Hôm nay,  

Cháy Rừng: Mây Lửa, Lốc Xoáy Lửa Và Bão Lửa

8/23/202400:00:00(View: 2667)

chay rung

Cháy rừng không chỉ là những ngọn lửa hung hiểm lan rộng và thiêu đốt xung quanh. Những đám cháy lớn có thể tự tạo ra một “hệ thống thời tiết” riêng. Nếu không bị chế ngự, “hung thần” sẽ nuốt chửng mọi thứ trên đường đi. (Nguồn: pixabay.com)


Đám cháy Park Fire ở California đã tạo ra ít nhất một cơn lốc xoáy lửa, còn được gọi là lốc lửa, xoáy lửa hoặc vòi rồng lửa. Nhưng lốc xoáy lửa là gì, và có thực sự đáng sợ như cái tên không?
 
Cháy rừng không chỉ là những đám cháy hung hiểm lan rộng ra xung quanh, mà còn có thể tự tạo ra cả một hệ thống thời tiết riêng biệt, gọi là “fire weather system” (xin tạm dịch là “hệ thống thời tiết của đám cháy,” có gió, mây, bão…). Trong hệ thống này, một loại mây đặc biệt được hình thành gọi là “pyrocumulonimbus” (Cumulonimbus Flammagenitus cloud – CbFg – một loại mây vũ tích hình thành phía trên một nguồn nhiệt và thường có hình nấm, chẳng hạn như hỏa hoạn, núi lửa phun trào, hoặc nổ hạt nhân…). NASA gọi hiện tượng này là “rồng mây phun lửa” vì có thể phóng ra những tia sét mạnh mẽ xuống mặt đất, gây ra thêm nhiều đám cháy mới và đôi khi còn tạo ra lốc xoáy lửa.
 
Kiểu thời tiết gây hỏa hoạn đã góp phần gây ra nhiều đám cháy đi vào lịch sử, như Đám cháy Black Saturday năm 2009 thiêu rụi hơn một triệu acres rừng ở Úc và các đám cháy rừng trên khắp Bờ Tây Hoa Kỳ năm 2020. Đặc biệt trong tình hình Trái đất ngày càng nóng lên (global warming), những trận bão lửa (firestorms) ngày càng phổ biến.
 
Bão lửa được hình thành như thế nào?
 
Bão lửa được hình thành qua quá trình đối lưu (convective process), hiện tượng nhiệt độ tăng lên khiến cho không khí nóng bay lên cao. Trong quá trình này, cột không khí ẩm nằm phía trên một đám cháy trở nên cực kỳ nóng, bốc lên cao và di chuyển vào tầng khí quyển rồi nguội dần ở đó. Khi không khí nguội đi, hơi nước sẽ ngưng tụ thành những giọt nước nhỏ, tạo ra các đám mây lửa, hay còn gọi là mây pyrocumulus (pyrocumulus clouds, hay flammagenitus cloud).

Dù đều được hình thành bởi quá trình đối lưu, nhưng khác những đám mây trắng mịn như bông mà ta thường thấy hàng ngày, mây lửa không mang màu trắng mà có màu xám hoặc nâu, vì tro, khói và bụi bặm từ đám cháy bên dưới bị cuốn vào các luồng không khí. Những đám mây lửa có thể vươn cao đến gần 6 dặm (khoảng 9.6 km).
 
Khi đám cháy vẫn tiếp tục hoành hành, dòng không khí nóng bốc lên lại tiếp tục đẩy khói và bụi lên cao vào phần bên dưới của tầng bình lưu (tầng cao hơn, nằm ngay bên trên tầng đối lưu), tạo ra những cụm mây lửa lớn hơn nữa, gọi là mây pyrocumulonimbus, gọi tắt là pyroCbs.
 
Mặc dù trông giống như những đám mây dông thông thường, nhưng mây pyroCbs thật sự là hung thần. Những “hung thần” này vẫn bị “trói chân” ở chỗ đám cháy đã sinh ra chúng, nên tức tối khạc ra lửa và sét, khiến cho đám cháy bên dưới càng bạo phát. Hơn nữa, sét từ các đám mây pyroCbs thường có điện tích dương, khiến bão kéo dài dai dẳng hơn chứ hiếm khi tạo ra mưa để dập lửa.
 
