Hôm nay,  

Hèn? Hay Hùa?

29/05/200900:00:00(Xem: 6665)
Hèn" hay hùa"
Trần Văn Giang
Cả tuần nay cứ nghe ra rả các báo (báo in và điện bảo), các đài phát thanh hải ngoại lập lại các lời nói  của các nhân vật thuộc lớp xướng ca “siêu sao” mà cộng đồng cũng đã từng biết tên tuổi thành tích; hoặc trích lục bàn loạn về các bài viết, hồi ký, sách mới xuất bản của các cựu đảng CS đang thoi thóp sắp mãn phần về cái tâm trạng gọi là “hèn” của họ khi phải sống dưới chế độ CS hoặc phải “làm việc” hay “cộng tác” với CS.
Người xấu thì ở đâu chẳng có; bạn xấu, đồng nghiệp xấu, láng giềng xấu, người thân trong gia đình xấu…  ngay cả chính bản thân chúng ta trong đời sống hàng ngày đôi khi gặp ngày trở trời (bad day) bị ấm đầu cũng không tránh được việc cư xử “không đẹp” với người chung quanh.  Nhưng sau đó, bản chất tốt (“tính bản thiện”) của con người cũng lại trở về…  Còn nếu không, thì mọi người cũng phải tìm cách xa lánh người xấu bởi vì những cái độc địa của “người xấu” sẽ gây thiệt hại cho những người phải tiếp xúc sinh họat với họ cả về vật chât (hao tài, tốn của, tốn thời giờ, nhức đầu, lên máu, đau bao tử, táo bón, yếu tim…) lẫn tinh thần (chán nản, tuyệt vọng, yếm thế, trầm cảm…)  Những người xấu này chẳng sớm thì muộn rồi sẽ bị sống cô lập và không còn có ảnh hưởng gì đến chúng ta nữa.  Cái khổ phải than thở kêu trời trách đất, muốn tìm mọi cách xa lánh, trốn thóat (vượt biên ") cũng không được, chẳng đặng đừng muốn nói ở đây là cái đám người xấu xí đó lại là những người CS đã và đang lãnh đạo đất nước Việt Nam với một chính sách thật xấu xí tàn bạo kéo dài gần 100 năm rồi…   người dân Việt đã nhận ra là họ phải chịu đựng sự khống chế của CS từ thế hệ cha đến thế hệ con cháu qua sự việc CS dùng vấn đề nhu cầu thấp nhất và cần thiết của đời sống là cơm áo và an ninh như cặp còng số 8 để giữ họ sống mà cũng như đã chết trong cái chuồng khỉ XHCN; không làm sao thóat  ra được!
Tuy vậy, CSVN gian ác đã thấy sự tan rã tất nhiên hàng loạt của các nước xã hội chủ nghĩa anh em (Liên xô, Đông âu…) nên cũng e ngại đến lúc dân Việt đói quá thì có thể thiên đường XHCN sẽ loạn, sẽ sụp đổ; và hơn thế nữa là người dân Việt nhớ dai và cũng thù dai lắm chứ không dễ dãi mát tính như mấy đồng chí nhân dân của CS Đông âu (!)  Cho nên CS mới có các chính sách “mở cửa,” “đổi mới,” “kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa (!)”…” để nhằm xoa dịu bớt cơn đói và rét của dân.  Dân Việt thấy cửa hé mở, bắt đầu “tự lo,” tìm kiếm sống bằng mọi phương cách.  Sau một thời gian gọi là “đổi mới” dân đen lại nhận ra là chế độ “kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa” chỉ khác chế độ “bao cấp” một điểm rõ rệt nhất là: “các nhân vật lãnh đạo và đảng viên cán bộ cao cấp CS chẳng phải đổ mồ hôi mà họ giầu có nhanh một cách chóng mặt…”  Ngoại trừ một số nhỏ nhân dân đen biết cách bám ống đu đủ hoặc đu dây theo quyền lực cai trị độc đoán và cực kỳ thô bạo của CS qua luật rừng, hối lộ, tiền cò, quà cáp thì ăn nên làm ra, còn đại đa số dân đen vẫn khổ hơn… chó!  