Hôm nay,  

Cháy Rừng: Mây Lửa, Lốc Xoáy Lửa Và Bão Lửa

23/08/202400:00:00(Xem: 2751)

chay rung

Cháy rừng không chỉ là những ngọn lửa hung hiểm lan rộng và thiêu đốt xung quanh. Những đám cháy lớn có thể tự tạo ra một “hệ thống thời tiết” riêng. Nếu không bị chế ngự, “hung thần” sẽ nuốt chửng mọi thứ trên đường đi. (Nguồn: pixabay.com)


Đám cháy Park Fire ở California đã tạo ra ít nhất một cơn lốc xoáy lửa, còn được gọi là lốc lửa, xoáy lửa hoặc vòi rồng lửa. Nhưng lốc xoáy lửa là gì, và có thực sự đáng sợ như cái tên không?
 
Cháy rừng không chỉ là những đám cháy hung hiểm lan rộng ra xung quanh, mà còn có thể tự tạo ra cả một hệ thống thời tiết riêng biệt, gọi là “fire weather system” (xin tạm dịch là “hệ thống thời tiết của đám cháy,” có gió, mây, bão…). Trong hệ thống này, một loại mây đặc biệt được hình thành gọi là “pyrocumulonimbus” (Cumulonimbus Flammagenitus cloud – CbFg – một loại mây vũ tích hình thành phía trên một nguồn nhiệt và thường có hình nấm, chẳng hạn như hỏa hoạn, núi lửa phun trào, hoặc nổ hạt nhân…). NASA gọi hiện tượng này là “rồng mây phun lửa” vì có thể phóng ra những tia sét mạnh mẽ xuống mặt đất, gây ra thêm nhiều đám cháy mới và đôi khi còn tạo ra lốc xoáy lửa.
 
Kiểu thời tiết gây hỏa hoạn đã góp phần gây ra nhiều đám cháy đi vào lịch sử, như Đám cháy Black Saturday năm 2009 thiêu rụi hơn một triệu acres rừng ở Úc và các đám cháy rừng trên khắp Bờ Tây Hoa Kỳ năm 2020. Đặc biệt trong tình hình Trái đất ngày càng nóng lên (global warming), những trận bão lửa (firestorms) ngày càng phổ biến.
 
Bão lửa được hình thành như thế nào?
 
Bão lửa được hình thành qua quá trình đối lưu (convective process), hiện tượng nhiệt độ tăng lên khiến cho không khí nóng bay lên cao. Trong quá trình này, cột không khí ẩm nằm phía trên một đám cháy trở nên cực kỳ nóng, bốc lên cao và di chuyển vào tầng khí quyển rồi nguội dần ở đó. Khi không khí nguội đi, hơi nước sẽ ngưng tụ thành những giọt nước nhỏ, tạo ra các đám mây lửa, hay còn gọi là mây pyrocumulus (pyrocumulus clouds, hay flammagenitus cloud).

Dù đều được hình thành bởi quá trình đối lưu, nhưng khác những đám mây trắng mịn như bông mà ta thường thấy hàng ngày, mây lửa không mang màu trắng mà có màu xám hoặc nâu, vì tro, khói và bụi bặm từ đám cháy bên dưới bị cuốn vào các luồng không khí. Những đám mây lửa có thể vươn cao đến gần 6 dặm (khoảng 9.6 km).
 
Khi đám cháy vẫn tiếp tục hoành hành, dòng không khí nóng bốc lên lại tiếp tục đẩy khói và bụi lên cao vào phần bên dưới của tầng bình lưu (tầng cao hơn, nằm ngay bên trên tầng đối lưu), tạo ra những cụm mây lửa lớn hơn nữa, gọi là mây pyrocumulonimbus, gọi tắt là pyroCbs.
 
Mặc dù trông giống như những đám mây dông thông thường, nhưng mây pyroCbs thật sự là hung thần. Những “hung thần” này vẫn bị “trói chân” ở chỗ đám cháy đã sinh ra chúng, nên tức tối khạc ra lửa và sét, khiến cho đám cháy bên dưới càng bạo phát. Hơn nữa, sét từ các đám mây pyroCbs thường có điện tích dương, khiến bão kéo dài dai dẳng hơn chứ hiếm khi tạo ra mưa để dập lửa.
 
