Hôm nay,  

Cháy Rừng: Mây Lửa, Lốc Xoáy Lửa Và Bão Lửa

8/23/202400:00:00(View: 1298)

chay rung

Cháy rừng không chỉ là những ngọn lửa hung hiểm lan rộng và thiêu đốt xung quanh. Những đám cháy lớn có thể tự tạo ra một “hệ thống thời tiết” riêng. Nếu không bị chế ngự, “hung thần” sẽ nuốt chửng mọi thứ trên đường đi. (Nguồn: pixabay.com)


Đám cháy Park Fire ở California đã tạo ra ít nhất một cơn lốc xoáy lửa, còn được gọi là lốc lửa, xoáy lửa hoặc vòi rồng lửa. Nhưng lốc xoáy lửa là gì, và có thực sự đáng sợ như cái tên không?
 
Cháy rừng không chỉ là những đám cháy hung hiểm lan rộng ra xung quanh, mà còn có thể tự tạo ra cả một hệ thống thời tiết riêng biệt, gọi là “fire weather system” (xin tạm dịch là “hệ thống thời tiết của đám cháy,” có gió, mây, bão…). Trong hệ thống này, một loại mây đặc biệt được hình thành gọi là “pyrocumulonimbus” (Cumulonimbus Flammagenitus cloud – CbFg – một loại mây vũ tích hình thành phía trên một nguồn nhiệt và thường có hình nấm, chẳng hạn như hỏa hoạn, núi lửa phun trào, hoặc nổ hạt nhân…). NASA gọi hiện tượng này là “rồng mây phun lửa” vì có thể phóng ra những tia sét mạnh mẽ xuống mặt đất, gây ra thêm nhiều đám cháy mới và đôi khi còn tạo ra lốc xoáy lửa.
 
Kiểu thời tiết gây hỏa hoạn đã góp phần gây ra nhiều đám cháy đi vào lịch sử, như Đám cháy Black Saturday năm 2009 thiêu rụi hơn một triệu acres rừng ở Úc và các đám cháy rừng trên khắp Bờ Tây Hoa Kỳ năm 2020. Đặc biệt trong tình hình Trái đất ngày càng nóng lên (global warming), những trận bão lửa (firestorms) ngày càng phổ biến.
 
Bão lửa được hình thành như thế nào?
 
Bão lửa được hình thành qua quá trình đối lưu (convective process), hiện tượng nhiệt độ tăng lên khiến cho không khí nóng bay lên cao. Trong quá trình này, cột không khí ẩm nằm phía trên một đám cháy trở nên cực kỳ nóng, bốc lên cao và di chuyển vào tầng khí quyển rồi nguội dần ở đó. Khi không khí nguội đi, hơi nước sẽ ngưng tụ thành những giọt nước nhỏ, tạo ra các đám mây lửa, hay còn gọi là mây pyrocumulus (pyrocumulus clouds, hay flammagenitus cloud).

Dù đều được hình thành bởi quá trình đối lưu, nhưng khác những đám mây trắng mịn như bông mà ta thường thấy hàng ngày, mây lửa không mang màu trắng mà có màu xám hoặc nâu, vì tro, khói và bụi bặm từ đám cháy bên dưới bị cuốn vào các luồng không khí. Những đám mây lửa có thể vươn cao đến gần 6 dặm (khoảng 9.6 km).
 
Khi đám cháy vẫn tiếp tục hoành hành, dòng không khí nóng bốc lên lại tiếp tục đẩy khói và bụi lên cao vào phần bên dưới của tầng bình lưu (tầng cao hơn, nằm ngay bên trên tầng đối lưu), tạo ra những cụm mây lửa lớn hơn nữa, gọi là mây pyrocumulonimbus, gọi tắt là pyroCbs.
 