Đám thiểu số theo đóm ăn tàn ăn nên làm ra quên (lại quên!) không để ý đến cái tâm địa thâm độc của CS trong cái đuôi “định hướng xã hội chủ nghĩa:” có nghĩa là CS đến một lúc nào đó sẽ lại sẵn sàng trắng trợn thu lấy lại tất cả các của cải mồ hôi nước mắt của họ đã gây dựng ra trong giai đọan “đổi mới.” (Một số lớn Việt kiều yêu nước đã trắng mắt về việc đem hết của về Việt Nam làm ăn với CS rồi phải bỏ của chạy lấy thân!)  Sờ sờ trước mặt, chúng ta còn nhớ CS và chỉ có XHCN mới có cái màn cướp ban ngày quái gở gọi là “đánh tư sản mai bản"""” – CS có vẻ ưa chuộng và rất thích hợp với 2 động từ: “Đánh” (đánh Mỹ cứu nước, đánh tư sản…) và “Cướp” (cướp chính quyền, cướp đất…)
Cộng đồng tị nạn sống ở hải ngoại xa cách quận Ba đình cả chục ngàn cây số, có cái may mắn được chính phủ dân chủ nơi tạm dung bảo vệ mọi quyền công dân, mà không (chưa) thấy có hành động sáng suốt can đảm, hay đưa ra một sáng kiến cụ thể khả dĩ để làm cho CS phải trả lại cho dân cái “tiền dân mênh mông” và những nhân quyền căn bản; đưa đám khỉ CS trở về lại rừng nơi mà khỉ đã đi ra...  mà chỉ biết cách ngồi chửi ngày chửi đêm; hết chửi đổng rồi quay ra chửi lẫn nhau hết ngày (thấy lửa cháy mà đứng ngòai la thì bố ai không la được!)  Làm sao mà trách người dân đang sống dưới một chế độ đang dùng một thứ luật pháp (") quái gở trên quả đất là (CS) muốn bắt ai thì bắt lúc nào cũng được; (CS) muốn ghép tội người mà họ (CS) không thích với tội gì cũng được!
Nhiều người dân bi quan đến độ phải kết luận là:
“HCM (và CSVN) từ cách mạng tháng 8 /1945, đã dần dần đưa dân tộc vào con đường hết thuốc chữa!” 
Hoặc:
“Bây giờ mà có phực hưng lại thì cũng chẳng còn gì để xây dựng…”
Đại đa số tiến sĩ, giáo sư mà CS đào tạo ở trong nước chỉ có một cách hót theo bài vở đã biên sẵn của CS chứ không có một khả năng xây dựng hay sáng tạo gì (họ biết là phải đi bên lề bên phải thì mới yên tâhn và có ăn!)  Nếu mai đây may ra Việt Nam chưa mất vào tay tầu phù, thì sau khi diệt sạch đảng CS cũng phải cần khỏang 60 năm nữa (Có vẻ hơi bi quan"! Hay tự ti vì cho là Đông âu dân trí của họ khá hơn mình mà họ đã cần đến 20 năm!) những cảm tình viên của CS mới chết hết, con bịnh Việt Nam mới mong chữa lành bịnh.  Xin phép nêu lên vài con số như thế để thấy tai họa CS đã bao trùm nặng và dầy trên đất nước đến mức độ nào (mà chưa thấy ai sáng mắt ra"…) Việt Nam cần phải có một thiên tài chính trị can đảm đứng lên dẫn dắt dân đen (Xin lậy giời cao đất dầy đừng cho chúng con một HCM thứ 2!!!).  Hay phải có một phép lạ mới chóng hóa giải được cái trù dập khốn khổ mà HCM đã đưa dẫn tổ quốc và dân tộc Việt Nam vào.  Các nước láng giềng như Hồng kông, Đài loan, Nam hàn, Thái lan, Tân gia ba sở dĩ họ từ từ khá lên sau đệ nhị thế chiến vì lãnh đạo của họ không phải là lọai như HCM... Vậy mà vẫn còn có nhiều con vẹt ngây thơ cứ ca bài “Việt Nam - HCM” làm cái quỉ gì không biết"  Không có HCM, đất nước Việt Nam có lẽ không đến nỗi ra nông nỗi thối như hũ tương tầu ngày hôm nay…  Vẻ vang ở chỗ nào"  Vinh quang chỗ nào"  Đảng CS đã làm dân Việt hoang tưởng đến độ là họ đang sống đời lạc hậu nô lệ mà không biết mình là yếu kém nô lệ; cứ tưởng mình là anh hùng kiệt suất liệt sĩ cả…  Trí thức Việt Nam hiểu biết một chút, có tư cách một chút không tài nào ngóc đầu lên nổi để tạo được một phong trào có sức mạnh có thể giúp dân chúng nói lên cái nguyện vọng thèm khát dân chủ tự do của dân…  Trí thức XHCN đã có đủ kiên nhẫn xếp hàng lãnh tem phiếu; quý 1 ký thịt, 1 ký gạo như là vàng, như hàng hiếm; hoặc hoan hỉ nhận huân chương bằng khen của bác và đảng nhưng lại nhẫn tâm để mặc kệ dân đen lẻ tẻ dăm ba người, thiếu tổ chức đứng trước cơ quan chính quyền CS kêu oan; để cho công an, cảnh sát đánh dùi cui vỡ đầu vỡ trán giải tán; dăm ba ngày sau lại đâu vào đó như không có chuyện gì xẩy ra… 
