Hôm nay,  

Bin Laden: Chuyện Dàn Dựng?

19/05/201500:00:00(Xem: 9066)

...TT Obama đã vỗ ngực nhận công hơi lố bịch, cũng như đã phóng đại vài chi tiết...

Tin động trời: toàn bộ câu chuyện đột kích và giết Osama Bin Laden chỉ là chuyện dàn dựng do ban tham mưu của TT Obama vẽ ra để đánh bóng tổng thống trước ngày tái tranh cử. Có thật không?

Câu chuyện Osama Bin Laden bị giết như thế nào, cả thế giới đều đã biết, và biết rất rõ vì đã được TT Obama và các chính khách và nhà báo phe ta kể đi kể lại cả ngàn lần. Hàng loạt bài báo, bản tin, sách, ngay cả phim Hồ Ly Vọng cũng đã kể lại cuộc đột kích này.

Đại khái, an ninh Mỹ theo dõi các đường giây điện thoại cả chục năm tình cờ đã nghe được một cuộc điện đàm khoảng 10 giây đồng hồ giữa một tay giao liên cận vệ của Bin Laden với một tên khủng bố nào đó. Từ đó, an ninh Mỹ truy ra địa điểm trốn núp của Bin Laden. Sau khi theo dõi, điều tra cả mấy tháng để khẳng định kẻ tình nghi trú ẩn trong một căn nhà bí mật tại Abbottabad đích thực là Bin Laden, TT Obama cuối cùng đã lấy quyết định gửi một nhóm lực lượng SEAL nửa đêm đột kích và giết được Bin Laden. Để bảo mật, ngay cả chính quyền Pakistan cũng chỉ được thông báo sau khi cuộc đột kích đã hoàn tất, xác Bin Laden đã được chở lên trực thăng mang đến một căn cứ bí mật để giảo nghiệm.

TT Obama đã lấy một quyết định cực kỳ khó khăn khi an ninh cho biết chỉ ước chừng 50%-60% kẻ tình nghi là Bin Laden. Dù thành công hay thất bại thì cũng sẽ phải đương đầu với sự nổi giận của chính phủ Pakistan vì Mỹ chẳng những đã chứng minh cho cả thế giới thấy sự bất tài hay đồng lõa của chính quyền Pakistan khi Bin Laden có thể trốn sát nách trung tâm quân sự lớn cả chục năm, mà lại còn xâm phạm lãnh thổ Pakistan hoàn toàn trái với công pháp quốc tế. Nếu thành công giết được Bin Laden thì âu cũng là cái giá đáng trả. Nếu thất bại, không giết được Bin Laden hay giết nhầm người, mà lại có lính Mỹ bị chết, trực thăng bị rớt như cuộc đột kích thất bại tại Iran của TT Carter năm xưa thì cái giá chính trị TT Obama phải trả sẽ lên đến tột đỉnh, có thể làm ông mất chức như chơi. Không bị đàn hạch cũng bị thất cử vào năm 2012.

Có nghiã là TT Obama đã lấy một quyết định cực kỳ can đảm, thật đáng phục. Đó là đại khái câu chuyện do Nhà Nước Obama và truyền thông dòng chính phổ biến từ mấy năm nay. Và hầu như mọi người, ai ai cũng chấp nhận diễn tiến này.

Cũng dựa trên sự mô tả này mà TT Obama đã không ngừng quảng bá thành tích “thần sầu” của ông khi ông ra tranh cử tổng thống năm 2012.

Câu chuyện đã đi vào lịch sử. Cho đến hôm nay.

Bất ngờ, một nhà báo tung tin là toàn bộ câu chuyện trên đều là chuyện… giả tưởng, do đạo diễn Obama chế ra để tự đánh bóng mình trước ngày bầu cử năm 2012.

Nhà báo đó là Seymour Hersh. Đôi lời giới thiệu về cái ông Hersh này. Ông này không phải là một loại phóng viên báo lá cải, cũng không phải là một Brian Williams của đài truyền hình NBC, chuyên phóng đại để tự tâng bốc mình. Ông Hersh là một nhà báo chuyên nghiệp lão làng, chuyên khui những bí mật động trời nhất.