Mặc dù trông giống như những đám mây dông thông thường, nhưng mây pyroCbs thật sự là hung thần. Những “hung thần” này vẫn bị “trói chân” ở chỗ đám cháy đã sinh ra chúng, nên tức tối khạc ra lửa và sét, khiến cho đám cháy bên dưới càng bạo phát. Hơn nữa, sét từ các đám mây pyroCbs thường có điện tích dương, khiến bão kéo dài dai dẳng hơn chứ hiếm khi tạo ra mưa để dập lửa.
 
Trong những trường hợp tồi tệ hơn, các cụm mây pyroCbs có thể tạo ra lốc xoáy lửa, khi dòng không khí nóng bốc lên rất nhanh và bị xoắn lại. Lốc xoáy lửa thường chỉ tồn tại trong vài phút và có chiều cao không quá 150 feet (khoảng 45 mét), nhưng với tốc độ gió lên đến 140 dặm/giờ (khoảng 225 km/h), chúng có thể diệt sạch bất kỳ thứ gì nằm trên đường đi của mình.
 
Những trận bão lửa tàn khốc nhất gần đây
 
Thời tiết hỏa hoạn sản sinh ra những đám cháy rừng tàn khốc nhất gần đây. Năm 2009, Đám cháy Black Saturday ở tiểu bang Victoria, Úc, đã tạo ra các cụm mây pyroCb cao hơn 9 dặm (khoảng 14.5 km) và “quậy” ra thêm các đám cháy mới thiêu trụi hơn một triệu acres (hơn 400,000 ha đất). Đám cháy Black Saturday đã cướp đi sinh mạng của 173 người, trở thành thảm họa cháy rừng chết chóc nhất kể từ năm 1788.
 
Năm 2017, một đám cháy rừng còn lớn hơn nữa xảy ra ở British Columbia, tạo ra 5 trận bão lửa gần như là cùng lúc. Khi khói bay lên cao, các hạt carbon đen trong khói hấp thụ năng lượng mặt trời, khiến cho cột khói càng nóng hơn nữa và tiếp tục bay cao và xa hơn. Kết quả là, bão lửa đã đẩy khói lên tới 14 dặm (khoảng 22.5 km) vào thẳng tầng bình lưu. Nhiều nghiên cứu cho thấy các cột khói này tương đương với những cột khói từ một vụ phun trào núi lửa thông thường, và tồn tại trong bầu khí quyển suốt gần 9 tháng trời.
 
Tại Hoa Kỳ, tiểu bang California cũng từng chứng kiến nhiều sự kiện kinh hoàng có mây pyroCb. Trong Đám cháy Carr gần thành phố Redding vào tháng 7/2018, một lốc xoáy lửa đã “ra đời” với tốc độ lên đến 143 dặm/giờ (khoảng 230 km/h), và là thủ phạm gây ra 4 trong số 8 cái chết liên quan đến đám cháy này. Vào tháng 8/2020, Bắc Cali trải qua một mùa “rực lửa” với hàng loạt những cảnh báo về lốc xoáy lửa trong các đám cháy rừng.
 
Bão lửa không chỉ gây hại cho môi trường mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe con người. Khói từ các đám cháy rừng chứa nhiều không khí độc hại và các hạt bụi nhỏ li ti, có thể gây ra nhiều bệnh về hô hấp và tim mạch. Nên khi bão lửa khiến cho đám cháy lan rộng, khói lại càng dày đặc, không khí càng ô nhiễm nghiêm trọng.
 
Liệu hỏa hoạn và lốc xoáy lửa sẽ ngày càng nhiều?
 
Biến đổi khí hậu đang làm cho các đám cháy rừng ngày càng lớn hơn và dữ dội hơn. Các khoa học gia tin rằng hành tinh này sẽ chứng kiến nhiều trận bão lửa hơn. Năm 2019, Úc đã ghi nhận số lượng bão lửa nhiều bằng con số tổng cộng của 20 năm trước đó. Ngày 7/9/2020, một đám mây pyrocumulus gần Fresno, California, đã “vươn mình” lên tới 10 dặm (khoảng 16 km) đến tầng bình lưu. Đây là một kỷ lục đối với một đám cháy rừng ở Bắc Mỹ, và rất có thể đã mang một lượng lớn khí thải carbon (carbon emissions, gồm khí CO2 và nhiều loại khí nhà kính khác) vào tầng bình lưu.
 