Người dân Việt trong nước có đáng bị gọi là “hèn” hay không"  Xin hãy thận trọng nghĩ lại câu nói quen thuộc “hãy nhìn kỹ những gì CS làm” trước khi trả lời câu hỏi này.  Đại đa số nhân dân đen đã bị cả đảng lẫn và bác thay phiên nhau “nhân danh nhân dân…” lợi dụng cái “văn hóa nhân dân…” vắt chanh “quân đội nhân dân” thành lập các “Ủy ban bóp cổ nhân dân...” cho dân đi tù không thấy ngày về gặp lại cha mẹ vợ con qua cái gọi là “tòa án bịt mồm nhân dân…”  Cứ mở miệng nói từ chuyện to đến chuyện nhỏ là có chữ “nhân dân…” (nhưng ngân hàng thì lại phải là “ngân hàng nhà nước” đấy; cho nhân dân vào ngân hàng là hỏng việc đảng ngay") để hà hiếp (dâm) nhân dân nhiều lần ngay giữa ban ngày giữa chợ đông người.  Nhân dân đen không có ai bênh vực cho cảnh thấp cổ bé họng của mình thì phải “sợ” (không phải là “hèn”) là chuyện dễ hiểu... Phần các ông trí thức có nhiều tuổi đảng, có nhiều huân chương “nhân dân này, nhân dân nọ… (nhà giáo nhân dân, hiệp sĩ công nghiệp, nghệ sĩ nhân dân…) có nhiều thành tích trói tay hay bịt mồm dân đen cho đảng “làm việc” mà bây giờ lại tự thú là “hèn!”  “Hèn” là thế nào"  Cứ căn cứ theo hòan cảnh sử xự của các ông trí thức loại này ở Việt Nam hiện nay thì theo tự điển tiếng Việt, trái (nghĩa) với “can đảm” (brave) không phải là “hèn” (coward) mà là “hùa” (conformed) chứ chưa phải là “nhát” (scared. afraid).  Cả cuộc đời họ đã “hùa” theo CS phá hoại đất nước đến tận cùng, bây giờ vài anh cựu đảng viên CS (phần lớn đã bị thất sủng vì một vài lý do riêng nào đó!) ở cuối cuộc đời mới than thở, thốt lời tự thú qua vài cái “Hồi ký của một thằng hèn (hay thằng “hùa”"), “Tôi đã hết hèn (hay ’Tôi đã quá ngu đần"’)”… coi bộ không được ăn khách cho lắm!!!

Phải thẳng thắn công nhận là những người dân Việt có cái may mắn sống ở hải ngoại, nơi có môi trường thuận tiện hơn, nơi có nhiều tự do hơn để phát triển về giáo dục, tri thức, kinh tế và thông tin; phải có trách nhiệm đứng ra gánh vách công cuộc “diệt sạch (eradicate) cộng sản” để phục hưng đất nước chứ không thể trông cậy ở mấy ông trí thức tiến sĩ, giáo sư ở trong nước.  Hiện nay Việt Nam có nhiều tiến sĩ thật; nhưng đại đa số các bác này được đào tạo từ một hệ thống giáo dục hạng bét trên thế giới thì khả năng của họ cũng thảm hại lắm!!!  Đặc biệt nhóm “trí thức yêu nước” (còn gọi là chuẩn liệt sĩ) này rất nhậy cảm.  Hơi động vào một tí là mấy bác ấy đã nhẩy cỡn la tóang lên và phang vùn vụt lại ngay là “cái lũ đó (người Việt sống tị nạn ở hải ngoại) đã chạy theo liếm giầy, ăn bơ thừa sữa cặn… của đế quốc.”  Óai oăm thật đấy... Các bác đã nhậy cảm nóng tính mà lại hay dung cái văn hóa “ếch ngồi đáy giếng” chán ghê!  Nói cho được việc đấy chứ!  