Trong những trường hợp tồi tệ hơn, các cụm mây pyroCbs có thể tạo ra lốc xoáy lửa, khi dòng không khí nóng bốc lên rất nhanh và bị xoắn lại. Lốc xoáy lửa thường chỉ tồn tại trong vài phút và có chiều cao không quá 150 feet (khoảng 45 mét), nhưng với tốc độ gió lên đến 140 dặm/giờ (khoảng 225 km/h), chúng có thể diệt sạch bất kỳ thứ gì nằm trên đường đi của mình.
 
Những trận bão lửa tàn khốc nhất gần đây
 
Thời tiết hỏa hoạn sản sinh ra những đám cháy rừng tàn khốc nhất gần đây. Năm 2009, Đám cháy Black Saturday ở tiểu bang Victoria, Úc, đã tạo ra các cụm mây pyroCb cao hơn 9 dặm (khoảng 14.5 km) và “quậy” ra thêm các đám cháy mới thiêu trụi hơn một triệu acres (hơn 400,000 ha đất). Đám cháy Black Saturday đã cướp đi sinh mạng của 173 người, trở thành thảm họa cháy rừng chết chóc nhất kể từ năm 1788.
 
Năm 2017, một đám cháy rừng còn lớn hơn nữa xảy ra ở British Columbia, tạo ra 5 trận bão lửa gần như là cùng lúc. Khi khói bay lên cao, các hạt carbon đen trong khói hấp thụ năng lượng mặt trời, khiến cho cột khói càng nóng hơn nữa và tiếp tục bay cao và xa hơn. Kết quả là, bão lửa đã đẩy khói lên tới 14 dặm (khoảng 22.5 km) vào thẳng tầng bình lưu. Nhiều nghiên cứu cho thấy các cột khói này tương đương với những cột khói từ một vụ phun trào núi lửa thông thường, và tồn tại trong bầu khí quyển suốt gần 9 tháng trời.
 
Tại Hoa Kỳ, tiểu bang California cũng từng chứng kiến nhiều sự kiện kinh hoàng có mây pyroCb. Trong Đám cháy Carr gần thành phố Redding vào tháng 7/2018, một lốc xoáy lửa đã “ra đời” với tốc độ lên đến 143 dặm/giờ (khoảng 230 km/h), và là thủ phạm gây ra 4 trong số 8 cái chết liên quan đến đám cháy này. Vào tháng 8/2020, Bắc Cali trải qua một mùa “rực lửa” với hàng loạt những cảnh báo về lốc xoáy lửa trong các đám cháy rừng.
 
Bão lửa không chỉ gây hại cho môi trường mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe con người. Khói từ các đám cháy rừng chứa nhiều không khí độc hại và các hạt bụi nhỏ li ti, có thể gây ra nhiều bệnh về hô hấp và tim mạch. Nên khi bão lửa khiến cho đám cháy lan rộng, khói lại càng dày đặc, không khí càng ô nhiễm nghiêm trọng.
 
Liệu hỏa hoạn và lốc xoáy lửa sẽ ngày càng nhiều?
 
Biến đổi khí hậu đang làm cho các đám cháy rừng ngày càng lớn hơn và dữ dội hơn. Các khoa học gia tin rằng hành tinh này sẽ chứng kiến nhiều trận bão lửa hơn. Năm 2019, Úc đã ghi nhận số lượng bão lửa nhiều bằng con số tổng cộng của 20 năm trước đó. Ngày 7/9/2020, một đám mây pyrocumulus gần Fresno, California, đã “vươn mình” lên tới 10 dặm (khoảng 16 km) đến tầng bình lưu. Đây là một kỷ lục đối với một đám cháy rừng ở Bắc Mỹ, và rất có thể đã mang một lượng lớn khí thải carbon (carbon emissions, gồm khí CO2 và nhiều loại khí nhà kính khác) vào tầng bình lưu.
 
Các khoa học gia tin rằng các trận bão lửa thải ra nhiều chất ô nhiễm vào thượng tầng khí quyển. Tuy nhiên, vẫn chưa rõ về những ảnh hưởng của bão lửa đến tình hình biến đổi khí hậu, chẳng hạn như liệu chúng có phá hư tầng ozone bằng những cột khói khổng lồ hay không, hay những cột khói này có tác dụng làm mát tạm thời khi chặn bớt ánh sáng mặt trời.
 
Câu trả lời cho những câu hỏi này sẽ là chìa khóa giúp chúng ta hiểu được tác động thực sự của những trận bão lửa khi phải đối mặt với sự hâm nóng toàn cầu (global warming).
 