Các khoa học gia tin rằng các trận bão lửa thải ra nhiều chất ô nhiễm vào thượng tầng khí quyển. Tuy nhiên, vẫn chưa rõ về những ảnh hưởng của bão lửa đến tình hình biến đổi khí hậu, chẳng hạn như liệu chúng có phá hư tầng ozone bằng những cột khói khổng lồ hay không, hay những cột khói này có tác dụng làm mát tạm thời khi chặn bớt ánh sáng mặt trời.
 
Câu trả lời cho những câu hỏi này sẽ là chìa khóa giúp chúng ta hiểu được tác động thực sự của những trận bão lửa khi phải đối mặt với sự hâm nóng toàn cầu (global warming).
 
Nguồn: “How wildfires unleash fire clouds—and even fire tornadoes” được đăng trên trang Nationalgeographic.com.

Send comment
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu.Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Your Name
Your email address
)
Lãnh đạo đối lập Nga và là người chỉ trích thẳng thắn Điện Kremlin Alexey Navalny đang trong tình trạng hôn mê sau khi ngã bệnh bị nghi bị đầu độc, theo nữ phát ngôn viên của ông cho biết hôm Thứ Năm, 20 tháng 8 năm 2020, theo CNN tường trình.
Theo các chuyên gia, các trường hợp nhiễm coronavirus đã xuất hiện tại các trường học K-12 đã mở cửa lại, nhưng chính phủ liên bang không theo dõi những đợt bùng phát này và một số tiểu bang cũng không công khai báo cáo về chúng, khiến việc xác định sự lây lan của virus càng trở nên khó khăn hơn.
Tôi rời Viện Đại Học Đà Lạt đã lâu, ngay sau Mùa Hè Đỏ Lửa, vào năm 1972. Gần nửa thế kỷ đã vụt đi với không biết bao nhiêu là nước suối, nuớc sông (cùng với nước mưa/nước mắt) đã ào ạt qua cầu và qua cống. Nhìn lại hình ảnh trường xưa không khỏi có thoáng chút bồi hồi, và cũng thấy có hơi hụt hẫng.
Chết tuy xa mà gần. Xa, vì chúng ta nghĩ rằng nó chỉ đến sau nầy mà thôi; gần vì nó có thể xảy ra bất cứ lúc nào. Chết là điều cầm chắc, nhưng lúc nào là điều không ai có thể tiên liệu trước được. Khi giờ ra đi đã đến rồi thì không một lời lẽ nào có thể thuyết phục bắt nó phải chờ được, không một quyền lực nào đẩy lùi được nó, không có tiền của nào mua chuộc được, cũng như không có một sắc đẹp nào có thể rù quến nó được hết.
WASHINGTON (VB) --- Nếu Tổng Thống Trump thua phiếu trong cuộc bầu cử ngày 3/11/2020, và TT Trump nhất định không chấp nhận là thua? Viễn ảnh này đã nêu lên trong cuộc họp báo của Bạch Ốc hôm Thứ Tư 19/8/2020, và không có câu trả lời minh bạch từ Trưởng Phòng Báo Chí Bạch Ốc Kayleigh McEnany. Trong khi đó, nhiều máy xếp loại thư và nhiều thùng nhận thư đã bị gỡ bỏ, cho thấy viễn ảnh phiếu bầu qua thư sẽ chuyển rất chậm và nếu quá hạn có thể sẽ không được đếm.
Lớp học 15 tuần (1 semester), bắt đầu 24/8 – 13/12/2020. Song Ngữ Mỗi tuần 2 giờ qua Zoom: Hỏi đáp. Giảng sư: Tiến sĩ Lancaster, nghiên cứu Phật Giáo 60 năm, và dạy Phật Học 36 năm tại University of California, Berkeley – Gồm 2 phụ giảng: Tiến Sĩ Thích Thiện Tâm và Tiến Sĩ Nguyễn Thúy Loan