Cứ cho là các bác có giầu tưởng tượng nhưng cũng phải thành thật nhìn thấy dân Việt không kể gì sinh mạng cá nhân và gia đình bỏ chạy thoát ra khỏi chế độ CS sống đời tị nạn ở ngoại quốc không phải vì miếng “bơ thừa sữa cặn” hay thèm món “liếm giầy đế quốc” đâu các bác ạ!”  Các bác cũng biết thừa là ở ngòai nước Việt Nam không một chỗ nào có “bơ thừa sữa cặn” cả.  Tất cả thực phẩm thứ nhất phải đúng tiêu chuẩn mới đem ra bán đuợc; thứ nhì phải có tiền mới mua được.  Các bác nếu còn không tin thì cứ kiểm lại với con cháu của các bác đang gởi ra ngoại quốc học (du sinh) trên đồng tiền của nhân dân… Dân tị nạn CS kém nhất phải đi cắt cỏ thì cũng sống với đầy đủ quyền công dân được luật pháp bảo vệ ngày cũng như đêm (đó là chưa muốn nói các bác cắt cỏ lúc buồn buồn uống vào vài chai bia mà có muốn chửi tổng thống Mỹ, thống đốc tiểu bang, dân biểu quốc hội, cảnh sát… lúc nào cũng được chẳng ai dám động lến cái lông chân), vợ con các bác cắt cỏ mỗi người lái 1 ô tô riêng, gia đình các bác làm chủ 1-2 căn nhà, cơm no áo ấm quần áo mặc suốt ngày, con cái đi học đại học cả chứ không đến khổ như phải chạy xe ôm bữa đói bữa no đâu!…
Các bác tị nạn CS ở hải ngoại quan tâm về vận mạng của đất nước cho rằng con đường duy nhất phục hưng đất nước, đem lại thịnh vượng cho dân tộc là phải hoàn toàn lật đổ chế độ CS; lập một chính phủ đa đảng với các cơ chế dân chủ có quyền hạn và khả năng tự kiểm soát lẫn nhau (“check and balance”); và con đường diệt cộng này không đi đến đâu nếu không có sự tham gia của người dân trong nước…  Nhưng đến nay, chỉ thấy có thất vọng.  Thất vọng vì thấy là người dân Việt sống dưới XHCN bây giờ yếu đuối đến mức độ ngoài sức tưởng tượng: Cứ im lặng chịu đựng mọi sự bất công, kìm kẹp, cấm đoán, bắt bớ, kiểm duyệt của CS ngày này qua ngày khác, năm này qua năm khác; mà không tài nào có cách nổi dậy phản kháng, đòi hỏi nhân quyền…  Chỉ vì đại đa số dân đen mỗi ngày phải quá bận tâm đến miếng ăn và sự an tòan của bản thân và gia đình.  Chỉ vì hôm nay, có trên 50% dân số Việt Nam sinh sau ngày 30/4/1975.  Ngay từ lớp 1 (nếu may mắn được đi học!) họ đã được CS dậy cho quên đi quyền công dân của mình; ngay từ lớp 1 (không đi lớp học cũng không sao!) họ đã được “học tập và sống theo gương đạo đức của HCM (")” và phải học cách sống cho quen với cái bụng đói của mình (qua loa phát thanh của phường).  Thực tế đã cho thấy dân trong hoàn cảnh tâm trí bị dồn ép đầy ắp các giáo điều tại hại của CS quốc tế mà thể xác lại suy dinh dưỡng, nhu nhược.  Dân đã quá đói rách mà lại thiếu hoặc không có cơ hội đòan kết nào thì có muốn phản đối CS cũng không được; Chỉ rên rỉ than vãn, cầu trời may ra… Tất cà vấn đề khó nói khó làm này tựu trung ở yếu tố quyền lực: Đảng CS là đảng chính trị hơp pháp duy nhất nắm hết mọi quyền hành một cách tập trung; Đảng vừa là quốc hội lập pháp, vừa là chính phủ hành pháp trung ương và các ủy ban nhân dân (") thành phố, phường, tỉnh, huyện; vừa là tư pháp với hệ thống “tòa án nhân dân” do đảng viên “xử lý”… đồng thời đảng chỉ huy cả quân đội, công an mật vụ cảnh sát; giữ quyền ban phát ân huệ kinh tế; sai khiến tôn giáo; kiểm sóat thông tin báo chí văn nghệ, tổ chức lễ hội, mít tinh…  Đảng đã to mà lại nhiều tay nhiều tài đến thế…  Thử hỏi là người dân có cái quyền và lực gì" Dựa vào chỗ nào" để có thể nói lên nguyện vọng của mình.