Trong những trường hợp tồi tệ hơn, các cụm mây pyroCbs có thể tạo ra lốc xoáy lửa, khi dòng không khí nóng bốc lên rất nhanh và bị xoắn lại. Lốc xoáy lửa thường chỉ tồn tại trong vài phút và có chiều cao không quá 150 feet (khoảng 45 mét), nhưng với tốc độ gió lên đến 140 dặm/giờ (khoảng 225 km/h), chúng có thể diệt sạch bất kỳ thứ gì nằm trên đường đi của mình.
 
Những trận bão lửa tàn khốc nhất gần đây
 
Thời tiết hỏa hoạn sản sinh ra những đám cháy rừng tàn khốc nhất gần đây. Năm 2009, Đám cháy Black Saturday ở tiểu bang Victoria, Úc, đã tạo ra các cụm mây pyroCb cao hơn 9 dặm (khoảng 14.5 km) và “quậy” ra thêm các đám cháy mới thiêu trụi hơn một triệu acres (hơn 400,000 ha đất). Đám cháy Black Saturday đã cướp đi sinh mạng của 173 người, trở thành thảm họa cháy rừng chết chóc nhất kể từ năm 1788.
 
Năm 2017, một đám cháy rừng còn lớn hơn nữa xảy ra ở British Columbia, tạo ra 5 trận bão lửa gần như là cùng lúc. Khi khói bay lên cao, các hạt carbon đen trong khói hấp thụ năng lượng mặt trời, khiến cho cột khói càng nóng hơn nữa và tiếp tục bay cao và xa hơn. Kết quả là, bão lửa đã đẩy khói lên tới 14 dặm (khoảng 22.5 km) vào thẳng tầng bình lưu. Nhiều nghiên cứu cho thấy các cột khói này tương đương với những cột khói từ một vụ phun trào núi lửa thông thường, và tồn tại trong bầu khí quyển suốt gần 9 tháng trời.
 
Tại Hoa Kỳ, tiểu bang California cũng từng chứng kiến nhiều sự kiện kinh hoàng có mây pyroCb. Trong Đám cháy Carr gần thành phố Redding vào tháng 7/2018, một lốc xoáy lửa đã “ra đời” với tốc độ lên đến 143 dặm/giờ (khoảng 230 km/h), và là thủ phạm gây ra 4 trong số 8 cái chết liên quan đến đám cháy này. Vào tháng 8/2020, Bắc Cali trải qua một mùa “rực lửa” với hàng loạt những cảnh báo về lốc xoáy lửa trong các đám cháy rừng.
 
Bão lửa không chỉ gây hại cho môi trường mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe con người. Khói từ các đám cháy rừng chứa nhiều không khí độc hại và các hạt bụi nhỏ li ti, có thể gây ra nhiều bệnh về hô hấp và tim mạch. Nên khi bão lửa khiến cho đám cháy lan rộng, khói lại càng dày đặc, không khí càng ô nhiễm nghiêm trọng.
 
Liệu hỏa hoạn và lốc xoáy lửa sẽ ngày càng nhiều?
 
Biến đổi khí hậu đang làm cho các đám cháy rừng ngày càng lớn hơn và dữ dội hơn. Các khoa học gia tin rằng hành tinh này sẽ chứng kiến nhiều trận bão lửa hơn. Năm 2019, Úc đã ghi nhận số lượng bão lửa nhiều bằng con số tổng cộng của 20 năm trước đó. Ngày 7/9/2020, một đám mây pyrocumulus gần Fresno, California, đã “vươn mình” lên tới 10 dặm (khoảng 16 km) đến tầng bình lưu. Đây là một kỷ lục đối với một đám cháy rừng ở Bắc Mỹ, và rất có thể đã mang một lượng lớn khí thải carbon (carbon emissions, gồm khí CO2 và nhiều loại khí nhà kính khác) vào tầng bình lưu.
 
Các khoa học gia tin rằng các trận bão lửa thải ra nhiều chất ô nhiễm vào thượng tầng khí quyển. Tuy nhiên, vẫn chưa rõ về những ảnh hưởng của bão lửa đến tình hình biến đổi khí hậu, chẳng hạn như liệu chúng có phá hư tầng ozone bằng những cột khói khổng lồ hay không, hay những cột khói này có tác dụng làm mát tạm thời khi chặn bớt ánh sáng mặt trời.
 
Câu trả lời cho những câu hỏi này sẽ là chìa khóa giúp chúng ta hiểu được tác động thực sự của những trận bão lửa khi phải đối mặt với sự hâm nóng toàn cầu (global warming).
 
