Hôm nay,  

Cháy Rừng: Mây Lửa, Lốc Xoáy Lửa Và Bão Lửa

23/08/202400:00:00(Xem: 2708)

chay rung

Cháy rừng không chỉ là những ngọn lửa hung hiểm lan rộng và thiêu đốt xung quanh. Những đám cháy lớn có thể tự tạo ra một “hệ thống thời tiết” riêng. Nếu không bị chế ngự, “hung thần” sẽ nuốt chửng mọi thứ trên đường đi. (Nguồn: pixabay.com)


Đám cháy Park Fire ở California đã tạo ra ít nhất một cơn lốc xoáy lửa, còn được gọi là lốc lửa, xoáy lửa hoặc vòi rồng lửa. Nhưng lốc xoáy lửa là gì, và có thực sự đáng sợ như cái tên không?
 
Cháy rừng không chỉ là những đám cháy hung hiểm lan rộng ra xung quanh, mà còn có thể tự tạo ra cả một hệ thống thời tiết riêng biệt, gọi là “fire weather system” (xin tạm dịch là “hệ thống thời tiết của đám cháy,” có gió, mây, bão…). Trong hệ thống này, một loại mây đặc biệt được hình thành gọi là “pyrocumulonimbus” (Cumulonimbus Flammagenitus cloud – CbFg – một loại mây vũ tích hình thành phía trên một nguồn nhiệt và thường có hình nấm, chẳng hạn như hỏa hoạn, núi lửa phun trào, hoặc nổ hạt nhân…). NASA gọi hiện tượng này là “rồng mây phun lửa” vì có thể phóng ra những tia sét mạnh mẽ xuống mặt đất, gây ra thêm nhiều đám cháy mới và đôi khi còn tạo ra lốc xoáy lửa.
 
Kiểu thời tiết gây hỏa hoạn đã góp phần gây ra nhiều đám cháy đi vào lịch sử, như Đám cháy Black Saturday năm 2009 thiêu rụi hơn một triệu acres rừng ở Úc và các đám cháy rừng trên khắp Bờ Tây Hoa Kỳ năm 2020. Đặc biệt trong tình hình Trái đất ngày càng nóng lên (global warming), những trận bão lửa (firestorms) ngày càng phổ biến.
 
Bão lửa được hình thành như thế nào?
 
Bão lửa được hình thành qua quá trình đối lưu (convective process), hiện tượng nhiệt độ tăng lên khiến cho không khí nóng bay lên cao. Trong quá trình này, cột không khí ẩm nằm phía trên một đám cháy trở nên cực kỳ nóng, bốc lên cao và di chuyển vào tầng khí quyển rồi nguội dần ở đó. Khi không khí nguội đi, hơi nước sẽ ngưng tụ thành những giọt nước nhỏ, tạo ra các đám mây lửa, hay còn gọi là mây pyrocumulus (pyrocumulus clouds, hay flammagenitus cloud).

Dù đều được hình thành bởi quá trình đối lưu, nhưng khác những đám mây trắng mịn như bông mà ta thường thấy hàng ngày, mây lửa không mang màu trắng mà có màu xám hoặc nâu, vì tro, khói và bụi bặm từ đám cháy bên dưới bị cuốn vào các luồng không khí. Những đám mây lửa có thể vươn cao đến gần 6 dặm (khoảng 9.6 km).
 
Khi đám cháy vẫn tiếp tục hoành hành, dòng không khí nóng bốc lên lại tiếp tục đẩy khói và bụi lên cao vào phần bên dưới của tầng bình lưu (tầng cao hơn, nằm ngay bên trên tầng đối lưu), tạo ra những cụm mây lửa lớn hơn nữa, gọi là mây pyrocumulonimbus, gọi tắt là pyroCbs.
 
Mặc dù trông giống như những đám mây dông thông thường, nhưng mây pyroCbs thật sự là hung thần. Những “hung thần” này vẫn bị “trói chân” ở chỗ đám cháy đã sinh ra chúng, nên tức tối khạc ra lửa và sét, khiến cho đám cháy bên dưới càng bạo phát. Hơn nữa, sét từ các đám mây pyroCbs thường có điện tích dương, khiến bão kéo dài dai dẳng hơn chứ hiếm khi tạo ra mưa để dập lửa.
 
