Thăm lại Guantanamo
Vũ Linh
...tù khủng bố ngày nay thì chưa chết đã được Obama đưa về thiên đường hạ giới...
Cách đây vài tuần, bài viết hôm mùng hai tháng Sáu trên cột này đã bàn góp về chuyện tù khủng bố bị nhốt tại Guantanamo. Vì đây là một trong những ưu tiên của TT Obama nên chính phủ Mỹ đã có nhiều cố gắng giải quyết vấn đề cấp tốc. Do đó, trong mấy tuần qua, đã có vài biến chuyển đáng ghi nhận.
Nhắc lại vấn đề: Việc quản thúc các tù khủng bố tại căn cứ Guantanamo gây nhiều tai tiếng cho chính quyền Bush về việc đối xử thiếu nhân đạo hay thiếu nhân quyền với các tù khủng bố bị bắt tại trận địa Iraq hay Afghanistan. Câu chuyện trở thành đề tài sốt dẻo trong cuộc tranh cử tổng thống năm ngoái, với lời hứa chắc nịch của ứng viên Barack Obama là sẽ nhổ cái gai này ngay sau khi đắc cử.
TT Obama đã giữ phần nào lời hứa. Hai ngày sau khi nhậm chức, ông ký lệnh là trong nội một năm thì sẽ đóng cửa trại tù này.
Nhưng vấn đề không giản dị như ông nghĩ. Đóng cửa thì dễ, đưa 241 tù đi đâu lại là cả một vấn đề. Không xứ nào chịu nhận và trong nước Mỹ, cũng chẳng tiểu bang nào muốn.
Tuy vậy, trong thời gian qua, TT Obama đã thành công chuyển được một số tù ra khỏi trại. Con số trên nguyên tắc đã giảm xuống còn đâu đó 226. Nhưng chỉ là nguyên tắc thôi, dựa trên lời hứa của vài nước, thực tế cho đến nay chỉ mới có đâu bốn năm người được bốc đi.
Vấn đề này cực kỳ phức tạp. TT Bush muốn đóng cửa từ gần bốn năm trước khi mãn nhiệm mà không làm được vì không có giải pháp thoả đáng. TT Obama thì hứa như đinh đóng cột sẽ giải quyết trước cuối tháng Giêng năm 2010, tức là còn hơn sáu tháng nữa. Chưa biết ông sẽ làm gì.
Nhưng nhìn cách ông giải quyết được vài trường hợp trong thời gian qua cho ta thấy nhiều chuyện cũng… vui vui.
***
Anh tù đầu tiên được ra khỏi Guantanamo là một tay gốc Bắc Phi mang quốc tịch Pháp.
Trong chuyến công du Âu Châu hồi tháng Ba, TT Obama có điều đình với TT Sarkozy của Pháp. Lần đầu tiên gặp tân tổng thống Mỹ và lại được yêu cầu, chẳng lẽ TT Pháp gạt phăng" Chẳng đặng đừng, Pháp nhận lãnh đúng một người, là anh này, được đưa qua Pháp và mau mắn được trả tự do, khỏi cần biết có tội gì không. Pháp có một cộng đồng cả chục triệu dân Bắc Phi, bắt đầu định cư từ Thế Chiến Thứ Nhất khi Pháp bắt một số thanh niên Bắc Phi đi lính thuộc địa. TT Sarkozy không muốn rắc rối với họ, nên thả anh tù khủng bố này ra cho xong chuyện. Chỉ một người thì có lẽ cũng chẳng làm nên chuyện gì.
Rồi báo chí loan tin bốn người tù đã được Bermudas nhận cho định cư.
Tức là không phải bị nhốt, mà được qua đó, chính phủ sẽ giúp định cư, cho tiền trợ cấp, nhà cửa, kiếm công ăn việc làm đầy đủ, và sống cuộc đời tự do. Đây là bốn anh tù người Uighurs trong tổ chức Hồi giáo tại Tân Cương tranh đấu đòi quyền tự trị.
Quần đảo Bermudas nằm ở phía Bắc Đại Tây Dương, cách Miami hơn ngàn cây số, là một thứ thiên đường của du khách cỡ triệu phú và tài tử xi-nê-ma có tiền, với những bãi biển cát trắng đẹp nhất thế giới. Không có tiền thì miễn mơ tới đây. Không ai hiểu tại sao chính quyền Bermudas nhận mấy anh tù khủng bố này. Chỉ biết là phát ngôn viên Bộ Ngoại Giao Anh tuyên bố chính phủ Anh sẽ xét lại quyết định ấy!
Bộ Ngoại Giao Anh"
Số là quần đảo này là quốc gia độc lập trên căn bản, có chính phủ đàng hoàng. Nhưng trước đây là thuộc địa Anh, và khi được độc lập thì đã ký một hiệp ước tự đặt mình vào trong khu vực ngoại giao và quốc phòng của Anh, tức là hai vấn đề này hoàn toàn tùy thuộc vào chính quyền Anh.