Ai cũng thấy lý tưởng cộng sản hôm nay chỉ còn viết trên nghị quyết, công hàm, diễn văn, khẩu hiệu băng rôn, pa nô và in khắc trên các cặp còng số 8 thôi chứ cứ nhìn cấp lãnh đạo CS (và con cháu họ) thì thấy các hình ảnh hoàn toàn trái ngược hẳn với giáo điều, cương lĩnh của chủ nghĩa vô sản mà họ cổ võ.  Họ giầu vì tha hồ vơ vét cưỡng đoạt tài sản mồ hôi nước mắt của dân chúng, lũng đọan tài nguyên của quốc gia đồng thời công khai bày tỏ lòng thờ kính Phật Chúa, tin phong thủy tử vi…  mới là nghịch lý…  Lần về thăm Việt Nam, gặp lại một số bạn cũ, họ hàng là đảng viên CS; khi thử nhắc đến vấn đề “học tập tốt, lao động tốt” thì anh nào cũng cười một cách nhạo báng…   lý tưởng CS và đạo đức HCM chỉ là vải thưa còn che mắt được ai"
Nhiều người dân luận ra là: “Nếu mình không đủ sức chống lại nó; thì phải chấp nhận chung sống với nó thôi!” (If you can not force it; then fit it!)  Chẳng những chấp nhận chung sống mà còn phải miễn cưỡng nuôi sống nó dài dài!!!  Con đường duy nhất để sống, để sinh tồn là làm mọi cách gia nhập đảng CS... bởi vì sau này nếu muốn xin xỏ cái gì thì là đảng viên cũng dễ dãi hơn… thế thì tội gì không gia nhập"""  Vì vậy vấn đề “Việt nam là con bệnh hết thuốc chữa” là ở đây.
Tôn giáo lớn với tổ chức có sẵn như giáo phận, nhà thờ; giáo hội, chùa, tổ đình… sẽ là nơi lý tưởng tập hợp được sự phản kháng của dân.  Tôn giáo dường như sẽ là 1 giải pháp tốt nhất mà dân có thể nương tựa vào để từ đó xây dựng sức mạnh đối lập; để dần dần tiến đến 1 phong trào “tòan dân nổi dậy” lật đổ chế độ CS.  Lịch sử Việt Nam cận đại cho thấy chính phủ Ngô Đình Diệm tương đối khá mạnh mà chỉ đụng vào Phật gíáo thôi đã bị chấm dứt một cách bi thảm…  Trong khi CS hiện nay phải đương đầu với sự phản kháng khá rộng rãi của cả 4 tôn giáo lớn ở Việt Nam cùng 1 lúc: Phật giáo, Công giáo, Tin lành và Hòa hảo; thì hệ quả bi thảm sắp dành cho lãnh đạo CS chắc chắn sẽ gấp 4 lần bi thảm mà chính phủ Ngô Đình Diệm đã lãnh đủ…  CS gian ác đánh hơi được mối nguy nếu phải đối đầu với sự tập hợp và chống đối của tôn giáo, CS đang nỗ lực một mặt ra lệnh bắt bớ giam cầm, bịt mồm, loan tin thất thiệt lăng mạ uy tín các lãnh đạo tôn gíáo, một mặt ngày đêm gài người (dùng một số cán bộ công an CS làm sư và linh mục quốc doanh) để cố tình lũng đọan các tổ chức tôn giáo; ngăn chặn bằng mọi giá sự nổi dậy của dân qua ngõ tôn giáo…
Ngoài ra 1 khủng hỏang kinh tế (chẳng hạn như một suy thóai kinh tế trầm trọng) hay khủng hỏang quân sự (chẳng hạn như chiến tranh tòan diện với TQ) thật lớn xẩy đến cho Việt Nam lúc này cũng sẽ kéo theo sự sụp đổ của chế độ CS bở vì CS không hề được lòng của dân…  Nhưng sự khủng hỏang này khó có thể tiên đóan là sẽ xẩy ra khi nào" Chờ đến khi nào" CS đang ở thế phải phục tùng thiên triều TQ, thỏa mãn tất cả các đòi hỏi của TC để trước hết tránh chiến tranh trực tiếp với TC; một khác dùng TQ như là lá chắn kinh tế trong trường hợp kinh tế Việt Nam xụp đổ.  Vì vậy không lạ gì khi thấy lãnh đạo CSVN hòan tòan bịt tai che mắt trước sự kêu gọi của toàn dân trong nước về việc để TQ khai thác “bauxite” và lãnh thầu các công trình xây cất, kiến thiết ở Việt Nam hiện nay.
