặc, là bước đầu để hiển lộ chân tâm, từ đó mới có thể tự tại thong dong nơi hồng trần.
 

Trầm luân bao đời kiếp trong dòng sinh-tử. Có khi làm kẻ nghèo cùng lang thang, có khi làm người giàu có trong dinh thự nguy nga; có khi làm trâu làm ngựa kéo cày kéo xe, có khi làm chúa của muông thú trong rừng núi bạt ngàn; có khi là con chim hót trong lồng son, có khi là đại bàng soải cánh trên vòm trời vô tận; có khi là nghệ sĩ hát rong, có khi là con tằm nhả tơ vào hư không lộng gió… Lênh đênh triền miên trong biển đời thăng-trầm, vinh-nhục, khổ đau và hạnh phúc, tự hỏi, “nay mùa đông, mai mùa hạ, buồn chăng” (2). Và tự biết, một sớm mai khi gió về thổi tan băng tuyết, trăm hoa vẫn vậy, nở rộ dưới nắng xuân (3). Đó là tâm của người đã chạm đến chỗ không thể nghĩ bàn.
 

Tất cả chỉ từ một tâm. Tâm vẽ nên nỗi thống khổ và niềm hoan lạc của trần gian. Khi tâm định, mọi thứ sẽ định. Tâm an, thế giới sẽ an. Tâm xuân, sông núi biển trời sẽ ngập tràn hương sắc xuân. Và muôn người muôn vật chỉ có thể an bình hạnh phúc thực sự khi có được cái tâm định tĩnh, sáng rỡ như mặt trời, xua tan mọi ảo vọng mê chấp của nhân sinh.

 

California, trước thềm năm mới Nhâm Dần 2022

Vĩnh Hảo

www.vinhhao.info

 

______________

 

(1) “Kim tiên đả sấn nê ngưu tẩu/Thiết sách khiên trừu thạch hổ hồi” (trong bài Nhập trần của Tuệ Trung Thượng Sĩ), Huệ Chi dịch thơ là “Trâu bùn chạy tuốt, roi vàng đuổi/Cọp đá lôi về, giây sắt giong.” Cọp đá ở đây được Huệ Chi chú thích theo “Thế Thần Ký” là người nước Sở, tên Hùng Cừ, đi đêm thấy tảng đá tưởng là cọp, giương cung bắn, rơi mất mũi tên vàng, sau trông lại mới biết chỉ là đá – cho rằng tác giả (Tuệ Trung) mượn ý này để chỉ những ai bám víu lấy ý niệm mê vọng. (Nguồn: Thơ Văn Lý Trần, tập II, trang 247 – 248, NXB Khoa Học Xã Hội, 1988).

(2) Khung Trời Cũ, thơ Tuệ Sỹ.

(3) “Tự đắc nhất triêu phong giải đống/Bách hoa nhưng cựu lệ xuân đài” (hai câu cuối của bài Nhập trần - Tuệ Trung Thượng Sĩ). Huệ Chi dịch thơ là “Rồi một ngày mai băng giá hết/Trăm hoa như cũ, gió xuân nồng.” Các chữ “lệ xuân đài” ở đây, Huệ Chi không dùng, hoặc đã dịch thoát là “gió xuân nồng” (chữ “gió” từ câu trước, chữ “nồng” có lẽ là dịch từ chữ “lệ”). Chữ “lệ” nghĩa đen là nước mắt, nghĩa bóng là ướt át, lưu luyến, lụy. Chữ “xuân đài” là đài xuân, ý tôn vinh mùa xuân, hay chúa xuân, ngự trị trên đài cao. “Xuân đài” ở đây thật khó dịch, chi bằng cứ để nguyên vậy. Cho nên Chúc Hiền đã dịch là “Trăm hoa vẫn cũ luyến xuân đài” (https://quangduc.com/p158a69437/83/nhap-tran). Chữ “lệ” dịch thoát là luyến (quyến luyến), cũng hay.

Xin chép lại bài Nhập Trần của Tuệ Trung Thượng Sĩ làm quà xuân năm nay:

  

Nhập trần

Thiều thiều khoát bộ nhập trần lai,
Hoàng sắc my đầu đỉnh đỉnh khai.
Bắc lý ưu du đầu mã phúc,
Đông gia tán đản nhập lư thai.
Kim tiên đả sấn nê ngưu tẩu,
Thiết sách khiên trừu thạch hổ hồi.
Tự đắc nhất triêu phong giải đống,
Bách hoa nhưng cựu lệ xuân đài.

(Tuệ Trung Thượng Sĩ)
.

Vào dòng cát bụi

Xăm xăm cát bụi bước vào vòng,

Vàng óng đầu mi, rướn rướn trông.

Bụng ngựa rong chơi, này xóm Bắc,

Thai lừa lạc bước, nọ nhà Đông.

Trâu bùn chạy tuốt, roi vàng đuổi,

Cọp đá lôi về, giây sắt giong.