Việc chính quyền quần đảo này chấp nhận mấy anh tù khủng bố đang được chính phủ Anh xét lại xem đây có phải là vấn đề thuộc phạm vi ngoại giao hay quốc phòng không - theo đòi hỏi của đảng Bảo Thủ đối lập. Nếu phải thì quyết định của chính quyền Bermudas trở thành bất hợp pháp vì họ không có quyền đó, chỉ có chính phủ Anh mới có quyền. Mà thủ tướng Anh chưa hề được thông báo về chuyện này, trong khi quốc hội cũng hoàn toàn mù tịt.
Chưa biết kết quả ra sao, chỉ biết bốn anh tù này đúng là còn hơn trúng số độc đắc. Đang từ trong ngục tù được tri hô là tối tăm nhất bỗng chuyển ngay qua thiên đường hạ giới. Làm nhiều người tiếc ngẩn ngơ. Biết vậy hồi đó ta theo khủng bố thì bây giờ khá rồi.
Thiên hạ chưa hết ngỡ ngàng thì bất ngờ lại nghe tin 13 anh tù Uighurs khác được Palau chấp nhận cho định cư. Trại Guantanamo có 17 anh tù khủng bố Uighurs. Bốn anh được định cư tại Bermudas, còn lại 13 anh được đi Palau.
Câu chuyện Bermudas đã lạ lùng, chuyện Palau còn ngộ nghĩnh hơn.
Palau là một quần đảo phía đông Phi Luật Tân. Cũng là một thứ thiên đường hạ giới với những bãi cát trắng tinh, hàng dừa thơ mộng. Quý độc giả muốn thấy hình bãi biển Palau có thể truy cứu “Palau” trên trang website của Wikipedia.
Quốc gia Palau gồm có một tá hòn đảo, chu vi tổng cộng chừng hơn bốn trăm cây số vuông. Nếu gom lại làm một khối, thì chu vi này có thể ví như một ô vuông với khoảng hai chục cây số mỗi bề. Nếu đứng trước một bản đồ thế giới to chừng hai thước bề ngang, chắc quý vị sẽ mất khoảng nửa ngày mới tìm ra được quần đảo này. Dân số cả “nước” có hơn hai chục ngàn người. Mang cả nước đi coi football ở Mỹ thì cũng chỉ mới ngồi đầy khoảng một phần tư khán đài.
Đây cũng là một “quốc gia” độc lập, có chính phủ, tổng thống do dân bầu đàng hoàng, và cũng là thành viên của Liên Hiệp Quốc. Nhưng trên thực tế, đây là một thứ “bán thuộc địa” của Mỹ, do Mỹ chiếm được từ trong tay của Nhật sau Đệ Nhị Thế Chiến. Trước đó, Nhật chiếm của Đức. Trước đó nữa Đức mua lại của Tây Ban Nha. Và trước trước nữa là hòn đảo hoang với lác đác vài anh ngư phủ người Phi sinh sống.
Hiện nay Palau hoàn toàn lệ thuộc Mỹ trong các vấn đề quốc phòng, ngoại giao, kinh tế qua một hiệp ước ký kết khi được độc lập, cũng tương tự như Bermudas với Anh Quốc.
Không ai hiểu rõ tại sao Palau nhận số tù này. TT Palau tuyên bố ông nhận vì “truyền thống nhân đạo” của dân Palau, không ai chịu nhận những người tù “xấu số” này, nên ông tình nguyện giúp họ. Nghe cũng mủi lòng.
Nhưng mủi lòng chỉ được đúng một ngày, cho đến hôm sau, khi báo chí loan tin chính quyền Obama đã nhận viện trợ kinh tế 200 triệu đô cho Palau. Phát ngôn viên Bộ Ngoại Giao Mỹ mau mắn nhấn mạnh hiệp ước này không liên hệ xa gần gì đến việc Palau tự nhiên nhận tù khủng bố. Chỉ là chuyện trùng hợp hết sức ngẫu nhiên. Ai muốn tin thì xin tùy tiện, xứ này là xứ tự do mà.
Chỉ có điều đáng nói là Palau là một hòn đảo nhỏ xíu, tổng sản lượng cả nước chỉ có 150 triệu đô, bây giờ bất ngờ được viện trợ hai trăm triệu. Chẳng ai hiểu rõ để làm gì. Trong một nước mà tổng số sản lượng chỉ có 150 triệu, bất ngờ tự nhiên được đổ vào 200 triệu, không khéo thì sẽ bị lạm phát lập tức. Tiền mặt đổ vào mà hàng hoá không tăng thì dĩ nhiên giá cả sẽ tăng. Nhưng đó là chuyện của ông TT Palau lo.
Biết đâu ông ấy muốn bảo đảm không có lạm phát cho cả nước nên sẽ mang số tiền đó gửi tạm ở ngân hàng nào đó bên Thụy Sỹ không chừng....
