Hôm nay,  

APEC và Vòng Doha

22/11/200600:00:00(Xem: 8861)

APEC và Vòng Doha

RFA & Nguyễn Xuân Nghĩa

...lãnh đạo Hà Nội không tôn trọng dân chủ, nhân quyền, lại coi thường vị trí của Lập pháp Mỹ nên cứ tưởng là chờ doanh giới Mỹ vận động là xong...

Hôm 18, lãnh đạo 21 nền kinh tế trong Diễn đàn Hợp tác Kinh tế Á châu Thái bình dương APEC ra tuyên bố đặc biệt tại Hà Nội về nỗ lực khai thông bế tắc của vòng đàm phán Doha của Tổ chức Thương mại Thế giới WTO. Diễn đàn Kinh tế tìm hiểu về triển vọng của hồ sơ ấy trong phần trao đổi sau đây cùng kinh tế gia Nguyễn Xuân Nghĩa do Việt Long thực hiện.

- Hỏi: Thưa ông Nguyễn Xuân Nghĩa, trước khi đi vào đề tài kỳ này là 21 hội viên của APEC muốn góp phần phục hoạt vòng đàm phán Doha của Tổ chức WTO – mà ông đã phân tích qua hai kỳ liên tiếp vào tháng Tám vừa qua – chúng tôi có câu hỏi của nhiều thính giả là vì sao Quốc hội Hoa Kỳ lại không kịp phê chuẩn quy chế mậu dịch bình thường và vĩnh viễn PNTR cho Việt Nam trước khi Tổng thống George W. Bush đến Hà Nội tham dự Thượng đỉnh APEC" 

- Câu hỏi sở dĩ được nêu ra vì ông đi ngược dư luận mà dự báo điều ấy khi mọi giới quan sát và truyền thông đều tin rằng ông Bush sẽ qua Hà Nội với món quà PNTR mà Việt Nam mong đợi. Và ngay cả sau khi Hạ viện không thông qua PNTR hôm Thứ Hai, hầu hết vẫn tin là trong phiên họp hôm Thứ Tư thì sẽ được thông qua, nhưng rốt cuộc Hạ viện đã hoãn họp, khiến Tổng thống Bush đi Việt Nam chẳng có quà cáp gì cả.... 

Có khi tôi chỉ gặp may! Lý do là khó ai đoán nổi mọi phản ứng của một xã hội đa nguyên như Hoa Kỳ, nhất là vào mùa bầu cử. Đi vào chi tiết thì tôi sở dĩ nhận định như vậy chủ yếu vì lãnh đạo Hà Nội chưa bình thường hoá quan hệ với người dân và không tôn trọng dân chủ và nhân quyền, mà lại coi thường vị trí của Lập pháp Mỹ nên cứ tưởng là chờ doanh giới Mỹ vận động là xong.

Kế đó, nếu theo dõi tranh luận tại Quốc hội Mỹ, như cuộc điều trần hồi tháng Sáu để Thượng viện phê chuẩn tân Đại sứ Thương mại Susan Schwab, rồi tình hình tranh cử giữa nhiệm kỳ, thì ta thấy rủi ro của thỏa ước PNTR vì xu hướng bảo hộ mậu dịch gia tăng trong đảng Dân chủ. Chính quyền Bush lại kém khả năng huy động đảng Cộng hoà khi đảng này bị khốn đốn trong bầu cử. Rốt cuộc thì Việt Nam lỡ để hồ sơ của mình được cứu xét trong hoàn cảnh bất thường của chính trường Mỹ.

Dù sao, đây chỉ là sự chậm trễ ngắn hạn, nếu Hà Nội đừng phạm sai lầm khác, như bịt miệng dân chúng trong màn trình diễn APEC vừa qua.