Trong những trường hợp tồi tệ hơn, các cụm mây pyroCbs có thể tạo ra lốc xoáy lửa, khi dòng không khí nóng bốc lên rất nhanh và bị xoắn lại. Lốc xoáy lửa thường chỉ tồn tại trong vài phút và có chiều cao không quá 150 feet (khoảng 45 mét), nhưng với tốc độ gió lên đến 140 dặm/giờ (khoảng 225 km/h), chúng có thể diệt sạch bất kỳ thứ gì nằm trên đường đi của mình.
 
Những trận bão lửa tàn khốc nhất gần đây
 
Thời tiết hỏa hoạn sản sinh ra những đám cháy rừng tàn khốc nhất gần đây. Năm 2009, Đám cháy Black Saturday ở tiểu bang Victoria, Úc, đã tạo ra các cụm mây pyroCb cao hơn 9 dặm (khoảng 14.5 km) và “quậy” ra thêm các đám cháy mới thiêu trụi hơn một triệu acres (hơn 400,000 ha đất). Đám cháy Black Saturday đã cướp đi sinh mạng của 173 người, trở thành thảm họa cháy rừng chết chóc nhất kể từ năm 1788.
 
Năm 2017, một đám cháy rừng còn lớn hơn nữa xảy ra ở British Columbia, tạo ra 5 trận bão lửa gần như là cùng lúc. Khi khói bay lên cao, các hạt carbon đen trong khói hấp thụ năng lượng mặt trời, khiến cho cột khói càng nóng hơn nữa và tiếp tục bay cao và xa hơn. Kết quả là, bão lửa đã đẩy khói lên tới 14 dặm (khoảng 22.5 km) vào thẳng tầng bình lưu. Nhiều nghiên cứu cho thấy các cột khói này tương đương với những cột khói từ một vụ phun trào núi lửa thông thường, và tồn tại trong bầu khí quyển suốt gần 9 tháng trời.
 
Tại Hoa Kỳ, tiểu bang California cũng từng chứng kiến nhiều sự kiện kinh hoàng có mây pyroCb. Trong Đám cháy Carr gần thành phố Redding vào tháng 7/2018, một lốc xoáy lửa đã “ra đời” với tốc độ lên đến 143 dặm/giờ (khoảng 230 km/h), và là thủ phạm gây ra 4 trong số 8 cái chết liên quan đến đám cháy này. Vào tháng 8/2020, Bắc Cali trải qua một mùa “rực lửa” với hàng loạt những cảnh báo về lốc xoáy lửa trong các đám cháy rừng.
 
Bão lửa không chỉ gây hại cho môi trường mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe con người. Khói từ các đám cháy rừng chứa nhiều không khí độc hại và các hạt bụi nhỏ li ti, có thể gây ra nhiều bệnh về hô hấp và tim mạch. Nên khi bão lửa khiến cho đám cháy lan rộng, khói lại càng dày đặc, không khí càng ô nhiễm nghiêm trọng.
 
Liệu hỏa hoạn và lốc xoáy lửa sẽ ngày càng nhiều?
 
Biến đổi khí hậu đang làm cho các đám cháy rừng ngày càng lớn hơn và dữ dội hơn. Các khoa học gia tin rằng hành tinh này sẽ chứng kiến nhiều trận bão lửa hơn. Năm 2019, Úc đã ghi nhận số lượng bão lửa nhiều bằng con số tổng cộng của 20 năm trước đó. Ngày 7/9/2020, một đám mây pyrocumulus gần Fresno, California, đã “vươn mình” lên tới 10 dặm (khoảng 16 km) đến tầng bình lưu. Đây là một kỷ lục đối với một đám cháy rừng ở Bắc Mỹ, và rất có thể đã mang một lượng lớn khí thải carbon (carbon emissions, gồm khí CO2 và nhiều loại khí nhà kính khác) vào tầng bình lưu.
 
