Hôm nay,  

Cháy Rừng: Mây Lửa, Lốc Xoáy Lửa Và Bão Lửa

23/08/202400:00:00(Xem: 1391)

chay rung

Cháy rừng không chỉ là những ngọn lửa hung hiểm lan rộng và thiêu đốt xung quanh. Những đám cháy lớn có thể tự tạo ra một “hệ thống thời tiết” riêng. Nếu không bị chế ngự, “hung thần” sẽ nuốt chửng mọi thứ trên đường đi. (Nguồn: pixabay.com)


Đám cháy Park Fire ở California đã tạo ra ít nhất một cơn lốc xoáy lửa, còn được gọi là lốc lửa, xoáy lửa hoặc vòi rồng lửa. Nhưng lốc xoáy lửa là gì, và có thực sự đáng sợ như cái tên không?
 
Cháy rừng không chỉ là những đám cháy hung hiểm lan rộng ra xung quanh, mà còn có thể tự tạo ra cả một hệ thống thời tiết riêng biệt, gọi là “fire weather system” (xin tạm dịch là “hệ thống thời tiết của đám cháy,” có gió, mây, bão…). Trong hệ thống này, một loại mây đặc biệt được hình thành gọi là “pyrocumulonimbus” (Cumulonimbus Flammagenitus cloud – CbFg – một loại mây vũ tích hình thành phía trên một nguồn nhiệt và thường có hình nấm, chẳng hạn như hỏa hoạn, núi lửa phun trào, hoặc nổ hạt nhân…). NASA gọi hiện tượng này là “rồng mây phun lửa” vì có thể phóng ra những tia sét mạnh mẽ xuống mặt đất, gây ra thêm nhiều đám cháy mới và đôi khi còn tạo ra lốc xoáy lửa.
 
Kiểu thời tiết gây hỏa hoạn đã góp phần gây ra nhiều đám cháy đi vào lịch sử, như Đám cháy Black Saturday năm 2009 thiêu rụi hơn một triệu acres rừng ở Úc và các đám cháy rừng trên khắp Bờ Tây Hoa Kỳ năm 2020. Đặc biệt trong tình hình Trái đất ngày càng nóng lên (global warming), những trận bão lửa (firestorms) ngày càng phổ biến.
 
Bão lửa được hình thành như thế nào?
 
Bão lửa được hình thành qua quá trình đối lưu (convective process), hiện tượng nhiệt độ tăng lên khiến cho không khí nóng bay lên cao. Trong quá trình này, cột không khí ẩm nằm phía trên một đám cháy trở nên cực kỳ nóng, bốc lên cao và di chuyển vào tầng khí quyển rồi nguội dần ở đó. Khi không khí nguội đi, hơi nước sẽ ngưng tụ thành những giọt nước nhỏ, tạo ra các đám mây lửa, hay còn gọi là mây pyrocumulus (pyrocumulus clouds, hay flammagenitus cloud).

Dù đều được hình thành bởi quá trình đối lưu, nhưng khác những đám mây trắng mịn như bông mà ta thường thấy hàng ngày, mây lửa không mang màu trắng mà có màu xám hoặc nâu, vì tro, khói và bụi bặm từ đám cháy bên dưới bị cuốn vào các luồng không khí. Những đám mây lửa có thể vươn cao đến gần 6 dặm (khoảng 9.6 km).
 
Khi đám cháy vẫn tiếp tục hoành hành, dòng không khí nóng bốc lên lại tiếp tục đẩy khói và bụi lên cao vào phần bên dưới của tầng bình lưu (tầng cao hơn, nằm ngay bên trên tầng đối lưu), tạo ra những cụm mây lửa lớn hơn nữa, gọi là mây pyrocumulonimbus, gọi tắt là pyroCbs.
 
Mặc dù trông giống như những đám mây dông thông thường, nhưng mây pyroCbs thật sự là hung thần. Những “hung thần” này vẫn bị “trói chân” ở chỗ đám cháy đã sinh ra chúng, nên tức tối khạc ra lửa và sét, khiến cho đám cháy bên dưới càng bạo phát. Hơn nữa, sét từ các đám mây pyroCbs thường có điện tích dương, khiến bão kéo dài dai dẳng hơn chứ hiếm khi tạo ra mưa để dập lửa.
 
Trong những trường hợp tồi tệ hơn, các cụm mây pyroCbs có thể tạo ra lốc xoáy lửa, khi dòng không khí nóng bốc lên rất nhanh và bị xoắn lại. Lốc xoáy lửa thường chỉ tồn tại trong vài phút và có chiều cao không quá 150 feet (khoảng 45 mét), nhưng với tốc độ gió lên đến 140 dặm/giờ (khoảng 225 km/h), chúng có thể diệt sạch bất kỳ thứ gì nằm trên đường đi của mình.
 