Trí thức Việt Nam không cần phải kêu ca là cảm thấy “hèn quá!” mà nên can đảm tiếp sức với tôn giáo và nhân dân một cách tích cực để tỏ thái độ với đảng CS.  Đã đến lúc không thể tiếp tục “hùa” với CS để hành động phản lại nguyện vọng chung của dân.
Không cần phải thật can đảm mà chỉ cần thật tình tin tưởng vào nhau là có thể làm cho CS xuống hố.
Trần Văn Giang
5/27/2009

Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
Ở đời dường như chúng ta hay nghe nói người đi buôn chiến tranh, tức là những người trục lợi chiến tranh như buôn bán vũ khí, xâm chiếm đất đai, lãnh thổ của nước khác, thỏa mãn tham vọng bá quyền cá nhân, v.v… Nhưng lại không mấy khi chúng ta nghe nói có người đi buôn hòa bình. Vậy mà ở thời đại này lại có người đi buôn hòa bình. Thế mới lạ chứ! Các bạn đừng tưởng tôi nói chuyện vui đùa cuối năm. Không đâu! Đó là chuyện thật, người thật đấy. Nếu các bạn không tin thì hãy nghe tôi kể hết câu chuyện dưới đây rồi phán xét cũng không muộn. Vậy thì trước hết hãy nói cho rõ ý nghĩa của việc đi buôn hòa bình là thế nào để các bạn khỏi phải thắc mắc rồi sau đó sẽ kể chi tiết câu chuyện. Đi buôn thì ai cũng biết rồi. Đó là đem bán món hàng này để mua món hàng khác, hoặc đi mua món hàng này để bán lại cho ai đó hầu kiếm lời. Như vậy, đi buôn thì phải có lời...
Hồi đầu năm nay, một người bạn quen gọi đến, chỉ sau một tháng quốc gia chuyển giao quyền lực. Giọng chị mệt mỏi, pha chút bất cần, “Giờ sao? Đi đâu bây giờ nữa?” Chị không hỏi về kế hoạch chuyến đi du lịch, cũng không phải địa chỉ một quán ăn ngon nào đó. Câu hỏi của chị đúng ra là, “Giờ đi tỵ nạn ở đâu nữa?” “Nữa!” Cái chữ “nữa” kéo dài, rồi buông thỏng. Chữ “nữa” của chị dài như nửa thế kỷ từ ngày làm người tỵ nạn. Vài tháng trước, cuộc điện thoại gọi đến người bạn từng bị giam giữ trong nhà tù California vì một sai phạm thời trẻ, chỉ để biết chắc họ bình an. “Mỗi sáng tôi chạy bộ cũng mang theo giấy quốc tịch, giấy chứng minh tôi sinh ở Mỹ,” câu trả lời trấn an người thăm hỏi.
Chỉ trong vài ngày cuối tuần qua, bạo lực như nổi cơn lốc. Sinh viên bị bắn trong lớp ở Đại học Brown. Người Do Thái gục ngã trên bãi biển Bondi, Úc châu, ngay ngày đầu lễ Hanukkah. Một đạo diễn tài danh cùng vợ bị sát hại — nghi do chính con trai. Quá nhiều thảm kịch trong một thời khắc ngắn, quá nhiều bóng tối dồn dập khiến người ta lạc mất hướng nhìn. Nhưng giữa lúc chưa thể giải được gốc rễ, ta vẫn còn một điều có thể làm: học cho được cách ứng xử và phản ứng, sao cho không tiếp tay cho lửa hận thù. Giữ đầu óc tỉnh táo giữa khủng hoảng giúp ta nhìn vào ngọn cháy thật, thay vì mải dập tàn lửa do người khác thổi lên.
Trong những thời khắc nguy kịch nhất, thảm họa nhất, tổng thống Hoa Kỳ là người duy nhất có tiếng nói quyền lực với toàn dân để đưa họ vượt qua nghịch cảnh. Tổng thống sẽ trấn an dân bằng luật pháp, bằng ý chí kiên cường, bằng bản lĩnh lãnh đạo, bao dung nhưng dứt khoát. Thậm chí, có khi phải bằng mệnh lệnh sắc bén để khống chế những tư tưởng bốc đồng sẽ gây hỗn loạn. Mấy trăm năm lập quốc của Mỹ đã chứng minh rất nhiều lần như thế.