Nguồn: “How wildfires unleash fire clouds—and even fire tornadoes” được đăng trên trang Nationalgeographic.com.

Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
Những người làm ra YouTube với 1,000 người xem và 4,000 giờ xem thì đủ điều kiện để các videos của họ nhận được tiền với các quảng cáo bằng việc tham gia vào Chương Trình Hợp Tác của YouTube (YouTube's Partner Program). Những quảng cáo này được chọn lọc bởi Google, và bao nhiêu tiền mà người làm ra lãnh được tùy theo số giờ xem của video, thời gian xem bao lâu, loại video nào, và loại người xem – nằm trong số các yếu tố khác.
Cơ chế lập pháp hàng đầu của Trung Quốc đã công bố các kế hoạch bảo đảm “những nhà yêu nước” có thể điều hành Hong Kong, khi Bắc Kinh siết chặt thành phố với những thay đổi đối với hệ thống bầu cử, theo bản tin của BBC tiếng Anh tường thuật hôm Thứ Sáu, 5 tháng 3 năm 2021.
Thượng Viện và Hạ Viện Tiểu Bang New York đã thông qua dự luật để xóa bỏ quyền hành pháp khẩn cấp được mở rộng của Thống Đốc Andrew Cuomo hôm Thứ Sáu, 5 tháng 3 n ăm 2021, gửi tới bàn giấy của thống đốc để ký, theo CNN tường thuật hôm Thứ Sáu.
Thuyết hoang tưởng QAnon bảo rằng Donald Trump sẽ quay lại nắm quyền vào ngày 4 tháng Ba làm bất cứ người có trí tuệ và cảm nhận thông thường nào cũng mỉm cười khi nghe qua nhưng đã gây ra niềm tin cho không ít những người yêu thích Trump. Nó như một que lửa nhỏ nhoi để những người này thắp lên, tự đắm mình huyễn hoặc, bám víu vào một điều chính họ cũng có thể mơ hồ, không chắc chắn.
Trường Bộ Binh là một quân trường đào tạo các sĩ quan trừ bị cho Quân lực Việt Nam Cộng Hòa. Lúc trước, trường tọa lạc ở Thủ Đức. Đến đầu năm 1974 thì dời ra Long Thành, một cơ sở mới nằm bên cạnh quốc lộ 15, đường Sài Gòn - Vũng Tàu và cách quận lỵ Long Thành 5 cây số.
Gần đây, khi Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Vương Nghị kêu gọi tái lập các mối quan hệ song phương với Hoa Kỳ, một phát ngôn viên của Toà Bạch Ốc đã trả lời rằng, Hoa Kỳ coi mối quan hệ là một trong những cuộc cạnh tranh mạnh mẽ, nó đòi hỏi một vị thế mạnh. Rõ ràng là chính quyền của Tổng thống Joe Biden không chỉ đơn giản là đảo ngược các chính sách của Trump.
Cái thời mà nửa nước Việt “thương râu nhớ dép” (theo như cách nói của nhà văn Võ Phiến) tuy có kéo dài lâu nhưng không vĩnh viễn. Sau khi Nam Bắc hòa lời ca, nước nhà thống nhất, dân chúng của cả hai miền có cơ hội so sánh nên nhận thức của họ bắt đầu chuyển biến: Đả đảo Thiệu Kỳ mua cái gì cũng có. Hoan hô Hồ Chí Minh mua cây đinh cũng phải xếp hàng. Rồi ra, ngay cả đám nhi đồng cũng đánh mất sự ngây thơ (và cũng bắt đầu cảm thấy bất an) nên không giữ được tính vô tư nữa: Đêm qua em mơ gặp bác Hồ. Chân Bác đạp xích lô. Em thấy Bác em kêu xe khác…
Sacramento, CA - Hôm nay, Thượng Nghị Sĩ Thomas J. Umberg (D-Santa Ana) thông báo rằng trong tháng Ba này, nhằm tôn vinh "Tháng Lịch Sử của Phụ Nữ -The National Women's History Month", ông sẽ tổ chức buổi lễ vinh danh "Những Người Phụ Nữ Tiêu Biểu Trong Năm" tại Địa hạt Thượng Viện 34 của ông.
