Hôm nay,  

Cháy Rừng: Mây Lửa, Lốc Xoáy Lửa Và Bão Lửa

23/08/202400:00:00(Xem: 2702)

chay rung

Cháy rừng không chỉ là những ngọn lửa hung hiểm lan rộng và thiêu đốt xung quanh. Những đám cháy lớn có thể tự tạo ra một “hệ thống thời tiết” riêng. Nếu không bị chế ngự, “hung thần” sẽ nuốt chửng mọi thứ trên đường đi. (Nguồn: pixabay.com)


Đám cháy Park Fire ở California đã tạo ra ít nhất một cơn lốc xoáy lửa, còn được gọi là lốc lửa, xoáy lửa hoặc vòi rồng lửa. Nhưng lốc xoáy lửa là gì, và có thực sự đáng sợ như cái tên không?
 
Cháy rừng không chỉ là những đám cháy hung hiểm lan rộng ra xung quanh, mà còn có thể tự tạo ra cả một hệ thống thời tiết riêng biệt, gọi là “fire weather system” (xin tạm dịch là “hệ thống thời tiết của đám cháy,” có gió, mây, bão…). Trong hệ thống này, một loại mây đặc biệt được hình thành gọi là “pyrocumulonimbus” (Cumulonimbus Flammagenitus cloud – CbFg – một loại mây vũ tích hình thành phía trên một nguồn nhiệt và thường có hình nấm, chẳng hạn như hỏa hoạn, núi lửa phun trào, hoặc nổ hạt nhân…). NASA gọi hiện tượng này là “rồng mây phun lửa” vì có thể phóng ra những tia sét mạnh mẽ xuống mặt đất, gây ra thêm nhiều đám cháy mới và đôi khi còn tạo ra lốc xoáy lửa.
 
Kiểu thời tiết gây hỏa hoạn đã góp phần gây ra nhiều đám cháy đi vào lịch sử, như Đám cháy Black Saturday năm 2009 thiêu rụi hơn một triệu acres rừng ở Úc và các đám cháy rừng trên khắp Bờ Tây Hoa Kỳ năm 2020. Đặc biệt trong tình hình Trái đất ngày càng nóng lên (global warming), những trận bão lửa (firestorms) ngày càng phổ biến.
 
Bão lửa được hình thành như thế nào?
 
Bão lửa được hình thành qua quá trình đối lưu (convective process), hiện tượng nhiệt độ tăng lên khiến cho không khí nóng bay lên cao. Trong quá trình này, cột không khí ẩm nằm phía trên một đám cháy trở nên cực kỳ nóng, bốc lên cao và di chuyển vào tầng khí quyển rồi nguội dần ở đó. Khi không khí nguội đi, hơi nước sẽ ngưng tụ thành những giọt nước nhỏ, tạo ra các đám mây lửa, hay còn gọi là mây pyrocumulus (pyrocumulus clouds, hay flammagenitus cloud).

Dù đều được hình thành bởi quá trình đối lưu, nhưng khác những đám mây trắng mịn như bông mà ta thường thấy hàng ngày, mây lửa không mang màu trắng mà có màu xám hoặc nâu, vì tro, khói và bụi bặm từ đám cháy bên dưới bị cuốn vào các luồng không khí. Những đám mây lửa có thể vươn cao đến gần 6 dặm (khoảng 9.6 km).
 
Khi đám cháy vẫn tiếp tục hoành hành, dòng không khí nóng bốc lên lại tiếp tục đẩy khói và bụi lên cao vào phần bên dưới của tầng bình lưu (tầng cao hơn, nằm ngay bên trên tầng đối lưu), tạo ra những cụm mây lửa lớn hơn nữa, gọi là mây pyrocumulonimbus, gọi tắt là pyroCbs.
 
Mặc dù trông giống như những đám mây dông thông thường, nhưng mây pyroCbs thật sự là hung thần. Những “hung thần” này vẫn bị “trói chân” ở chỗ đám cháy đã sinh ra chúng, nên tức tối khạc ra lửa và sét, khiến cho đám cháy bên dưới càng bạo phát. Hơn nữa, sét từ các đám mây pyroCbs thường có điện tích dương, khiến bão kéo dài dai dẳng hơn chứ hiếm khi tạo ra mưa để dập lửa.
 
Trong những trường hợp tồi tệ hơn, các cụm mây pyroCbs có thể tạo ra lốc xoáy lửa, khi dòng không khí nóng bốc lên rất nhanh và bị xoắn lại. Lốc xoáy lửa thường chỉ tồn tại trong vài phút và có chiều cao không quá 150 feet (khoảng 45 mét), nhưng với tốc độ gió lên đến 140 dặm/giờ (khoảng 225 km/h), chúng có thể diệt sạch bất kỳ thứ gì nằm trên đường đi của mình.
 