- Hỏi: Bây giờ, chúng ta đi vào đề tài là việc APEC muốn kích động vòng đàm phán Doha của tổ chức WTO. Bối cảnh của vấn đề này là gì và vì sao việc ấy có ý nghĩa quan trọng"

 - Tháng 10 năm 2001, ngay sau vụ khủng bố 9-11 tại Hoa Kỳ, tổ chức WTO đã đề xuất một vòng đàm phán mới tại hội nghị ở thành phố Doha của xứ Qatar nhằm giải tỏa những cản trở trong luồng trao đổi ngoại thương giữa các nước, với mục tiêu chủ yếu là để nâng đỡ các nước đang phát triển. Sau gần năm năm thương thảo, vòng đàm phán vẫn lâm bế tắc và tháng Bảy vừa rồi, Tổng giám đốc WTO là ông Pascal Lamy đành quyết định tạm ngưng thảo luận để các nước có thời giờ hồi tâm.

Trong buổi ăn trưa ngày 15 vừa qua với Hội đồng Tư vấn Kinh doanh của APEC tại Hà Nội, ông Pascal Lamy kêu gọi các nước APEC cùng hợp tác và doanh giới cùng vận động để khai thông bế tắc của vòng Doha. Ngày 18, lãnh đạo APEC nêu bốn điểm trong bản tuyên bố riêng gồm năm điểm nhằm khai thông hồ sơ bị ách tắc của tổ chức WTO.

- Hỏi: Cũng về bối cảnh, tương quan giữa APEC và WTO là như thế nào mà có tuyên bố ấy"

- WTO là một câu lạc bộ quy tụ 150 quốc gia trên toàn cầu chấp nhận cho nhau quy chế tự do mậu dịch với tối thiểu hạn chế, trong khi APEC là diễn đàn hợp tác của 21 nền kinh tế ở vòng cung Thái bình dương, từ phía Đông của Á châu qua phía Tây của lục địa Nam Bắc Mỹ.

Vì APEC quy tụ nhiều quốc gia đầu tầu về tự do mậu dịch, có 40% dân số địa cầu, sản xuất ra 56% tổng sản lượng và trao đổi khoảng 48% số lượng ngoại thương của thế giới, nên người ta mong rằng quan điểm của APEC sẽ có trọng lượng đối với một hồ sơ bị bế tắc của WTO.

- Hỏi: Thế vì sao vòng đàm phán Doha này lại bị bế tắc sau gần năm năm thảo luận"

- Như trong các vấn đề quốc tế, ta cần nhìn ra hai khía cạnh kỹ thuật và chính trị của mọi hồ sơ.

Về cốt lõi thì vòng đàm phán Doha muốn đạt hai mục tiêu bổ sung là thứ nhất giảm mức trợ cấp nông nghiệp của các nước giàu cho nông gia của họ, và thứ hai là linh động và tiệm tiến hạ thấp hàng rào quan thuế bảo vệ nông nghiệp tại các nước nghèo.

 Hồi tháng Bảy, vòng Doha tan vỡ vì ba lý do: thứ nhất, mức cắt giảm trợ cấp nông nghiệp của các nước giàu bị các nước nghèo coi như chưa đủ; thứ hai và chính yếu, hai khối kinh tế có thế lực là Hoa Kỳ và Liên hiệp Âu châu lại có mâu thuẫn và đổ lỗi cho nhau về mức cắt giảm trợ cấp ấy; thứ ba, việc linh động hạ thấp hàng rào quan thuế của các nước nghèo bị nhiều nước cả giàu lẫn nghèo phê phán là trái với quy luật tự do mậu dịch của WTO. Khía cạnh kỹ thuật ở đây là tham vọng rất lớn và nội dung rất phức tạp của mục tiêu đề ra, chưa nói đến hồ sơ về công nghiệp và dịch vụ.

Khía cạnh chính trị ở đây là những trở ngại khó vượt qua từ phía Âu châu và nay càng không thể vượt qua từ phía Hoa Kỳ sau bầu cử. Vì vậy, từ tháng Tám vừa rồi, mục Diễn đàn Kinh tế của chúng ta mới có bài phân tách có tiêu đề là  “Di chúc Doha”, về những bất lợi rất lớn cho các nước nghèo, trong đó có Việt Nam.