Nguồn: “How wildfires unleash fire clouds—and even fire tornadoes” được đăng trên trang Nationalgeographic.com.

Send comment
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu.Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Your Name
Your email address
)
Ca sĩ Lady Gaga đã sẵn sàng để trao $500,000 tiền thưởng cho một người phụ nữ bí mật là người đã trả lại những con chó mặt xệ (bulldogs) giống Tây yêu quý của cô đã bị bắt cóc trong một vụ trộm cắp trên đường bạo động gần nhà của ca sĩ này tại Hollywood, theo bản tin của báo The Telegraph tường thuật hôm Thứ Bảy, 27 tháng 2 năm 2021.
QUẬN CAM (VB-27/2/2021) --- Hạ Viện Hoa Kỳ hôm Thứ Bảy thông qua gói cứu trợ 1.9 ngàn tỷ đôla do TT Joe Biden đưa ra, một bước quan trọng để kiểm soát đại dịch và hồi phục kinh tế, vài ngày sau khi Hoa Kỳ qua dấu mốc 500,000 người chết dịch.
Trump đã nói với các cố vấn rằng ông quyết tâm bứng ghế các đảng viên Cộng Hòa nào ủng hộ việc luận tội ông và những người khác trong đảng Cộng Hòa mà ông xem là không trung thành, gồm Thống Đốc Tiểu Bang Georgia Brian Kemp, người đã bị ông cáo buộc không làm đủ để cản trở việc điếm phiếu của tiểu bang năm 2020.
Hàng loạt vụ tấn công người Mỹ gốc Á đang bùng lên từ bờ Đông sang bờ Tây trong một năm đại dịch. Vào tháng 1, một người di dân từ Thái Lan 84 tuổi ở San Francisco đã chết sau khi ông bị xô ngã xuống đất trong lúc ông đi bộ buổi sáng. Vào đầu tháng này, một phụ nữ Việt Nam bị tấn công và đánh cướp $1,000 tại San Jose và một người đàn ông Phi Luật Tân đã bị chém bằng máy cắt hộp trên xe điện tại Thành Phố New York.
Các nhà lập pháp tại Thủ Đô Hoa Thịnh Đốn đã bước thêm một bước nữa tới gần việc chấp thuận tiền kích cầu $1,400 cho hàng triệu người Mỹ, theo bản tin của CNBC tường thuật hôm Thứ Sáu, 26 tháng 2 năm 2021. Lần này, một nhóm rất lớn có thể trở thành đủ điều kiện cho lần đầu tiên: những người ăn theo từ 17 tuổi trở lên.
Mỗi lần có dịp nhắc nhớ chuyện ngày xưa, nồi hổ lốn ngày Tết của mẹ không đơn giản chỉ hấp dẫn các giác quan của thời niên thiếu, mà giờ đây nó còn gợi lên trong tôi một cảm xúc khác nữa. Một cảm xúc âm thầm nhưng mãnh liệt làm tim tôi đau nhói khi năm hết Tết đến...
Ủy Ban Xây Dựng Tượng Đài xin kêu gọi toàn thể đồng hương, thương gia, giới truyền thông, đặc biệt là các đoàn thể cựu quân nhân trong cộng đồng tích cực tham gia đóng góp để giúp dự án này có thể thành công tốt đẹp.
Phong trào bài Lenin, Stalin không phải dễ dàng, nó kéo dài qua nhiều thập niên tại Liên Xô hay nước Nga sau này. Hiện tượng Donald Trump chắc chắn sẽ còn là một đề tài phân tích sâu hơn cho những nhà lịch sử và xã hội học trong tương lai.
QUẬN CAM (VB-26/2/2021) --- Hạnh phúc tuyệt vời... đó là cảm giác rất nhiều người sau khi bứng gốc Trump ra khỏi quyền lực. Cuộc thăm dò Gallup phổ biến hôm Thứ Sáu 26/2/2021 ghi rằng hài lòng của dân Mỹ với Hoa Kỳ trong khảo sát từ ngày 3/2/2021 tới ngày 18/2/2021, tức là tăng gấp đôi kể từ thăm dò tháng 1/2021.