Các khoa học gia tin rằng các trận bão lửa thải ra nhiều chất ô nhiễm vào thượng tầng khí quyển. Tuy nhiên, vẫn chưa rõ về những ảnh hưởng của bão lửa đến tình hình biến đổi khí hậu, chẳng hạn như liệu chúng có phá hư tầng ozone bằng những cột khói khổng lồ hay không, hay những cột khói này có tác dụng làm mát tạm thời khi chặn bớt ánh sáng mặt trời.
 
Câu trả lời cho những câu hỏi này sẽ là chìa khóa giúp chúng ta hiểu được tác động thực sự của những trận bão lửa khi phải đối mặt với sự hâm nóng toàn cầu (global warming).
 
Nguồn: “How wildfires unleash fire clouds—and even fire tornadoes” được đăng trên trang Nationalgeographic.com.

Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
Hôm qua, Thành phố Garden Grove, cùng với nhà phát triển bất động sản Sterling Organization có trụ sở tại Florida, và A.R. Mays Construction, đã có buổi lễ động thổ tại khu Pavilion Plaza West, một khu thương mại mới để chào đón chợ Sprouts Farmers Market đầu tiên tại Garden Grove. Khu đất rộng 7 acre nằm trong khu vực mua sắm đông đúc, trên đường Brookhurst và Chapman Avenue, phía nam trung tâm The Promenade. Chợ Sprouts Farmers Market sẽ thay thế siêu thị Vons Pavilion đã bị bỏ trống.
QUẬN CAM (VB-2/3/2021) --- Lãnh tụ Đa số Hạ Viện Steny Hoyer hôm Thứ ba nói rằng ông tin rằng Thượng Viện sẽ thông qua dự luật kích thích kinh tế chống đại dịch --- trong đó có khoản tiền 1,400$/người cho hàng chục triệu dân Mỹ --- vào Thứ Sáu hay Thứ Bảy tuần này.
Lực lượng đặc nhiệm của chính phủ Biden sẽ đoàn tụ các gia đình bị chia cách tại biên giới dưới thời cựu Tổng Thống Donald Trump sẽ cho phép những gia đình đó đoàn tụ và định cư tại Hoa Kỳ, theo Bộ Trưởng Nội An Hoa Kỳ Alejandro Mayorkas tuyên bố hôm Thứ Hai, 1 tháng 3 năm 2021 qua bản tin của báo Politico tường trình hôm Thứ Hai.
Các trường công lập tại California có thể nhận được 6.6 tỉ đô la từ Lập Pháp nếu họ trở lại việc dạy học trực tiếp trong lớp vào cuối tháng 3, theo một thỏa thuận mới được tuyên bố hôm Thứ Hai, 1 tháng 3 năm 2021 giữa Thống Đốc Gavin Newsom và các lãnh đạo quốc hội của tiểu bang, qua bản tin của NBC News tường thuật hôm Thứ Hai.
Số người vào bệnh viện tại Quận Cam tiếp tục giảm, hiện nay đã giảm 81.5% so với cao điểm ngày 6 tháng 1 với 2,259 bệnh nhân. Có 179 trường hợp mới bị lây nhiễm vi khuẩn corona được báo cáo hôm Thứ Hai, nâng tổng số trường hợp bị Covid-19 trong quận kể từ đầu đại dịch đến nay là 246,634 trường hợp. Phỏng đoán 3,471 trường hợp bị lây vi khuẩn đã được ghi nhận tại Quận Cam trong 14 ngày qua. Đó là giảm 91.9% trong tổng số 14 ngày từ cao điểm 42,790 trường hợp vào ngày 30 tháng 12, và giảm 72.7% trong 2 tuần qua.
Hàng ngàn công nhân tại 2 công ty ở tỉnh Nam Định và Tiền Giang ở Việt Nam đã đình công đòi tăng lương trong tuần qua, theo bản tin của Đài Á Châu Tự Do (RFA) tường thuật hôm 1 tháng 3 năm 2021.
Thực hiện một bước nữa để hoàn thành trách nhiệm của Thống đốc Gavin Newsom trong việc xây dựng mạng lưới vắc-xin trên toàn tiểu bang có thể kiểm soát vắc-xin nhanh nhất khi có sẵn, California thông báo hôm nay rằng họ đang trên đà tạo ra khả năng thực hiện 3 triệu lượt tiêm chủng mỗi tuần trước ngày 1 tháng 3.