- Hỏi: Tại Hội nghị APEC vừa qua, các thành viên APEC tuyên bố những gì để góp phần nối lại vòng đàm phán bị tan vỡ của WTO"

 - Họ cam kết đi bước đầu và xa hơn những cam kết đã có, là thứ nhất sẽ cắt giảm hơn nữa mức trợ cấp nông nghiệp làm lệch lạc quy luật trao đổi ngoại thương. Lời cam kết này được hiểu là từ các nước giàu. Thứ hai, họ cam kết mở rộng thị trường nông nghiệp hơn nữa. Lời cam kết này được hiểu là các nước đang phát triển sẽ hạ thấp hàng rào thuế quan của mình về nông nghiệp. Thứ ba, họ cam kết cắt giảm mức quan thuế với hàng công nghiệp, một cam kết rất phức tạp và khó thực hiện. Thứ tư, họ đưa ra cam kết mới về mở cửa thị trường dịch vụ, chủ yếu là tài chính ngân hàng, viễn thông và môi trường.

Trên đại thể thì các thành viên của APEC hứa hẹn sẽ hy sinh nhiều hơn và kêu gọi 130 hội viên kia của WTO cũng nên sẵn sàng như vậy để tái khởi động vòng đàm phán Doha theo lộ trình đã định. Nói cách khác, 21 trong 150 hội viên có trọng lượng nhất của WTO đã muốn phục hoạt vòng Doha với những cam kết về nguyên tắc nhằm phá vỡ những bế tắc hồi tháng Bảy nên đây mới là biến cố đáng chú ý.

- Hỏi: Liệu như vậy thì tương lai của vòng Doha có hy vọng gì không"

 - Tôi không mấy tin tưởng vì rất nhiều lý do cả kỹ thuật lẫn chính trị của các đối tác trong cuộc.

Trước hết là vì thế giới không chỉ có vòng cung Thái bình dương.

Cụ thể là ba trong bốn nước đại biểu của nhóm G-20 của các nước đang phát triển lại không có mặt trong diễn đàn APEC. Đó là Ấn Độ, Brazil và Nam Phi. Mà cùng với Trung Quốc, ba nước này đã có những đòi hỏi khá mạnh với các nước giàu làm vòng Doha bị kẹt. Họ muốn ‘được ăn cả, ngã về không’, và đã ngã.

Thứ hai là ách tắc lớn nhất của vòng Doha là chế độ trợ cấp nông sản lại là mâu thuẫn nặng giữa Hoa Kỳ và Liên Âu. Mà Liên Âu không có mặt trong diễn đàn APEC và lại có cơ chế đặc biệt là Chính sách Nông nghiệp chung, trong đó chỉ cần một nước không đồng ý là cũng hỏng. Tức là vòng Doha có thể tan vỡ nữa nếu chỉ có một quốc gia Âu châu không nhượng bộ. Quốc gia đó có thể là Pháp vì năm tới Pháp sẽ lại có bầu cử Tổng thống.

Thứ ba là hoàn cảnh của Hoa Kỳ với xu hướng bảo hộ mậu dịch lại thắng thế trong Quốc hội. Chính quyền của Tổng thống Bush chẳng những suy yếu mà sang năm còn có thể mất quyền đàm phán tự do theo thủ tục nhanh gọn, và khó chặn nổi những đòi hỏi trợ giá nông nghiệp của Quốc hội trong Đạo luật Nông nghiệp.