Một trong những trở ngại lớn nhất đang nằm ngay trên con đường đi tới chấm dứt đại dịch không phải y tế hay hậu cần mà là thông tin sai lầm về các loại thuốc chích ngừa Covid-19. Nhu cầu đối với thuốc chích ngừa hiện nay vượt hơn mức cung cấp, nhưng có nhiều người là những người không chắc chắn rằng họ có nên chích thuốc ngừa hay là kiên quyết chống lại nó. Đây thường là bởi vì họ đã nghe thông tin không đúng về thuốc chích ngừa hay về các hiệu quả của nó. Nhiều chuyên gia phỏng đoán rằng từ 70% tới 90% dân số phải được chích ngừa để chận đứng sự lây lan của vi khuẩn và đạt tới sự miễn nhiễm cộng đồng, mà xảy ra khi đủ số người miễn nhiễm đối với bệnh để nó ngăn ngừa sự lây lan. Nếu dân số người Mỹ đạt tới miễn nhiễm bầy đàn, thì thật là quan trọng để bắt đầu xua tan các huyền thoại để khi có sự tiếp cận lan rộng đối với thuốc chích ngừa, thì họ sẽ không do dự để đi chích. Chúng tôi là nhà miễn dịch học và dược sĩ. Dưới đây là một vài sự thật nằm sau một số huyền thoại thông thường
Tổng Thống Joe Biden đã ra lệnh treo cờ rũ và làm lễ tưởng niệm hơn nửa triệu người Mỹ đã chết vì bị truyền nhiễm vi khuẩn corona trong tuần qua, mặc dù tình hình đại dịch đang trên chiều hướng giảm xuống đáng kể tại Hoa Kỳ và trên khắp thế giới. Phúc Trình Mới Từ Đại Học Minnesota Cảnh Báo Biến Thể Mới Có Thể Làm Mỹ Bị Lây Nhiễm Nhiều Hơn Trước Đây. Fauci Kể Rằng Trump Đã Làm ‘Nhiều Điều Khủng Khiếp’ Đối Với Ông, Cho Đến Nay Ông Vẫn Phải Được An Ninh Bảo Vệ Vì Sợ Trump Trả Thù.
Vào ngày thứ Năm, 18 tháng 2 năm 2021 vừa qua, chính quyền Biden đã chính thức giới thiệu dự luật di trú quan trọng sẽ cho phép 11 triệu người không có giấy tờ hợp lệ trở thành công dân Hoa Kỳ. Dự luật này thể hiện cơ hội của Tổng thống Biden trong việc đưa ra những thay đổi lớn đối với một hệ thống mà cả hai đảng đều thấy cần phải cải tổ nhưng lại phân biệt rõ ràng về cách thực hiện việc cải tổ này.
Theo thông lệ hàng năm, mỗi độ Xuân về, sau Tết Nguyên Đán, vào khoảng giữa tháng 2, đầu tháng 3, các Liên Đoàn Hướng Đạo Việt Nam thuộc Miền Tây Nam Hoa Kỳ có một sinh hoạt rất đặc sắc gọi là “Lễ Chào Cờ Đầu Năm.” Mục đích của Lễ Chào Cờ Đầu Năm là: Giúp các em gìn giữ truyền thống, văn hóa và tập tục Việt Nam. Đây cũng là nhiệm vụ quan trọng hàng đầu của Hội Đồng Trung Ương – Hướng Đạo Việt Nam.
“Chúng tôi biết rằng các thành viên của nhiều nhóm dân quân mà đã có mặt hôm 6 tháng 1 đã nói lên ước muốn của họ rằng họ muốn nổ tung Điện Capitol và giết chết nhiều thành viên nếu có thể với mối quan hệ tới diễn văn Tình Trạng Liên Bang, mà chúng tôi biết rằng ngày vẫn chưa được xác định,” theo bà nói với các nhà lập pháp Hạ Viện trong cuộc điều trần hôm Thứ Năm về sự thất bại trong việc bảo vệ an ninh liên quan tới ngày 6 tháng 1.
Hạ Viện Hoa Kỳ đã thông qua dự luật rộng lớn hôm Thứ Năm, 25 tháng 2 năm 2021, để cấm việc kỳ thị chống lại người dựa vào khuynh hướng tính dục và xác nhận giới tính, đem lại sự chiến thắng rất lớn đối với cộng đồng đồng tính nam và nữ, lưỡng tính, chuyển giới (LGBTQ) – trong khi lộ ra sự rạn nứt trong Đảng Cộng Hòa, theo báo Politico tường thuật hôm Thứ Năm.
NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.