Người ta không thể hiểu được. Có nhiều cặp vừa yêu nhau nay bị ngăn cách, bị xa nhau. Thật chưa bao giờ có trong lịch sử tình yêu nhơn loại: « từ ít lắm 35 000 năm qua người ta biết sống thành vợ chồng, chúng tôi chưa bao giờ sống như hoàn cảnh hiện nay!», theo lời của nhà nhơn chủng học Philippe Brenot.
Cựu Tổng Thống Donald Trump đã nhiều lần nói dối về cuộc bầu cử của ông trên sân khấu tại Hội Nghị Hành Động Chính Trị Bảo Thủ (CPAC) tại Orlando, Florida hôm Chủ Nhật, 28 tháng 2 năm 2021, tìm cách lấy lại vai trò của ông như nhà vua của Đảng Cộng Hòa trong khi ông tự khẳng định mình đóng vai trò chính yếu trong các cuộc bầu cử giữa kỳ vào năm 2022, theo CNN tường thuật hôm Chủ Nhật.
Trong khi Washington chờ đợi việc bỏ phiếu của các Dân Biểu Hạ Viện đối với dự luật trợ giúp Covid-19 trị giá 1.9 ngàn tỉ đô la hôm Thứ Sáu, Thống Đốc California Gavin Newsom đã ký gói tài trợ vi khuẩn corona trị giá 7.6 tỉ đô la, theo bản tin của Đài KRON tại California cho biết qua tường thuật của Finace.yahoo.com hôm Chủ Nhật, 28 tháng 2 năm 2021.
Khác với quan điểm của tác giả, dịch giả cho rằng bài diễn văn của Tập Cận Bình tại Davos là một sự sĩ nhục nặng nề cho chính giới các nước phương Tây tham dự, vì không ai can đảm lên tiếng cáo buộc Trung Quốc vi phạm luật thương mại quốc tế và các tham vọng lãnh thổ. Tập cũng không có tư cách để thuyết giảng các kinh nghiệm về giá trị cao đẹp của nền kinh tế thị trường, tinh thần trọng pháp và hợp tác quốc tế.
Vào lúc 2:30 trưa ngày Thứ Năm 25/02/2021, tại bãi đậu xe của Advance Beauty College đã có cuộc tụ họp đông đảo của cộng đồng gốc Á cùng các viên chức địa phương để biểu lộ sự đoàn kết chống lại nạn thù ghét người gốc Á trong đại dịch covid 19. Rất đông các cơ quan truyền thông gốc Việt và dòng chính (ABC7, NBC4) đã đến và đưa tin về sự kiện mang tính thời sự này. Buổi tụ họp được tổ chức bởi Nail It For America, một tổ chức phi lợi nhuận hỗ trợ cho ngành nail gốc Việt rất nhiều trong thời gian đại dịch. Ted Nguyễn và Tâm Nguyễn là hai điều hợp viên của chương trình. Các viên chức địa phương tham dự được ghi nhận chủ yếu từ thành phố Garden Grove (Thị Trưởng Steve Jones, Nghị Viên Phát Bùi, Nghị Viên Thu Hà, Phó Cảnh Sát Trưởng Amir El Farra…), Hội Đồng Giám Sát Quận Cam (Andrew Đỗ), Văn Phòng Biện Lý Quận Cam… Nhiều tổ chức cộng đồng gốc VIệt và Gốc Á khác cũng có mặt để biểu lộ sự đoàn kết để cùng chống lại tệ nạn thù hận, bảo vệ người cao niên gốc Á tại Quận Cam.
Tại Đại Hội Đồng LHQ ở New York, đại sứ Miến Điện tại LHQ, Kyaw Moe Tun, tuyên bố trong một phát biểu đầy xúc động đối với các đại diện rằng ông đại diện cho “chính quyền dân sự được người dân bầu lên” của bà Suu Kyi và ủng hộ cuộc đấu tranh chống lại sự cai trị của quân đội. Ông thúc giục tất cả quốc gia đưa ra tuyên bố công khai lên án mạnh mẽ cuộc đảo chánh, và từ chối thừa nhận chế độ quân sự.
NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.