Những trận bão lửa tàn khốc nhất gần đây
 
Thời tiết hỏa hoạn sản sinh ra những đám cháy rừng tàn khốc nhất gần đây. Năm 2009, Đám cháy Black Saturday ở tiểu bang Victoria, Úc, đã tạo ra các cụm mây pyroCb cao hơn 9 dặm (khoảng 14.5 km) và “quậy” ra thêm các đám cháy mới thiêu trụi hơn một triệu acres (hơn 400,000 ha đất). Đám cháy Black Saturday đã cướp đi sinh mạng của 173 người, trở thành thảm họa cháy rừng chết chóc nhất kể từ năm 1788.
 
Năm 2017, một đám cháy rừng còn lớn hơn nữa xảy ra ở British Columbia, tạo ra 5 trận bão lửa gần như là cùng lúc. Khi khói bay lên cao, các hạt carbon đen trong khói hấp thụ năng lượng mặt trời, khiến cho cột khói càng nóng hơn nữa và tiếp tục bay cao và xa hơn. Kết quả là, bão lửa đã đẩy khói lên tới 14 dặm (khoảng 22.5 km) vào thẳng tầng bình lưu. Nhiều nghiên cứu cho thấy các cột khói này tương đương với những cột khói từ một vụ phun trào núi lửa thông thường, và tồn tại trong bầu khí quyển suốt gần 9 tháng trời.
 
Tại Hoa Kỳ, tiểu bang California cũng từng chứng kiến nhiều sự kiện kinh hoàng có mây pyroCb. Trong Đám cháy Carr gần thành phố Redding vào tháng 7/2018, một lốc xoáy lửa đã “ra đời” với tốc độ lên đến 143 dặm/giờ (khoảng 230 km/h), và là thủ phạm gây ra 4 trong số 8 cái chết liên quan đến đám cháy này. Vào tháng 8/2020, Bắc Cali trải qua một mùa “rực lửa” với hàng loạt những cảnh báo về lốc xoáy lửa trong các đám cháy rừng.
 
Bão lửa không chỉ gây hại cho môi trường mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe con người. Khói từ các đám cháy rừng chứa nhiều không khí độc hại và các hạt bụi nhỏ li ti, có thể gây ra nhiều bệnh về hô hấp và tim mạch. Nên khi bão lửa khiến cho đám cháy lan rộng, khói lại càng dày đặc, không khí càng ô nhiễm nghiêm trọng.
 
Liệu hỏa hoạn và lốc xoáy lửa sẽ ngày càng nhiều?
 
Biến đổi khí hậu đang làm cho các đám cháy rừng ngày càng lớn hơn và dữ dội hơn. Các khoa học gia tin rằng hành tinh này sẽ chứng kiến nhiều trận bão lửa hơn. Năm 2019, Úc đã ghi nhận số lượng bão lửa nhiều bằng con số tổng cộng của 20 năm trước đó. Ngày 7/9/2020, một đám mây pyrocumulus gần Fresno, California, đã “vươn mình” lên tới 10 dặm (khoảng 16 km) đến tầng bình lưu. Đây là một kỷ lục đối với một đám cháy rừng ở Bắc Mỹ, và rất có thể đã mang một lượng lớn khí thải carbon (carbon emissions, gồm khí CO2 và nhiều loại khí nhà kính khác) vào tầng bình lưu.
 
Các khoa học gia tin rằng các trận bão lửa thải ra nhiều chất ô nhiễm vào thượng tầng khí quyển. Tuy nhiên, vẫn chưa rõ về những ảnh hưởng của bão lửa đến tình hình biến đổi khí hậu, chẳng hạn như liệu chúng có phá hư tầng ozone bằng những cột khói khổng lồ hay không, hay những cột khói này có tác dụng làm mát tạm thời khi chặn bớt ánh sáng mặt trời.
 
Câu trả lời cho những câu hỏi này sẽ là chìa khóa giúp chúng ta hiểu được tác động thực sự của những trận bão lửa khi phải đối mặt với sự hâm nóng toàn cầu (global warming).
 
Nguồn: “How wildfires unleash fire clouds—and even fire tornadoes” được đăng trên trang Nationalgeographic.com.

Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
Mỗi độ tháng bảy âm lịch về, người con phật laị nao nức chuẩn bị cho mùa hiếu hội. Vu Lan báo hiếu đã trở thành một lễ hội quan trọng trong đạo Phật cũng như truyền thống văn hoá của dân tộc. Một năm có nhiều ngày lễ nhưng với với con Phật có lẽ ngày tết, ngày lễ Phật đản sanh và lễ Vu Lan là quan trọng nhất.
Thời nay mà còn nói đến chữ “hiếu” sẽ có người cho là cổ hủ, lỗi thời. Kỳ thực, đạo hiếu, đạo làm con (1) thời xưa đã bị chê là lỗi thời theo sự xuống trào, mất ảnh hưởng của Việt-Nho từ giữa thế kỷ 19 rồi, không phải đợi đến ngày nay.
Chúng tôi có hai đứa con, một gái và một trai, Tất cả đều đã có gia đình và con cái hết rồi. Con gái lớn Lan Châu 42 tuổi, là bác sĩ và có phòng mạch tư, ở không xa nhà, nhưng thằng em Nghĩa 39 tuổi, thì nhà cửa ở tận bên Alberta, phía Tây Canada. Thằng nhỏ làm việc cho một cty điện toán quốc tế bên đó.
Năm 2020 xảy ra thiên tai dịch bệnh Covid-19 bất ngờ, trên toàn thế giới mọi việc đều chậm lại. Các buổi lễ lớn tại chùa đều phải tiết giảm sinh hoạt để bớt sự lây lan bệnh tật. Phật Quan Âm Thiền Tự cũng giản cách xã hội, đeo khẩu trang ngăn ngừa, bảo vệ sức khỏe cho mọi người. Chúng tôi thông báo Lễ Vu Lan năm nay không tập trung một lần đông đủ vào chương trình cài hoa hồng, ca nhạc cúng dường Vu Lan.
Nhiều nhà bình luận kể cả báo New York Times đã đưa ra viễn ảnh đen tối là cuộc bầu cử 2020 sẽ chia rẽ nước Mỹ đến mức tạo mầm móng cho một cuộc nội chiến - chữ Civil War được dùng nhưng người viết xin đổi lại nội loạn với hy vọng không là một cuộc nội chiến lần thứ hai.
ARLINGTON, Virginia (VB) --- Các nghi can đang bị bắt giam là Peter Le, 23 tuổi; Joseph Duk-Hyun Lamborn, 26 tuổi; Tony Minh Le, 26 tuổi; Sang Thanh Huynh, 30 tuổi; Young Yoo, 24 tuổi; Sascha Amadeus Carlisle, 26 tuổi. Nghi can đang trốn là Anthony Nguyen Thanh Le, 27 tuổi.
Trung Tâm Kiểm Soát và Ngăn Ngừa Bệnh Tật Hoa Kỳ (CDC) đã công bố các hướng dẫn mới cho các trường học hôm Thứ Sáu, 21 tháng 8 năm 2020 khi học sinh trên khắp nước trở lại lớp, theo CNN tường thuật.
Ban vận động của Joe Biden, Ủy Ban Quốc Gia Đảng Dân Chủ và các ủy viên gây quỹ chung đã gây quỹ được 70 triệu đô la trong 4 ngày đại hội đảng trong tuần này, theo ban vận động của Biden nói với CNN hôm Thứ Sáu, 21 tháng 8 năm 2020.
Cháy rừng tại California đã giết chết ít nhất 6 người và buộc hàng chục ngàn người phải rời bỏ nhà cửa, trong khi các nguồn lực chữa cháy căng thẳng vì hàng chục đám cháy trên khắp tiểu bang, theo bản tin của báo The Guardian cho biết hôm Thứ Sáu, 21 tháng 8 năm 2020.
Đại Hội Toàn Quốc Đảng Cộng Hòa năm 2020 bắt đầu chương trình vào Thứ Hai, 24 tháng 8 năm 2020, khi Đảng Cộng Hòa chính thức tái đề cử TT Trump và sẽ diễn ra trong 4 đêm để đưa ra phản ứng chống lại Đại Hội Đảng Dân Chủ một tuần trước, tập họp cơ sở và cố gắng thu hút cử tri về phía họ vào tháng 11, theo bản tin của Fox News cho biết hôm Thứ Sáu, 21 tháng 8 năm 2020.
Phi Luật Tân cáo buộc duyên phòng TQ hôm Thứ Sáu, 21 tháng 8 năm 2020 về việc xâm chiếm bất hợp pháp dụng cụ đánh cá gần bãi cạn tranh chấp tại Biển Đông, châm ngòi cho sự tranh cãi mới với Bắc Kinh, theo bản tin của Yayoo News cho biết hôm Thứ Sáu.
Trong 5 năm qua, 17 công ty bất động sản tại Việt Nam đã bán 12,335 căn nhà cho khách hàng ngoại quốc, phần lớn là từ TQ, Nam Hàn, Nhật, Đài Loan và Singapore, theo bản tin của Đài Á Châu Tự Do (RFA) cho biết hôm 21 tháng 8 năm 2020.
Cơ Quan Thẩm Quyền Không Gian Mở Santa Clara Valley (Cơ Quan) công bố báo cáo Tìm hiểu cộng đồng của chúng ta Giai đoạn II, một khuôn khổ được xây dựng dựa trên báo cáo Giai đoạn I được công bố vào năm 2015 và đã hướng dẫn các khoản đầu tư bảo tồn chiến lược giúp cộng đồng vượt qua các rào cản trong việc tiếp cận thiên nhiên.
Bùi văn Thâm là một người nông dân miền Tây Nam Bộ, nơi phát tích tông phái Phật giáo Hòa Hảo: chất phác, hồn hậu, ăn chay trường từ thưở nhỏ và lớn lên trong một gia đình lấy pháp môn của đức Huỳnh giáo chủ "Học Phật - Tu Nhân" làm căn bản, chủ trương tu hành tại gia.
Chúng ta thường nghe tới nhóm chữ “tri kiến như thật.” Tức là biết và thấy như thật. Câu hỏi là: Đức Phật dạy gì về biết và thấy như thật? Thêm nữa, hai chữ thường được chư Tổ nói trong Thiền sử là “thấy tánh” có liên hệ gì tới thấy biết như thật hay không?
NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.