(Sydney – 14 tháng 12, 2025) - Hàng trăm người có mặt tại bãi biển Bondi, Sydney, để dự lễ Hanukkah đã chứng kiến một trong những vụ khủng bố đẫm máu nhất kể từ sau thảm sát Port Arthur năm 1996. Vào lúc 6 giờ 45 chiều Chủ Nhật, hai tay súng mặc đồ đen xuất hiện trên cây cầu bộ hành nối Campbell Parade với Bondi Pavilion, bắt đầu nổ súng xuống đám đông đang dự lễ. Hai kẻ này dùng súng trường, bắn liên tục trong khoảng 10 phút, khiến hàng trăm người hoảng loạn bỏ chạy, nhiều người ngã gục ngay trên bãi cát và công viên ven biển. Ít nhất 12 người thiệt mạng, trong đó có 9 nạn nhân thường dân, 1 cảnh sát và 2 tay súng (một bị bắn chết tại chỗ, một bị bắt nhưng sau đó tử vong do vết thương). Ngoài ra, có ít nhất 38 người bị thương, trong đó có 2 cảnh sát và nhiều nạn nhân ở tình trạng nguy kịch.
Năm 2024, con người trung bình dành hai giờ rưỡi mỗi ngày trên mạng xã hội. Nhân lên, đó là hơn một tháng mỗi năm nhìn vào màn hình, lướt ‘feed’ (dòng tin), đợi ‘notification’ (báo tin), đếm ‘like’ (lược thích). Bạn dành nhiều thới giờ cho Facebook, Instagram, TikTok. Và câu hỏi không phải "có nhiều không?", mà là "chúng ta nhận được gì?" Câu trả lời, theo một nhóm triết gia, nhà tâm lý học, nhà xã hội học đương đại, không phải kết nối, không phải hạnh phúc, không phải sự thật. Mà là cô đơn có tổ chức, lo âu có hệ thống, và sự thật bị thao túng. Mạng xã hội—đặc biệt Facebook, nền tảng với ba tỷ người dùng, lớn hơn bất kỳ quốc gia nào trên hành tinh—không phải công cụ trung lập. Nó là kiến trúc quyền lực đang định hình lại não bộ, xã hội, và chính trị theo cách mà chúng ta chưa kịp nhận ra. Và đây là điều đáng sợ nhất: chúng ta không bị ép. Chúng ta tự nguyện. Chúng ta mở Facebook vì muốn "kết nối." Nhưng sau ba mươi phút lướt, chúng ta cảm thấy trống rỗng hơn. Chúng ta vào để "cập nhật
Trong sân khấu chính trị đồ sộ từ cổ chí kim của nước Mỹ, hiếm có nhân vật nào diễn xuất giỏi như Donald J. Trump. Những cuộc vận động tranh cử từ hơn mười năm trước của Trump vốn đã tràn ngập những lời hứa, giáo huấn, sự tức giận vì “nước Mỹ quá tệ hại”, những lời phỉ báng đối thủ. Tất cả hòa hợp thành những bản giao hưởng ký tên DJT. Mỗi lần Trump bước lên sân khấu, điệu nhảy YCMA vô tư, không theo chuẩn mực, thay cho tiếng kèn hiệu triệu “hoàng đế giá lâm.”
Năm 2025 được xem là giai đoạn khó khăn cho ngành khoa học khi ngân sách nghiên cứu bị thu hẹp và nhiều nhóm chuyên môn phải giải thể. Tuy vậy, những thành tựu y học nổi bật lại chứng minh rằng sức sáng tạo của con người chưa bao giờ dừng lại. Hàng loạt phát hiện mới đã mở rộng hiểu biết của chúng ta về sức khỏe, đồng thời thay đổi cách chăm sóc bệnh nhân hiện nay. Dưới đây là chín trong số những khám phá ấn tượng nhất trong năm 2025.
Năm 2025 khởi đầu bằng nỗi lo dấy lên từ các sàn tài chính quốc tế. Tháng Tư, Tổng thống Donald Trump khơi lại cuộc chiến thương mại, khiến nhiều người e sợ suy thái toàn cầu. Thế nhưng, sau mười hai tháng, kinh tế thế giới vẫn đứng vững: tổng sản lượng tăng khoảng 3%, bằng năm trước; thất nghiệp thấp và chứng khoán nhiều nơi tiếp tục lên giá. Chỉ riêng lạm phát vẫn còn là bóng mây bao phủ, vì phần lớn các nước trong khối công nghiệp OECD chưa đưa được vật giá về mức ổn định như mong muốn.