- Hỏi: Ông có thể trình bày rõ hơn một chút về mâu thuẫn nông nghiệp rất phức tạp giữa Hoa Kỳ và Âu châu được không"

- Tháng 10 năm ngoái, Hoa Kỳ đã muốn khai thông vòng Doha khi chấp nhận cắt giảm 60% loại trợ cấp nông sản làm lệch lạc thị trường và Liên Âu đáp ứng bằng cách giảm 70% mức trợ giá và 50% hàng rào quan thuế đánh trên nông sản nhập khẩu. Thật ra, hai nhượng bộ ấy không tương đương vì đa số trợ giá nông sản Âu châu đã sẵn cao gấp ba của Mỹ nên nếu như có giảm thì vẫn còn cao gấp đôi. Đã thế, Ủy viên Thương mại Âu châu là ông Peter Mandelson vừa đồng ý như vậy với Đại sứ Thương mại Mỹ là lập tức bị Pháp phản đối, với sự đồng tình của hơn một chục nước khác.

Lý do là Pháp và các nước kia được ngân sách của Âu châu tài trợ cho biện pháp hỗ giá nông nghiệp của họ. Nước Pháp được hưởng lợi nhiều nhất từ ngân sách Âu châu, mỗi năm lãnh khoảng 10 tỷ đô la, và lại đang chuẩn bị bầu cử vào năm tới. Với tỷ lệ ủng hộ còn thấp hơn tỷ lệ ủng hộ ông Bush tại Hoa Kỳ, Chính quyền của Tổng thống Jacques Chirac và Thủ tướng Dominique de Villepin khó nhượng bộ Mỹ để bị mất phiếu của cử tri nông gia. Cho nên ách tắc về trợ giá nông nghiệp Âu-Mỹ tiếp tục cản trở cỗ xe Doha của tổ chức WTO.

- Hỏi: Mà phía Hoa Kỳ thì cũng đã có đổi thay trên chính trường nên cũng khó nhượng bộ"

- Thưa vâng, và điều đáng buồn là trị giá nông sản chưa tới 8% ngoại thương thế giới và dân số lao động về nông nghiệp tại các nước công nghiệp chỉ là thiểu số rất ít, nhưng việc nâng đỡ thành phần này lại chi phối đời sống của đại đa số đến 70% người dân tại các nước nghèo. Thí dụ như gạo tại Việt Nam.

 Về kỹ thuật, Mỹ có hai đạo luật ban hành năm 2002 sẽ mãn hạn vào năm tới sau năm năm áp dụng. Thứ nhất, Đạo luật xưa gọi là “Fast Tract”, cho Hành pháp rộng quyền thương thảo về mậu dịch sau đó Quốc hội sẽ chỉ phê chuẩn trọn gói, đồng ý hay bác bỏ toàn bộ hiệp định đã thỏa thuận. Thứ hai là Đạo luật Nông sản gọi là Farm Bill quy định chính sách canh nông và nhất là trợ cấp nông nghiệp. Đạo luật này bị chi phối bởi những cam kết của Hoa Kỳ với nước ngoài.

 Về chính trị, Chính quyền Bush có chủ trương phát triển tự do mậu dịch và đã vận động được Quốc hội cho Hành pháp rộng quyền thương thảo, là điều chính quyền Clinton làm không nổi vì xu hướng bảo hộ ngay trong đảng Dân chủ của ông Clinton. Nhưng đạo luật ấy sẽ hết hạn vào cuối tháng Sáu năm tới và khó được Quốc hội khoá 110 tái tục vì đảng Dân chủ đã kiểm soát được cả hai viện. Thế rồi, vì những cam kết của Mỹ trong khuôn khổ Doha bị từ chối, qua năm tới, khi Quốc hội Mỹ thảo luận lại Đạo luật Nông sản, giới dân cử không bị ràng buộc bởi những cam kết đối ngoại đã có mà còn nhắm vào tổng tuyển cử 2008 nên càng muốn ve vãn cử tri bằng biện pháp trợ cấp. Với mức thắng bại đôi khi chỉ ở vài ngàn phiếu thì nếu họ có duy trì trợ cấp để vét phiếu cử tri cũng là điều dễ hiểu. Chính quyền Bush nay bị suy yếu nên khó tranh đấu với Quốc hội để thỏa mãn đòi hỏi của WTO, vì vậy, tôi mới hoài nghi về tương lai của vòng Doha.