Sau khi TT Palau nhận tù thì có một tờ báo đối lập địa phương - vâng, hơn Việt Nam ta, xứ này cũng có báo đối lập địa phương - phản đối, cho rằng việc nhận tù khủng bố này sẽ đe dọa kỹ nghệ du lịch nước nhà. Thiên hạ sẽ tránh né không đến xứ này nữa. Sau đó thì có khoảng hai chục người xuống đường biểu tình phản đối. Xin quý vị đừng coi thường con số hai chục người ấy. Nó tương đương với một phần ngàn dân số của cả nước Palau. Nếu tính theo kích thước Mỹ, thì tương đương với ba trăm ngàn dân Mỹ xuống đường tại Hoa Thịnh Đốn. Ai dám nói là ít"
TT Palau bèn kéo thắng tay, tuyên bố là ông chỉ mới ngỏ ý chấp nhận nhưng chưa nhận. Các tù nhân sẽ được duyệt xét lại và chấp nhận từng trường hợp một. Chẳng biết có hay không, nhưng ta chờ xem TT Palau sẽ thanh lọc thế nào, và cuối cùng sẽ nhận bao nhiêu tù khủng bố!
Rồi đến Ý Đại Lợi.
Thủ tướng Ý Berlusconi qua viếng thăm Mỹ và đã mật đàm với TT Obama mấy tiếng đồng hồ. Sau đó, ra tuyên bố Ý sẽ nhận bốn người tù khủng bố. Hôm sau CNN chạy tin Thủ tướng Ý đang gặp khủng hoảng cá nhân, tên tuổi bị dính dáng đến chuyện “đào nhí” nào đó, nên phải tìm cách chạy qua Mỹ gặp TT Obama để cái tin này lấn át tin về chuyện bê bối cá nhân. TT Obama sẵn sàng giúp thủ tướng Ý và tiếp ông ngay. Xin quý độc giả ghi nhận không phải kẻ viết này bôi bác hay phịa gì, mà chính là bản tin của CNN.
Nếu méo mó suy nghĩ rộng thêm một chút thì ta có thể đặt câu hỏi tại sao từ trước đến giờ Ý một mực từ chối không nhận anh tù nào, bây giờ bất ngờ đổi ý, nhận bốn anh sau mấy tiếng mật đàm với TT Obama. Có liên hệ gì đến chuyện TT Obama giúp Thủ Tướng Ý trong cơn hoạn nạn không"
Chính trường cũng chẳng khác thương trường bao nhiêu. Tất đều có giá.
Dù sao thì ta đã nhìn thấy rõ hai chuyện.
Thứ nhất TT Obama đang cố gắng giữ lời hứa đóng cửa trại tù Guantanamo, và ông cố đủ mọi cách để tìm ra giải pháp. Một cố gắng phi thường đáng phục.
Thứ nhì, giải pháp của TT Obama tuy không có bằng chứng gì xác định, nhưng có vẻ như là loại giải pháp tiêu biểu của các chính khách thuộc “trường phái” Chicago. Theo kiểu mặc cả điều đình trong hậu trường và chẳng ai biết được đôi bên đã trao đổi những gì. Không ai hiểu Bermudas hay Ý tại sao tự nhiên bất ngờ nhận tù. Trường hợp Palau, người ta có thể liên kết chuyện nhận tù với chuyện viện trợ kinh tế, nhưng cũng chẳng ai khẳng định được, chỉ là chuyện đoán mò. Chẳng thấy tờ báo nào than phiền về chuyện TT Obama không giữ lời hứa trị nước một cách trong sáng, không mờ ám bí mật như kiểu Bush-Cheney.
Trong gần sáu tháng qua, TT Obama đã thanh lý được khoảng hai chục anh tù. Ông còn sáu tháng nữa với hơn hai trăm tù vẫn ngồi đợi. Điệu này ông sẽ phải cố gắng nhiều hơn nữa. Có thể trong thời gian tới sẽ có nhiều nước tí hon khác giữa đại dương hay trong rừng rậm Phi Châu sẽ bất ngờ nhận được vài trăm triệu viện trợ Mỹ, đồng thời cũng sẽ nhận đón vài anh tù vì “nhân đạo”. Và bà Ngoại trưởng Hillary sẽ khẳng định hai chuyện chẳng có liên hệ gì với nhau. Tình cờ thôi.
Những người theo đạo Hồi tin rằng làm điều tốt lành, tuân lời Đấng Allah thì sau khi chết sẽ được lên Thiên Đường, có sẵn trinh nữ mang vòng hoa đứng đợi. Những tên tù khủng bố ngày nay thì chưa chết đã được Obama đưa về thiên đường hạ giới. Bermudas" Palau" Venise" Naples" Chỉ không biết có trinh nữ đón chờ hay không. Mong sao đừng có anh khủng bố nào ôm mộng, tham gia khủng bố để có dịp được TT Obama giúp định cư tại thiên đường với tiền thuế chúng ta đóng góp.
Dù sao, TT Obama cũng vẫn hơn cao bồi Bush không biết mánh mung trao đổi để có giải pháp, cũng như đã không chịu đóng cửa trại tù Guantanamo, đưa mấy anh tù về các đảo thần tiên này sớm hơn (21-06-09)
Gửi ý kiến của bạn