Rồi một ngày mai băng giá hết,

Trăm hoa như cũ, gió xuân nồng.

(Huệ Chi dịch)


 



In Trang
Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
Trang đầuTrang trước236237238239240241242Trang sauTrang cuối

WASHINGTON (VB -- 9/10/2020) --- Giải Nobel Hòa Bình 2020 trao cho chương trình nhân đạo lớn nhất thế giới --- Chương Trình Lương Thực Thế Giới (World Food Program) của Liên Hiệp Quốc vì nỗ lực cứu đói và ngăn cản thiếu ăn toàn cầu.

WASHINGTON (VB - 8/10/2020) -- Giải Nobel Văn Chương 2020 trao cho nhà thơ Hoa Kỳ Louise Glueck. Bà Glueck sẽ lãnh trị giá 1.1 triệu đôla vì "chất thơ không nhầm lẫn của bà với vẻ đẹp khắc khổ đã làm cho sự hiện hữu cá nhân trở thành phổ quát." Glueck là giáo sư văn chương Anh tại đại học Yale, đã xuất bản 12 tập thơ và nhiều bài lý luận về thơ.

WASHINGTON (VB - 7/10/2020) -- Khoa học gia người Pháp Emmanuelle Charpentier và khoa học gia người Mỹ Jennifer A. Doudna thắng Giải Nobel Hóa Học 2020 nhờ nghiên cứu ra phương pháp chỉnh sửa nhiễm sắc thể tương tự như một loại kéo cắt phân tử ("molecular scissors") đưa ra một viễn ảnh tương lai nhân loại sẽ chữa được các bệnh về di truyền. Hai nhà nữ khoa học này sẽ chia đôi tiền thưởng 1.1 triệu đôla của giải.

Hôm nay, ngày 7/10/2020 là ngày thứ 2 và cũng là phiên cuối cùng diễn ra cuộc Đối thoại Nhân quyền Việt Nam- Hoa Kỳ. Nhưng 23:30’ tối qua, ngày 6/10/2020, côn an cộng sản đã bắt nhà báo Phạm Đoan Trang- một nhà hoạt động nhân quyền nổi tiếng tại Việt Nam. Trang bị bắt tại một nhà trọ ở Sài Gòn.

WASHINGTON (VB - 6/10/2020) -- Ba nhà khoa học đã thắng giải Nobel Vật Lý năm nay nhờ các công trính khám phá về hố đen trong vũ trụ và sẽ chia giải thưởng 1.1 triệu đôla, theo công bố hôm Thứ Ba 6/10/2020 của Viện Royal Swedish Academy of Sciences. GS Anh Roger Penrose nhận nửa giải, GS Đức Reinhard Genzel và GS Mỹ Andrea Ghez chia nửa còn lại. Nhà vật lý thiên tài Albert Einstein không tin có hố đen trong vũ trụ, nhưng 3 nhà khoa học này chứng minh được rằng Einstein sai lầm: có hố đen trong vũ trụ.

Trung uý Bá đã biểu lộ lòng can đảm phi thường, bất chấp nguy hiểm cho sinh mạng mình và chỉ quan tâm tới những người bệnh, với kết quả là ông đã cứu được nhiều mạng sống. Những hành động dũng cảm của Trung uý Bá phản ánh phẩm chất lớn lao của bản thân ông và của Quân Lực Việt Nam Cộng Hoà.

WASHINGTON (VB - 5/10/2020) -- Tuần lễ thông báo giải Nobel bắt đầu hôm Thứ Hai 5/10/2020: Giải Nobel Y Khoa trao cho ba nhà khoa học Harvey J. Alter, Michael Houghton, và Charles M. Rice -- trong đó Houghton là người Anh và 2 vị kia người Mỹ -- vì các khám phá dẫn tới nhận diện vi khuẩn viêm gan C. Cả 3 sẽ chia tiền thưởng 1.1 triệu đôla. Nhờ khám phá này, nhiều triệu mạng người đã được cứu.

WASHINGTON (VB - 4/10/2020) -- Các bác sĩ tại bệnh viện Walter Reed National Military Medical Center nói hôm Chủ Nhật rằng sức khỏe Tổng Thống Trump "tiếp tục cải thiện" trong khi được chữa trị COVID-19 và Trump có thể trở về Bạch Ốc sớm lắm là Thứ Hai 5/10/2020 nếu đà cải thiện sức khỏe duy trì được, và khi về Bạch Ốc sẽ chữa trị tiếp tục.

WASHINGTON (VB -- 3/10/2020) -- Theo thống kê của Worldometer sáng ngày Thứ Bảy 3/10/2020, tính chung số người Mỹ nhiễm dương tính đại dịch COVID-19 là 7,559,373 người, tức là tăng trong một ngày +10,050 người lây nhiễm mới, tính chung đã có 213,624 người Mỹ chết vì dịch này.