- Hỏi: Câu hỏi cuối, thưa ông, nếu vậy thì tương lai của WTO sẽ ra sao"

- Tôi nghĩ là không mấy sáng sủa. Và người ta có thể thấy điều ấy ngay trong bản Tuyên bố Hà Nội của các nhà lãnh đạo APEC khi kết thúc Thượng đỉnh vào ngày 19 vừa qua. Sau khi tái khẳng định việc ủng hộ nghị trình phát triển Doha như một ưu tiên, họ thừa nhận vai trò và giá trị của các Thỏa ước Thương mại Cấp vùng và các Hiệp định Thương mại Song phương.

Nôm na là nếu không xây dựng được cơ chế tự do mậu dịch cấp toàn cầu, giữa 150 hội viên của WTO, thì các nước vẫn tìm tới giải pháp thay thế làm mẫu mực là các hiệp định tự do mậu dịch giữa từng nước, gọi là Hiệp định song phương, hay trong từng khu vực. Trong hoàn cảnh ấy, các nước nghèo sẽ bị thất thế vì mất một cơ chế có địa bàn và thẩm quyền toàn cầu là WTO mà phải đi riêng cùng từng nước, trong từng vùng, với thế mạnh của các nước giàu nhất hay lớn nhất. Đây không là điều vui.

Trong một kỳ khác, ta có thể trở lại hồ sơ trợ giá nông sản tại các nước giàu và hậu quả cho các nước nghèo như Việt Nam.

- Xin cám ơn ông Nguyễn Xuân Nghĩa.

Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
Tháng Năm, 2024, trong phiên tòa xét xử bị cáo, tức cựu Tổng thống Donald Trump, liên quan các khoản chi phí cho nữ diễn viên phim khiêu dâm Stormy Daniels dưới dạng tiền bịt miệng, có một cựu công tố viên, bộ trưởng tư pháp từ Flordia đến tòa New York. Bà ngồi bên dưới theo dõi để ủng hộ Trump. Đó là Pam Bondi. Sau khi bồi thẩm đoàn phán quyết Trump có tội trong 34 tội danh, Bondi đã xuất hiện trên Fox News, cùng với Kash Patel, phát biểu rằng “một niềm tin rất lớn đã bị mất vào hệ thống tư pháp tối nay.” Bà còn nói thêm: “Người dân Mỹ đã nhìn thấu điều đó.”
Chiều thứ Sáu, chúng tôi ăn trưa với một người bạn mới ở Huntington Beach. Không biết vì men bia hay vì chọn quán giữa một thành phố “đỏ”, câu chuyện đang nhẹ nhàng bỗng rẽ thẳng vào chính trường. Nhắc đến những gì xảy ra kể từ ngày tổng thống Trump nắm quyền sinh sát, cô bạn tôi đề cập đến vật giá leo thang, vừa lạm phát vừa thuế quan, kinh tế bất ổn, đời sống bất an… Anh bạn mới của chúng tôi nghe đến đây lên tiếng cắt lời: “Dẫu có thế, so với nhiều người, nhiều xứ khác, người Mỹ vẫn còn đang sống trong may mắn. Và chúng ta nên biết ơn điều đó.” Anh khiến tôi liên tưởng đến thuyết “dân túy tàn bạo”, được Jay Kuo nhắc đến trong bài báo mới đăng của Ông trên Substack tuần qua.
Tuần trước, tình cờ tôi đọc được một bài viết của tác giả Vũ Kim Hạnh được chia sẻ lại qua Facebook. Bài viết có tựa đề là "Cơ hội vàng ở Mỹ sau mức thuế đối ứng 20%", trong đó bà nhắc riêng về kỹ nghệ xuất cảng gỗ của Việt Nam sang Hoa Kỳ và thế giới. Trước khi đi vào chi tiết của bài viết, có thể nhắc sơ về bà Vũ Kim Hạnh ắt đã quen thuộc với nhiều người trong nước. Bà từng là Tổng Biên Tập báo Tuổi Trẻ, cũng như nằm trong nhóm sáng lập tờ tuần báo Sài Gòn Tiếp Thị, từng là những tờ báo khá thành công tại Việt Nam.
Franklin D. Roosevelt (1882-1945), Tổng Thống Hoa Kỳ thứ 32 và là vị tổng thống Mỹ duy nhất phục vụ hơn 2 nhiệm kỳ, đã từng nói rằng, “Tự do của nền dân chủ không an toàn nếu người dân dung túng sự gia tăng của quyền lực cá nhân tới mức trở thành mạnh hơn chính nhà nước dân chủ đó. Điều đó trong bản chất là chủ nghĩa phát xít: quyền sở hữu của chính phủ thuộc về một cá nhân, một nhóm người, hay bất cứ thế lực cá nhân nào đang kiểm soát.” Lời cảnh giác đó của TT Roosevelt quả thật đã trở thành lời tiên tri đang ứng nghiệm trong thời đại hiện nay của nước Mỹ. Tổng Thống Donald Trump trong nhiệm kỳ đầu và gần 8 tháng của nhiệm kỳ hai đã thể hiện rõ ý chí và hành động của một nhà lãnh đạo muốn thâu tóm mọi quyền lực trong tay mình bất chấp những việc làm này có phá vỡ nền tảng tự do và dân chủ mà nước Mỹ đã nỗ lực không ngừng để tạo dựng và giữ gìn trong suốt hai trăm năm mươi năm qua hay không!
Từ lâu trong chính trị Mỹ vẫn tồn tại một quy tắc bất thành văn, khi thì nói lên to rõ “chúng ta tốt đẹp hơn như thế này,” hoặc có khi chỉ thì thầm, nhẹ nhàng, rằng đảng Dân Chủ không nên sa vào bùn lầy. Nhiều thập niên qua, “quy tắc” này đã định hình cả vận động tranh cử lẫn cách cầm quyền lãnh đạo. Tổng thống Barack Obama, bằng sự điềm tĩnh, được xem là bậc thầy về nghệ thuật này, ngay cả khi Donald Trump mở màn thuyết âm mưu “giấy khai sinh giả.” Tổng thống Joe Biden cũng vậy. Ông lèo lái đất nước sau đại dịch bằng chiến lược đặt niềm tin vào sự văn minh, đoàn kết, tin rằng lời kêu gọi phẩm giá có thể giữ thăng bằng cho con thuyền trong cơn chao đảo vì sóng dữ.