Theo The Insider (Anh Quốc) vào ngày 18/1/2021, tại The Tampak Siring Temple ở Bali, Nam Dương, người ta cột con dao vào chân con gà trong trận đá gà truyền thống của người Balines Ấn Độ. Đây là một bộ phận của nghi lễ tôn giáo để thanh tẩy và trừ tà bằng máu của các con vật qua cuộc đá gà. Đá gà không phải lễ nghi tôn giáo được coi là cờ bạc tại Nam Dương.
QUẬN CAM (VB-5/3/2021) --- Bản tin báo Las Vegas Review-Journal hôm 4/4/2021 ghi rằng sau khi kiện gia đình của bạn trai quá cố Tony Hsieh ra tòa về vi phạm hợp đồng, cô bạn gái và là phụ tá kinh doanh lâu năm -- Jennifer “Mimi” Pham --- đưa đờn đòi hơn 90 triệu đô từ tài sản của Tony Hsieh.
Một năm trước, khi các viên chức thẩm quyền sức khỏe Hoa Kỳ đưa ra cảnh báo lần đầu tiên của họ rằng Covid-19 sẽ gây “sự gián đoạn nghiêm trọng đối với cuộc sống hàng ngày,” các bác sĩ đã không có các cách điều trị hiệu quả để đưa ra ngoài việc chăm sóc hỗ trợ. Tới nay vẫn không có cách chữa lành, nhưng nhờ nỗ lực nghiên cứu chưa từng có, nhiều cách điều trị đang giúp các bệnh nhân sống sót khỏi Covid-19 và không phải tất cả điều vào bệnh viện. Các cách điều trị Covid-19 nhắm hai vấn đề lớn: khả năng của vi khuẩn corona lây lan qua cơ thể, và thiệt hại được gây ra bởi sự phản ứng của hệ thống miễn nhiễm của cơ thể. Khi vi khuẩn vào cơ thể, nó xâm chiếm nhiều tế bào và sử dụng chúng để tái tạo chính nó. Trong phản ứng, cơ thể gửi các dấu hiệu nhiễm trùng và các tế bào miễn nhiễm đánh với vi khuẩn. Trong một số bệnh nhân, phản ứng viêm có thể tiếp tục ngay sau khi vi khuẩn bị kiểm soát, dẫn tới sự thiệt hại trong phổi và các bộ phận khác. Dụng cụ tốt nhất là ngăn ngừa, gồm việc sử dụng
Tình hình đại dịch đang lắng xuống trong tuần qua với số người bị truyền nhiễm, vào bệnh viện và tử vong vì Covid-19 đã giảm mạnh trên khắp thế giới. Riêng tại Hoa Kỳ, nhiều tiểu bang đang bắt đầu gỡ bỏ các lệnh đeo khẩu trang và cho mở cửa trở lại các cơ sở kinh doanh. Tuy nhiên, các viên chức thẩm quyền y tế liên bang Mỹ vẫn đưa ra cảnh báo vì cho rằng mức sút giảm đang chậm lại và lo ngại các biến thể mới của vi khuẩn corona vẫn có thể tạo ra đợt bùng phát khác.
(Robert Mullins International) Tổng thống Joe Biden đã thu hồi Lệnh Ngưng Cấp Chiếu Khán (Visa) của ông Trump đã có hiệu lực từ tháng 4 năm 2020. Ông Biden nói rằng Lệnh Ngưng Cấp Chiếu Khán "không thúc đẩy lợi ích của Hoa Kỳ. Ngược lại, nó gây hại cho Hoa Kỳ, bằng cách ngăn cản một số thành viên gia đình của công dân Hoa Kỳ và thường trú nhân hợp pháp gia nhập gia đình của họ ở đây. Nó cũng gây hại cho các ngành công nghiệp sử dụng nhân tài từ khắp nơi trên thế giới ở Hoa Kỳ".
Cơ quan khẩn cấp Tân Tây Lan (New Zealand) đã thông báo với người dân tại một số vùng đi lên các vùng đất cao hơn sau khi một trận động đất rất lớn làm rung chuyển Đảo Kermadec vào sáng sớm Thứ Sáu, giờ địa phương, khiến lo sọ bị sóng thần, theo CNN đưa tin hôm 4 tháng 3 năm 2021.
Các quận tại Miền Nam California và những quận khác trên khắp tiểu bang có thể sẽ được giải tỏa để mở cửa các cơ sở kinh doanh thêm nữa và gỡ bỏ các hạn chế khác nhanh hơn như được dự đoán theo kế hoạch mới được tuyên bố hôm Thứ Năm, 4 tháng 3 năm 2021 bởi Thống Đốc Gavin Newsom qua bản tin của Yahoo News hôm Thứ Năm.
NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.