WASHINGTON (VB - 2/10/2020) -- Chính phủ Mỹ có thể quyết định, sớm nhất là tuần sau, xem có nên trừng phạt nhắm vào hàng nhập cảng từ Việt Nam hay không vì cho là VN đã thao túng hối suất tiền tệ gây thiệt hại cho Mỹ, theo bản tin Bloomberg. Nhưng quyết định tuần sau chưa rõ sẽ hiệu lực trước ngày bầu cử Mỹ (3/11/2020) hay không, vì trừng phạt VN quá nặng có thể sẽ ảnh hưởng nghiêng ngửa một số phiếu bầu từ cử tri gốc Việt tại các tiểu bang chiến trường
Trang đầuTrang trước236237238239240241242Trang sauTrang cuối
VB Podcast



Kính chào quý vị,

Tôi là Derek Trần, dân biểu đại diện Địa Hạt 45, và thật là một vinh dự lớn lao khi được đứng nơi đây hôm nay, giữa những tiếng nói, những câu chuyện, và những tâm hồn đã góp phần tạo nên diện mạo văn học của cộng đồng người Mỹ gốc Việt trong suốt một phần tư thế kỷ qua.
Hai mươi lăm năm! Một cột mốc bạc! Một cột mốc không chỉ đánh dấu thời gian trôi qua, mà còn ghi nhận sức bền bỉ của một giấc mơ. Hôm nay, chúng ta kỷ niệm 25 năm Giải Viết Về Nước Mỹ của nhật báo Việt Báo.

Khi những người sáng lập giải thưởng này lần đầu tiên ngồi lại bàn thảo, họ đã hiểu một điều rất căn bản rằng: Kinh nghiệm tỵ nạn, hành trình nhập cư, những phức tạp, gian nan, và sự thành công mỹ mãn trong hành trình trở thành người Mỹ gốc Việt – tất cả cần được ghi lại. Một hành trình ý nghĩa không những cần nhân chứng, mà cần cả những người viết để ghi nhận và bảo tồn. Họ không chỉ tạo ra một cuộc thi; họ đã và đang xây dựng một kho lưu trữ. Họ thắp lên một ngọn hải đăng cho thế hệ sau để chuyển hóa tổn thương thành chứng tích, sự im lặng thành lời ca, và cuộc sống lưu vong thành sự hội nhập.

Trong những ngày đầu ấy, văn học Hoa Kỳ thường chưa phản ánh đầy đủ sự phong phú và đa dạng về kinh nghiệm của chúng ta. Giải thưởng Viết Về Nước Mỹ thực sự đã lấp đầy khoảng trống đó bằng sự ghi nhận và khích lệ vô số tác giả, những người đã cầm bút và cùng viết nên một thông điệp mạnh mẽ: “Chúng ta đang hiện diện nơi đây. Trải nghiệm của chúng ta là quan trọng. Và nước Mỹ của chúng ta là thế đó.”


Suốt 25 năm qua, giải thưởng này không chỉ vinh danh tài năng mà dựng nên một cộng đồng và tạo thành một truyền thống.
Những cây bút được tôn vinh hôm nay không chỉ mô tả nước Mỹ; họ định nghĩa nó. Họ mở rộng giới hạn của nước Mỹ, làm phong phú văn hóa của nước Mỹ, và khắc sâu tâm hồn của nước Mỹ. Qua đôi mắt họ, chúng ta nhìn thấy một nước Mỹ tinh tế hơn, nhân ái hơn, và sau cùng, chân thật hơn.

Xin được nhắn gửi đến các tác giả góp mặt từ bao thế hệ để chia sẻ tấm chân tình trên các bài viết, chúng tôi trân trọng cảm ơn sự can đảm của quý vị. Can đảm không chỉ là vượt qua biến cố của lịch sử; can đảm còn là việc ngồi trước trang giấy trắng, đối diện với chính mình, lục lọi ký ức đau thương sâu đậm, và gửi tặng trải nghiệm đó đến tha nhân. Quý vị là những người gìn giữ ký ức tập thể và là những người dẫn đường cho tương lai văn hóa Việt tại Hoa Kỳ.

Với Việt Báo: Xin trân trọng cảm ơn tầm nhìn, tâm huyết, và sự duy trì bền bỉ giải thưởng này suốt một phần tư thế kỷ.
Khi hướng đến 25 năm tới, chúng ta hãy tiếp tục khích lệ thế hệ kế tiếp—những blogger, thi sĩ, tiểu thuyết gia, nhà phê bình, nhà văn trẻ—để họ tìm thấy tiếng nói của chính mình và kể lại sự thật của họ, dù đó là thử thách hay niềm vui. Bởi văn chương không phải là một thứ xa xỉ; đó là sự cần thiết. Đó là cách chúng ta chữa lành, cách chúng ta ghi nhớ, và là cách chúng ta tìm thấy nơi chốn của mình một cách trọn vẹn.

Xin cảm ơn quý vị.

NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.