Cô Michelle Hanabusa, nhà sáng lập và giám đốc nghệ thuật của công ty WEAREUPRISERS, nhận thấy một điểm chung giữa thời trang và Thống Kê Dân Số 2020: “Những món đồ mà bạn bận là những gì mà bạn đại diện cho. Những gì bạn bận là một sự thể hiện cho biết bạn là ai.” Cũng giống như vậy, cô Hanabusa coi Thống Kê Dân Số 2020 là về sự đại diện của người Mỹ gốc Á, và cho thấy, về mặt số liệu, chúng ta là ai. Cô Hanabusa, thông qua công ty UPRISERS, đang sử dụng thời trang để quảng bá Thống Kê Dân Số 2020.
Các viên chức bầu cử tại Thủ Đô Hoa Thịnh Đốn đang tăng cường nhiều thùng bỏ phiếu cho cuộc tổng tuyển cử mùa thu, theo bản tin của Fox News cho biết hôm Thứ Tư, 19 tháng 8 năm 2020. Và họ không đơn độc.
Hôm Thứ Tư, 19 tháng 8 năm 2020 sẽ là “một ngày thách thức khác” khi California tiếp tục chiến đấu với cơn nóng và cháy rừng, theo Thống Đốc California Gavin Newsom cho biết trong cuộc họp báo hôm Thứ Tư, theo bản tin CNN tường trình.
Lũ lụt tại miền nam TQ đã làm cho mực nước từ Sông Dương Tử dâng lân tới các ngón chân của đại tượng Phật nổi tiếng – được tường trình lần đầu tiên trong nhiều thập niên, theo bản tin CNN cho biết hôm Thứ Tư, 19 tháng 8 năm 2020.
Quân Đội Hoa Kỳ đang điều tra tại sao 2 binh sĩ mặc quân phục đã đứng hộ vệ hai bên các đại biểu Dân Chủ của phái đoàn Đảo Samoa của Mỹ trong một video được chiếu vào đêm Thứ Ba tại Đại Hội Toàn Quốc Đảng Dân Chủ, theo tin Yahoo News cho biết hôm Thứ Tư, 19 tháng 8 năm 2020.
Chỉ chưa đầy một tháng tại một trại tạm giam của công an tỉnh Bắc Kạn, Việt Nam đã có 3 người bắt treo cổ tự tử, theo bản tin của Đài Á Châu Tự Do (RFA) cho biết hôm 19 tháng 8 năm 2020.
Tiến trình đào luyện trí tuệ gồm 4 bậc thang: dữ kiện (data) tài liệu (information) kiến thức (knowledge) và thông sáng (wisdom). Nhân loại góp nhặt dữ kiện từ quan sát và con số; ghi chép phân loại thành tài liệu; phân tích tổng hợp tạo ra kiến thức; trở nên sáng suốt sau khi lý luận phản biện và áp dụng vào thực tế.
Vào lúc 11:00 trưa ngày Thứ Ba 18/08/2020, trước trụ sở bưu điện thành phố Costa Mesa (1590 Adams Ave.), Dân Biểu Liên Bang Harley Rouda (Địa Hạt 48th) đã có cuộc họp báo với chủ đề “không được gây rối bưu điện”, lên án chính phủ Trump và tân giám đốc bưu điện Hoa Kỳ USPS Loui DeJoy đang thực hiện các biện pháp cắt giảm ngân sách, hoạt động của bưu điện nhằm mục đích cản trở quá trình bầu cử bằng thư tín trong tháng 11 tới.
BELMONT, California (VB) --- Trong cuộc họp báo do các dân cử thực hiện trước trụ sở Bưu điện Belmont, một bưu tín viên gốc Việt với 21 năm kinh nghiệm làm việc nói rằng cho dù bây giờ Bưu điện đang bị cấp chỉ huy cao nhất cố ý phá hoại để làm chậm lại, Bưu điện vẫn có thể phân phối 150 triệu phiếu bầu qua thư trong vài tháng tới.
NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.