Những trận bão lửa tàn khốc nhất gần đây
 
Thời tiết hỏa hoạn sản sinh ra những đám cháy rừng tàn khốc nhất gần đây. Năm 2009, Đám cháy Black Saturday ở tiểu bang Victoria, Úc, đã tạo ra các cụm mây pyroCb cao hơn 9 dặm (khoảng 14.5 km) và “quậy” ra thêm các đám cháy mới thiêu trụi hơn một triệu acres (hơn 400,000 ha đất). Đám cháy Black Saturday đã cướp đi sinh mạng của 173 người, trở thành thảm họa cháy rừng chết chóc nhất kể từ năm 1788.
 
Năm 2017, một đám cháy rừng còn lớn hơn nữa xảy ra ở British Columbia, tạo ra 5 trận bão lửa gần như là cùng lúc. Khi khói bay lên cao, các hạt carbon đen trong khói hấp thụ năng lượng mặt trời, khiến cho cột khói càng nóng hơn nữa và tiếp tục bay cao và xa hơn. Kết quả là, bão lửa đã đẩy khói lên tới 14 dặm (khoảng 22.5 km) vào thẳng tầng bình lưu. Nhiều nghiên cứu cho thấy các cột khói này tương đương với những cột khói từ một vụ phun trào núi lửa thông thường, và tồn tại trong bầu khí quyển suốt gần 9 tháng trời.
 
Tại Hoa Kỳ, tiểu bang California cũng từng chứng kiến nhiều sự kiện kinh hoàng có mây pyroCb. Trong Đám cháy Carr gần thành phố Redding vào tháng 7/2018, một lốc xoáy lửa đã “ra đời” với tốc độ lên đến 143 dặm/giờ (khoảng 230 km/h), và là thủ phạm gây ra 4 trong số 8 cái chết liên quan đến đám cháy này. Vào tháng 8/2020, Bắc Cali trải qua một mùa “rực lửa” với hàng loạt những cảnh báo về lốc xoáy lửa trong các đám cháy rừng.
 
Bão lửa không chỉ gây hại cho môi trường mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe con người. Khói từ các đám cháy rừng chứa nhiều không khí độc hại và các hạt bụi nhỏ li ti, có thể gây ra nhiều bệnh về hô hấp và tim mạch. Nên khi bão lửa khiến cho đám cháy lan rộng, khói lại càng dày đặc, không khí càng ô nhiễm nghiêm trọng.
 
Liệu hỏa hoạn và lốc xoáy lửa sẽ ngày càng nhiều?
 
Biến đổi khí hậu đang làm cho các đám cháy rừng ngày càng lớn hơn và dữ dội hơn. Các khoa học gia tin rằng hành tinh này sẽ chứng kiến nhiều trận bão lửa hơn. Năm 2019, Úc đã ghi nhận số lượng bão lửa nhiều bằng con số tổng cộng của 20 năm trước đó. Ngày 7/9/2020, một đám mây pyrocumulus gần Fresno, California, đã “vươn mình” lên tới 10 dặm (khoảng 16 km) đến tầng bình lưu. Đây là một kỷ lục đối với một đám cháy rừng ở Bắc Mỹ, và rất có thể đã mang một lượng lớn khí thải carbon (carbon emissions, gồm khí CO2 và nhiều loại khí nhà kính khác) vào tầng bình lưu.
 
Các khoa học gia tin rằng các trận bão lửa thải ra nhiều chất ô nhiễm vào thượng tầng khí quyển. Tuy nhiên, vẫn chưa rõ về những ảnh hưởng của bão lửa đến tình hình biến đổi khí hậu, chẳng hạn như liệu chúng có phá hư tầng ozone bằng những cột khói khổng lồ hay không, hay những cột khói này có tác dụng làm mát tạm thời khi chặn bớt ánh sáng mặt trời.
 
Câu trả lời cho những câu hỏi này sẽ là chìa khóa giúp chúng ta hiểu được tác động thực sự của những trận bão lửa khi phải đối mặt với sự hâm nóng toàn cầu (global warming).
 
Nguồn: “How wildfires unleash fire clouds—and even fire tornadoes” được đăng trên trang Nationalgeographic.com.

Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
Hạ Viện Hoa Kỳ đã thông qua dự luật rộng lớn hôm Thứ Năm, 25 tháng 2 năm 2021, để cấm việc kỳ thị chống lại người dựa vào khuynh hướng tính dục và xác nhận giới tính, đem lại sự chiến thắng rất lớn đối với cộng đồng đồng tính nam và nữ, lưỡng tính, chuyển giới (LGBTQ) – trong khi lộ ra sự rạn nứt trong Đảng Cộng Hòa, theo báo Politico tường thuật hôm Thứ Năm.
Quân đội Hoa Kỳ đã tấn công một địa điểm tại Syria hôm Thứ Năm, 25 tháng 2 năm 2021 mà đã được sử dụng bởi 2 nhóm dân quân do Iran hậu thuẫn theo sau các cuộc tấn công bằng hỏa tiễn vào lực lượng Mỹ trong vùng trong 2 tuần qua, theo một viên chức Hoa Kỳ cho biết qua tường thuật của CNN hôm Thứ Năm.
Thương người, đây là giá trị tinh thần quan trọng lắm. Thương người không phải chỉ cho họ thức ăn. Ở đây thức ăn nhiều quá, ai cũng sợ ăn nhiều rồi mập. Mập thì dễ sinh bệnh, cao mỡ, cao máu, cao đường. Thương người nên cho họ những gì thuộc về tinh thần: một lời cầu nguyện chân thành, những nụ cười hiền lành, tiếng cười giòn tan.
hành phố Garden Grove, phối hợp với Fair Housing Foundation, tổ chức buổi hội thảo công bằng về nhà ở miễn phí qua mạng vào Thứ Ba, ngày 9 tháng Ba, 2021, từ 5:00 giờ chiều đến 6:30 chiều, qua Zoom hoặc qua điện thoại, để cung cấp các dịch vụ tư vấn, giáo dục và hòa giải liên quan đến luật công bằng về nhà ở.
Magha Puja Day is a Buddhist holiday celebrated on the Full Moon Day in January. / Trong Phật Giáo có nhiều lễ truyền thống, Magha Puja tổ chức vào ngày trăng tròn của Tháng Giêng, đây là ngày Đại Hội Thánh Tăng, một trong những ngày lễ thiêng liêng nhất, khi Phật còn tại thế.
Hệ thống tiệm bán đồ điện tử Fry's Electronics bất ngờ đóng cửa tất cả các cửa tiệm của họ đêm qua, kết thúc việc làm ăn buôn bán gần 40 năm, theo bản tin của CNN Business tường thuật hôm Thứ Tư, 24 tháng 2 năm 2021.
“Trong khi khẩu trang đang sẵn có khắp nơi trong nhiều kiểu cỡ khác nhau, nhiều người Mỹ nghèo khổ vẫn không thể có tiền để mua loại bảo vệ cơ bản này. Đó là lý do tại sao chúng tôi đang thực hiện hành động quan trọng này để giữ cho người Mỹ an toàn,” theo điều hợp viên ứng phó Covid-19 của Tổng Thống Joe Biden là Jeff Zients cho biết trong cuộc họp báo tại Bạch Ốc.
Murphy, 42 tuổi, đã đắc cử 3 nhiệm kỳ tại một trong những địa hạt quốc hội cạnh tranh nhất tại Orlando, và là người đầu tiên thắng ghế dân biểu bằng cách đánh bại Dân Biểu Cộng Hòa 12 nhiệm kỳ John Mica trong khi có ít người nghĩ bà có thể làm được điều đó. Đó là một hành động giết người to lớn mà Dân Chủ hy vọng bà có thể lập lại nếu bà nhắm vào Rubio, một thượng nghị sĩ đương nhiệm được cho là khó đánh bại.
Denny Kim, 27 tuổi, bị bầm đen một con mắt và gãy sống mũi sau khi ông ấy bị đánh gục xuống đất trong một cuộc tấn công trên đường Kenmore Avenue vào tuần trước, theo NBC Los Angeles. Kim kể ông bị gọi là “ching chong,” có nghĩa là “vi khuẩn Tàu,” trong số những thứ khác. Cảnh sát hiện đang điều tra vụ này như là tội phạm thù ghét với các đe dọa tội hình sự.
117,000 liều thuốc chích ngừa Covid-19 hiệu AstraZeneca đã về tới Việt Nam trong đợt đầu vào ngày 24 tháng 2 năm 2021, theo bản tin của Đài Á Châu Tự Do trích thuật tin Reuters cho biết hôm Thứ Tư.
Dân Biểu Liên Bang Alan Lowenthal (CA-47) bảo trợ hai dự luật liên quan đến quỹ trợ cấp COVID-19 của liên bang dành cho các doanh nghiệp, cá nhân và gia đình trong thời gian đại dịch.
Vào lúc 12:00 – 14:00 trưa ngày Chủ Nhật 21/02/2021, tại bãi đậu xe của nhà hàng The Recess Room (18380 Brookhurst St. Fountain Valley) đã diễn ra buổi phân phát bữa ăn trưa miễn phí của nhóm Moving Forward Together, trợ giúp cho người cao niên gốc Việt Quận Cam (55+) gặp khó khăn trong mùa dịch covid 19.
QUẬN CAM (VB-24/2/2021) --- Công ty Fry's Electronics, hệ thống tiệm bán vật dụng điện tử và điện khí, hôm Thứ Tư 24/2/2021 cho biết sẽ đóng cửa vĩnh viễn, sau 36 năm mở cửa. Các tiệm của Fry's Electronics tập trung vào các thành phố bờ biển phía Tây, nhưng có tổng cộng 31 tiệm ở 9 tiểu bang.
Một phúc trình mới hôm Thứ Ba, 23 tháng 2 năm 2021 cảnh báo rằng biến thể của vi khuẩn corona có thể truyền nhiễm nhiều hơn đe dọa bắt đầu một đợt gia tăng truyền nhiễm mới trong tháng 3, và đề nghị rằng Hoa kỳ nên tăng tốc việc chích ngừa bằng cách bỏ qua liều thứ hai cho hiện tại, theo CNN tường thuật hôm Thứ Ba.
NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.