Hai thành tích lớn của ông Hersh là vụ Mỹ Lai (lính Mỹ giết cả trăm dân Việt, đàn bà và trẻ con, đã bị Bộ Quốc Phòng và Bộ Tư Lệnh Mỹ tại VN cố tình dấu nhẹm), và vụ Abu Ghraib (các quân nhân Mỹ canh tù Iraq đã hành hạ và tra tấn các tù nhân Iraq). Chưa kể không biết bao nhiêu xì-căng-đan chính trị khác đã bị ông khui ra. Chứng tỏ ông Hersh không phải là loại nhà báo nói láo ăn tiền. Trái lại, rất có uy tín vì loan tin rất chính xác. Nếu nói về nghề khui bí mật thì ông Hersh là bậc thầy. Ông Hersh cũng đã lãnh giải Pulitzer, tức là một thứ Oscar trong ngành báo chí.

Lần này, trong một bài viết trên tạp chí Anh, The London Review of Books, ông Hersh tung ra tin toàn bộ câu chuyện đột kích và giết Bin Laden như kể ở phần trên là do TT Obama và ban tham mưu phiạ ra, không có gì là thật, ngoại trừ việc Bin Laden bị bắn chết tại Abbottabad.

Đại khái, theo ông Hersh:

- Việc Bin Laden ẩn náu trong căn nhà ở Abbottabad, tình báo Pakistan đã biết và theo dõi từ 2006 rồi. Chính quyền Pakistan biết được chỗ trú ẩn của Bin Laden là do một người bí mật đã đến khai với nhà chức trách Pakistan để lãnh tiền thưởng 25 triệu đô do TT Bush ra giá ngay sau vụ 9/11.

- Bin Laden thực sự đã là một tù nhân bị Pakistan giam giữ từ cả 5 năm rồi. Pakistan giam giữ Bin Laden làm con tin đổi chác với nhóm khủng bố Taliban và al Qaeda, để cản các nhóm khủng bố này khỏi tấn công Pakistan. Đồng thời Pakistan cũng luống cuống không biết phải xử trí ra sao.

- Chẳng những Pakistan, mà ngay cả chính quyền Ả Rập Saudi cũng biết, và hơn nữa Ả Rập Saudi chính là nước đã cung cấp tiền nuôi dưỡng và bảo vệ Bin Laden trong suốt thời gian đó. Cũng vì mục tiêu đổi chác tương tự như Pakistan.

- Sau khi đắn đo cân nhắc cả mấy năm trời, chính quyền Pakistan mới thông báo cho chính quyền Mỹ biết, rồi hợp tác chặt chẽ với Mỹ để tổ chức cuộc đột kích. Nói cách khác, không hề có chuyện Mỹ nghe lén điện thoại, truy ra Bin Laden, rồi đột kích mà không thông báo hay xin phép chính quyền Pakistan.

- Pakistan cũng hợp tác với Mỹ để cài một bác sĩ vào lấy máu của Bin Laden mang đi thử nghiệm DNA, xác nhận quả đúng là Bin Laden. Tức là việc chỉ xác nhận được 50%-60% cũng chỉ là chuyện phiạ để làm cho câu chuyện tăng phần gay cấn, tăng tính can đảm của TT Obama, dám lấy một quyết định khi dữ kiện chưa có gì chính xác lắm, trong khi sự thực là cả Pakistan lẫn Mỹ đều đã biết chắc chắn đúng là Bin Laden rồi.

- Cuộc đột kích thật ra chỉ là tấn tuồng được đạo diễn chu đáo để tránh tội cho Pakistan, và được TT Obama đồng ý ngay vì cũng giúp đánh bóng hình ảnh “người hùng” của ông.

- Sở dĩ cả hai bên Pakistan và Mỹ đồng ý dấu nhẹm vai trò của Pakistan là vì Bin Laden được hậu thuẫn rất mạnh của dân Pakistan nói riêng và dân Hồi giáo nói chung. Nếu sự thật bị lộ ra là chính phủ Pakistan hợp tác với Mỹ để bắt hay giết Bin Laden thì chính quyền Pakistan lo ngại sẽ có đại loạn, có thể có đảo chánh luôn. Giải pháp tốt nhất là để Mỹ lãnh trách nhiệm, chính phủ Pakistan sẽ lớn tiếng phản đối, rồi dần dần mọi chuyện sẽ xong. Đại khái, hai bên sẽ dàn cảnh một màn đả kích nhau. Mỹ chỉ trích Pakistan đã hoặc là đồng lõa, dấu nhẹm Bin Laden, hoặc là bất tài để Bin Laden sống ngay cạnh khu quân sự Abbottabad mà không biết gì. Ngược lại, Pakistan sẽ chỉ trích Mỹ không tôn trọng chủ quyền Pakistan. Nghe thì dĩ nhiên nghiêm trọng, nhưng trên phương diện chính trị vẫn còn đỡ tai hại hơn là tin Pakistan giúp Mỹ giết Bin Laden.