Sự phát triển nhanh chóng của Artificial Intelligence/ AI và robot đặt ra nhiều thách thức về đạo đức xã hội và cá nhân, đặc biệt là trong việc thu thập dữ liệu cá nhân làm ảnh hưởng đến các quyết định quan trọng như tuyển dụng, trị liệu và xét xử. Mặc dù AI có thể mô phỏng cảm xúc, nhưng không có ý thức thực sự, dẫn đến nguy cơ làm cho con người phụ thuộc vào AI và robot và suy giảm kỹ năng giao tiếp xã hội...


Kính chào quý vị,

Tôi là Derek Trần, dân biểu đại diện Địa Hạt 45, và thật là một vinh dự lớn lao khi được đứng nơi đây hôm nay, giữa những tiếng nói, những câu chuyện, và những tâm hồn đã góp phần tạo nên diện mạo văn học của cộng đồng người Mỹ gốc Việt trong suốt một phần tư thế kỷ qua.
Hai mươi lăm năm! Một cột mốc bạc! Một cột mốc không chỉ đánh dấu thời gian trôi qua, mà còn ghi nhận sức bền bỉ của một giấc mơ. Hôm nay, chúng ta kỷ niệm 25 năm Giải Viết Về Nước Mỹ của nhật báo Việt Báo.

Khi những người sáng lập giải thưởng này lần đầu tiên ngồi lại bàn thảo, họ đã hiểu một điều rất căn bản rằng: Kinh nghiệm tỵ nạn, hành trình nhập cư, những phức tạp, gian nan, và sự thành công mỹ mãn trong hành trình trở thành người Mỹ gốc Việt – tất cả cần được ghi lại. Một hành trình ý nghĩa không những cần nhân chứng, mà cần cả những người viết để ghi nhận và bảo tồn. Họ không chỉ tạo ra một cuộc thi; họ đã và đang xây dựng một kho lưu trữ. Họ thắp lên một ngọn hải đăng cho thế hệ sau để chuyển hóa tổn thương thành chứng tích, sự im lặng thành lời ca, và cuộc sống lưu vong thành sự hội nhập.

Trong những ngày đầu ấy, văn học Hoa Kỳ thường chưa phản ánh đầy đủ sự phong phú và đa dạng về kinh nghiệm của chúng ta. Giải thưởng Viết Về Nước Mỹ thực sự đã lấp đầy khoảng trống đó bằng sự ghi nhận và khích lệ vô số tác giả, những người đã cầm bút và cùng viết nên một thông điệp mạnh mẽ: “Chúng ta đang hiện diện nơi đây. Trải nghiệm của chúng ta là quan trọng. Và nước Mỹ của chúng ta là thế đó.”


Suốt 25 năm qua, giải thưởng này không chỉ vinh danh tài năng mà dựng nên một cộng đồng và tạo thành một truyền thống.
Những cây bút được tôn vinh hôm nay không chỉ mô tả nước Mỹ; họ định nghĩa nó. Họ mở rộng giới hạn của nước Mỹ, làm phong phú văn hóa của nước Mỹ, và khắc sâu tâm hồn của nước Mỹ. Qua đôi mắt họ, chúng ta nhìn thấy một nước Mỹ tinh tế hơn, nhân ái hơn, và sau cùng, chân thật hơn.

Xin được nhắn gửi đến các tác giả góp mặt từ bao thế hệ để chia sẻ tấm chân tình trên các bài viết, chúng tôi trân trọng cảm ơn sự can đảm của quý vị. Can đảm không chỉ là vượt qua biến cố của lịch sử; can đảm còn là việc ngồi trước trang giấy trắng, đối diện với chính mình, lục lọi ký ức đau thương sâu đậm, và gửi tặng trải nghiệm đó đến tha nhân. Quý vị là những người gìn giữ ký ức tập thể và là những người dẫn đường cho tương lai văn hóa Việt tại Hoa Kỳ.

Với Việt Báo: Xin trân trọng cảm ơn tầm nhìn, tâm huyết, và sự duy trì bền bỉ giải thưởng này suốt một phần tư thế kỷ.
Khi hướng đến 25 năm tới, chúng ta hãy tiếp tục khích lệ thế hệ kế tiếp—những blogger, thi sĩ, tiểu thuyết gia, nhà phê bình, nhà văn trẻ—để họ tìm thấy tiếng nói của chính mình và kể lại sự thật của họ, dù đó là thử thách hay niềm vui. Bởi văn chương không phải là một thứ xa xỉ; đó là sự cần thiết. Đó là cách chúng ta chữa lành, cách chúng ta ghi nhớ, và là cách chúng ta tìm thấy nơi chốn của mình một cách trọn vẹn.

Xin cảm ơn quý vị.

NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.