Trong nhiều tháng qua, các tài khoản chính thức của Bạch Ốc và Bộ Nội An trên mạng X liên tục tung ra hình ảnh và video (meme) dị hợm: từ ảnh ghép kèm âm thanh chế giễu, những đoạn đăng kiểu TikTok, cho đến tranh vẽ bằng trí tuệ nhân tạo. Đây không phải trò vui của vài nhân viên rảnh rỗi, mà là một chiến dịch có chủ ý, lặp đi lặp lại, như muốn răn: ai mới thực sự được coi là người Mỹ. Trang NPR ngày 18 tháng 8 nhận định: “Các tài khoản chính thức của chính quyền Trump đang khai thác đủ kiểu meme, hình ảnh AI với giọng điệu đầy thách thức trong các bài đăng trên mạng xã hội.”
Trước khi quay lại cùng cuộc họp song phương giữa Trump và Putin tại Alaska, hãy quay lại những cuộc họp giữa Donald Trump và lãnh tụ Bắc Hàn Kim Jong Un trong nhiệm kỳ đầu của Donald Trump. Lần đầu tiên, một đương kim tổng thống Hoa Kỳ đã hạ mình sang Châu Á đến ba lần, lần đầu tại Singapore, rồi Việt Nam và cuối cùng ngay tại khu phi quân sự giữa Nam-Bắc Hàn, để gặp và nâng cao vị thế một tay "Chí Phèo" cộng sản mặt sữa nhưng khét tiếng độc ác lên vị thế chính thức ngang hàng với Hoa Kỳ trên chính trường quốc tế.
Trong căn phòng trắng, lổm chổm những mảng phù điêu mạ vàng trên trần nhà và tường, một người đàn ông mảnh khảnh, nhanh nhẹn bước ra giới thiệu trước ống kính báo chí món quà đặc biệt ông cố ý mang theo tặng Tổng thống Donald Trump. Đó là lần hiếm hoi CEO của hãng Apple, Tim Cook, xuất hiện trong trang phục sơ mi cà vạt vest đen. Ngay cả trong những lần ra mắt sản phẩm iPhone mới hàng năm, vốn được xem là sự kiện quan trọng bật nhất của Apple, người ta cũng không thấy Cook phải bó mình trong bộ lễ phục trịnh trọng như vậy. Tim Cook đã mang đến cho các tín đồ của trái táo một sự bất ngờ, giống như 15 năm trước, ông xuất hiện trên tạp chí Out ở vị trí đầu bảng xếp hạng Power 50, một danh sách xếp hạng những cá nhân đồng tính nam và đồng tính nữ có ảnh hưởng nhất vào thời điểm đó.
Trong những tháng qua, thảm họa đói của người Palestine ở dải Gaza đã làm thế giới rúng động. Tin tức về trẻ em Palestine bị bắn chết trong khi cố len lỏi tới rào sắt để nhận thức ăn viện trợ được truyền đi; nhiều người đặt câu hỏi về lương tri của những kẻ tổ chức “công tác nhân đạo” này (công ty Gaza Humanitarian Foundation do chính phủ Trump hậu thuẫn). UN ước tính có khoảng 1,400 người Palestine đã chết khi tìm cách nhận thực phẩm cứu trợ. Vào tháng 12 năm 2023, Nam Phi đã đệ đơn kiện Israel lên Tòa án Công lý Quốc tế (ICJ) cáo buộc quốc gia này phạm tội diệt chủng ở Gaza. Một số quốc gia khác tham gia hoặc bày tỏ sự ủng hộ đối với vụ kiện, bao gồm: Nicaragua, Bỉ, Colombia, Thổ Nhĩ Kỳ, Libya, Ai Cập, Maldives, Mexico, Ireland, Chile Palestine…
Trí nhớ của một cộng đồng không chỉ mất đi khi thời gian làm phai mờ, mà có khi có bàn tay cố tình tháo gỡ. Không cần nhiều bút mực, chỉ cần bỏ vài dòng, thay một chữ, hoặc xóa một đoạn – câu chuyện lập tức đổi nghĩa. Lịch sử hiện đại đã nhiều lần chứng kiến điều đó. Năm 1933, chính quyền Quốc xã Đức đốt sách giữa quảng trường, thay lại giáo trình, đặt viện bảo tàng và văn khố dưới quyền Bộ Tuyên Giám. Joseph Goebbels nói: “Chúng ta không muốn người dân sử dụng cái đầu. Chúng ta muốn họ hành xử theo cảm tính.” Tám thập niên sau, ở một góc khác của địa cầu, những bản thảo của Trương Vĩnh Ký – người khai sáng nền quốc ngữ Việt – bị loại khỏi thư viện vì bị gán là “tay sai thực dân”. Sau 1975, chính quyền cộng sản xét duyệt văn hóa trên toàn quốc: các tác phẩm học thuật bị cấm; bị đốt, tên tuổi các học giả và nhà văn miền Nam biến mất khỏi mọi tiến trình văn hóa. Tại Hoa Kỳ ngày nay, sự thật không bị đấu tố – nhưng bị biên tập lại.
NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.