- Trong cuộc đột kích đó, chỉ có Bin Laden bị bắn chết dễ dàng vì là tù nhân không có lính canh gác, không có chuyện ác chiến súng nổ ào ào. Ngay cả trong cuộc đột kích, đã có một sĩ quan tình báo Pakistan cùng tham gia, theo dõi từ đầu đến đuôi. Các lính canh Pakistan đã được rút đi hết, khi lính Mỹ đột kích, chỉ còn hai cận vệ bên cạnh Bin Laden, và một người con trai của Bin Laden, đều bị bắn chết dễ dàng. Đúng ra, không có lý do gì để phải bắn Bin Laden vì ông ta đã là tù nhân của Pakistan từ nhiều năm rồi. Lính Mỹ có thể trói ông lôi lên trực thăng mang về Mỹ đưa ra tòa. Nhưng lính Mỹ đã bắn chết Bin Laden theo lệnh của Tòa Bạch Ốc, không muốn bắt sống Bin Laden đưa ra tòa, sẽ có rất nhiều rắc rối về chính trị và luật pháp.

Nhà báo Hersh cho biết đã lấy tin từ ba nguồn. Một nguồn bí mật mà ông không thể tiết lộ là một cựu viên chức an ninh cao cấp của Mỹ đã về hưu. Nguồn tin thứ hai là từ ông tướng hồi hưu Assad Durrani, cựu giám đốc ISI là cơ quan an ninh tình báo Pakistan. Và nguồn tin thứ ba là một sĩ quan cao cấp trong quân lực Pakistan.

Nguồn tin thứ nhất và thứ ba vì bí mật nên chẳng thể xác định tính khả tín, nguồn tin thứ hai có vẻ vững hơn vì đó là ông tướng an ninh có tên rõ ràng, nhưng cũng không chắc lắm vì ông này đã về hưu cả chục năm trước khi cuộc đột kích xẩy ra, do đó, cũng chỉ có thể nghe các đàn em trong ISI kể lại thôi.


Ngay sau khi bài viết của ông Hersh được phổ biến thì truyền thông “phe ta” đã xúm lại đả phá ngay.

Đài truyền hình CNN đưa ngay chuyên gia về khủng bố, ông Peter Bergen ra để bác bỏ toàn bộ câu chuyện của ông Hersh. Ông Bergen cho rằng câu chuyện hoàn toàn vô lý. Nếu Pakistan đã giam giữ được Bin Laden, sao không giao nộp Bin Laden cho Mỹ như trước đây Pakistan đã giao nộp Khalid Sheikh Mohammed, mà lại phải lòng vòng tổ chức đột kích với quá nhiều rủi ro lính Mỹ bị chết làm gì? Do đó, ông tin chắc Pakistan không biết gì về nơi trú ẩn của Bin Laden. Ông Bergen cũng cho việc Ả Rập Saudi cấp dưỡng tiền nuôi Bin Laden là vô lý khi Bin Laden chủ trương lật đổ vua xứ này.

Ông Bergen cũng xác nhận đã hỏi lại tướng Durrani, và ông này đã trả lời có vẻ nước đôi. Ông khẳng định ông không có bằng chứng cụ thể nào xác nhận ISI đã giam lỏng Bin Laden cả 5 năm. Nhưng đồng thời ông cũng nói Mỹ thực hiện cuộc đột kích quy mô, mang hai trực thăng bay cả mấy tiếng đồng hồ trên không phận Pakistan mà Pakistan không hay biết gì như TT Obama xác định cũng là chuyện vô lý. Pakistan đã từng có chiến tranh với Ấn Độ nên có hệ thống phòng không khá mạnh. Pakistan có thể sản xuất được bom nguyên tử, nên không thể nói hệ thống phòng không của Pakistan bết bát chậm tiến quá như vậy.

Ông Bergen cũng khẳng định ông đã đến xem căn nhà và đã nhìn thấy cảnh hỗn độn, đồ đạc tung toé, vết đạn lỗ chỗ trên tường, chứng tỏ đã xẩy ra một cuộc bắn phá dữ dội, chứ không phải chỉ có Bin Laden bị bắn thôi.

Phản bác của ông Bergen không vững lắm. Pakistan có lý do rất chính đáng không công khai giao nộp Bin Laden cho Mỹ vì sợ dư luận chống đối như đã bàn ở trên. Bắt Bin Laden giao cho Mỹ thì không ai nghi ngờ gì chuyện dân Hồi Giáo sẽ nổi loạn ngay. Mỹ đột kích mà chính quyền Pakistan không hay biết gì chính là phương cách duy nhất để bảo vệ chính quyền Pakistan.

Chỗ trú ẩn của Bin Laden ngay sát nách (cách có vài trăm thước) một khu vực quân sự lớn của Pakistan, gồm một căn cứ quân sự và một trường võ bị. An ninh trong khu vực tất nhiên rất chặt chẽ, tất cả dân địa phương chung quanh đều có thể bị theo dõi, kiểm soát rất kỹ. Do đó, nói Bin Laden sống trong căn nhà đó cả chục năm mà an ninh Pakistan không biết gì là chuyện thật khó tin.

Chẳng những vậy mà Bin Laden chỉ có hai cận vệ là điều càng khó tin hơn. Những hình ảnh chụp Bin Laden trước và nhất là sau 9/11 cho thấy ông này đi đâu cũng có cả chục cận vệ bao bọc chung quanh. Khi ông sống sát nách căn cứ quân sự lớn nhất Pakistan mà lại chỉ có hai cận vệ thì quả là chuyện khó tin. Bin Laden là người rất cẩn trọng đã trốn khỏi lưới vây của Mỹ từ năm 2001, không bao giờ mang sinh mạng mình ra đánh phé như vậy.

Chuyện khám phá ra nơi trú ẩn nhờ bắt được một cuộc điện đàm nghe cũng khó tin. Mỗi ngày, trên thế giới này có cả tỷ cuộc gọi trên khắp thế giới, trong cả chục năm tìm kiếm Bin Laden cả ngàn tỷ cuộc gọi, vậy mà Mỹ bắt được một cuộc gọi 10 giây thì quả là siêu phàm hay là quá sức hên.

Chuyện căn nhà như bãi chiến trường cũng chỉ là chuyện ông Bergen nói chứ không có bằng chứng gì, vì căn nhà sau đó đã bị chính quyền Pakistan niêm phong rồi phá hủy thành đống gạch vụn ngay, hiện giờ không còn dấu vết gì hết. Ngoài ông Bergen ra, không có nhà báo nào đã được vào trong căn nhà đó sau cuộc đột kích.

Ngoài ông Bergen ra, nhiều chuyên gia khác cũng đã lên tiếng. Một số khẳng định tướng Durrani rất ma giáo, lươn lẹo từ thời ông ta chỉ huy ISI, nên rất khó tin. Trả lời vấn đề này, ông Hersh cho rằng vấn đề quan trọng là câu chuyện chứ không phải người đưa tin. Nếu muốn kiểm chứng thì cần kiểm chứng câu chuyện chứ không phải tìm hiểu về tướng Durrani hay bất cứ người nào khác cung cấp tin.

Cũng có người đặt câu hỏi lính Mỹ đã mang về cả mấy chục thùng tài liệu mật. Nếu Bin Laden đã bị tù từ mấy năm thì dĩ nhiên là chẳng còn giữ được tài liệu gì nữa, mà tất cả những thùng đó chỉ là ngụy tạo. Sự thật về những thùng tài liệu này cũng chỉ có chính quyền Obama biết chứ không có ai khác biết được.

Dĩ nhiên là ngay sau vụ này bùng nổ, phát ngôn viên Tòa Bạch Ốc đã bác bỏ toàn bộ câu chuyện, cho rằng đây chỉ là trí tưởng tượng của ông Hersh. Hay có thể là trí tưởng tượng của những người cung cấp tin đã lừa ông Hersh. Một vài cựu quân nhân lực lượng SEAL, tự nhận là đã tham gia cuộc đột kích cũng đã lên tiếng phản bác câu chuyện của ông Hersh. Cựu Giám Đốc CIA Leon Panetta cũng bác bỏ tin của ông Hesrh. Tuy nhiên, những cải chính này không có gì đáng ngạc nhiên. Chẳng ai có thể nghĩ chính quyền Mỹ sẽ xác nhận ông Hersh đã trình bày sự thật trong khi TT Obama nói láo.

Cựu đại sứ Pakistan tại Mỹ, ông Hussein Haqqani thì cho rằng chính quyền Pakistan thực sự không biết gì về sự hiện diện của Bin Laden tại Abbottabad, nhưng ông nghĩ Bin Laden đã được bao che và giúp đỡ, chỉ không biết bởi thế lực nào thôi. Có thể là một nhóm nhỏ trong ISI hay ngay cả trong nội các Pakistan. Ông Haqqani cho biết đã viết thư hỏi thẳng thủ tướng Pakistan, nhưng cả mấy năm nay vẫn không có hồi âm.

Điều lạ lùng đáng suy nghĩ là sau khi bài báo của ông Hersh được tung ra, ba nhà báo nặng ký của NBC, AFP (Pháp) và New York Times đã lên tiếng xác nhận họ cũng đã biết được tin Bin Laden bị một người vô danh tố giác, rồi bị Pakistan giam giữ từ 2006, Pakistan sau đó đã thông báo cho Mỹ biết và nhắm mắt cho Mỹ đột kích giết Bin Laden. Trước đây họ chưa lên tiếng rõ rệt như ông Hersh vì chưa kiểm chứng được tất cả dữ kiện.

Bình tâm mà nghĩ thì câu chuyện ông Hersh tung ra nghe có vẻ hoang đường. Cuộc đột kích với tầm mức quan trọng như vậy khó có thể là chuyện dàn cảnh do TT Obama đạo diễn trong bí mật tuyệt đối. Chắc chắn có cả trăm người can dự, kể cả ít nhất vài chục sĩ quan cấp lớn nhỏ làm kế hoạch rồi tổ chức, phối hợp, rồi thực thi, khó mà dấu nhẹm tất cả. Cái rủi ro là chỉ cần một người bất mãn, cất giữ tài liệu rồi ra tố cáo thì sẽ bể mánh toàn diện. Xứ Mỹ này là xứ của tự do ngôn luận, rất nhiều người Mỹ, viên chức chính quyền, không ngại ngùng tố giác sự thật nếu họ thấy chính quyền lem nhem, làm chuyện lươn lẹo. Hay có khi xì tin bí mật để kiếm tiền. Chưa kể cả trăm viên chức Pakistan cũng đã can dự. Cái rủi ro bị lộ quá lớn, TT Obama không dại gì làm chuyện động trời này.

Trừ phi ông Hersh trưng ra được bằng chứng cụ thể hơn thì ta sẽ phải xét lại. Còn chỉ một bài viết dựa trên những lời kể của hai ba người, trong đó hai là bí mật, thì rất khó tin.

Trong vụ giết Bin Laden, TT Obama đã vỗ ngực nhận công hơi lố bịch, cũng như đã phóng đại vài chi tiết, hay làm nhiều trò có vẻ xi-nê-ma rẻ tiền như hình ảnh TT Obama và cả ban tham mưu mặt ngẩn ngơ ngồi xem diễn tiến cuộc đột kích trên truyền hình trực tiếp. Và cái điều khó hiểu là máy thu hình được gắn trên mũ sắt của nhóm SEAL, thu hình từ đầu đến đuôi, ngoại trừ khúc quan trọng nhất là xông vào phòng ngủ và bắn chết Bin Laden thì hệ thống truyền tin bị “trục trặc kỹ thuật”, mất hình. Một ngẫu nhiên quả đáng nghi ngờ. Rất có thể khi đó, Bin Laden ở trong phòng ngủ bước ra, đã giơ hai tay đầu hàng rồi, nhưng vẫn bị bắn chết theo lệnh của TT Obama.

Dù vậy, sự thật có lẽ gần với sự mô tả của chính quyền Obama hơn là lời kể của ông Hersh.

Cứ tạm coi như câu chuyện của ông Hersh là chuyện đọc cho vui thôi. Nhưng sẽ hết vui nếu đó là sự thật. Một tổng thống coi thường thiên hạ, lừa gạt thiên hạ đến mức đó thì phải là đại họa cho cả nước. Hy vọng không phải vậy. (17-05-15)

Vũ Linh

Quý độc giả có thể liên lạc với tác giả để góp ý qua email: [email protected]. Bài của tác giả được đăng trên Việt Báo mỗi thứ Ba.

Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
Ở đời dường như chúng ta hay nghe nói người đi buôn chiến tranh, tức là những người trục lợi chiến tranh như buôn bán vũ khí, xâm chiếm đất đai, lãnh thổ của nước khác, thỏa mãn tham vọng bá quyền cá nhân, v.v… Nhưng lại không mấy khi chúng ta nghe nói có người đi buôn hòa bình. Vậy mà ở thời đại này lại có người đi buôn hòa bình. Thế mới lạ chứ! Các bạn đừng tưởng tôi nói chuyện vui đùa cuối năm. Không đâu! Đó là chuyện thật, người thật đấy. Nếu các bạn không tin thì hãy nghe tôi kể hết câu chuyện dưới đây rồi phán xét cũng không muộn. Vậy thì trước hết hãy nói cho rõ ý nghĩa của việc đi buôn hòa bình là thế nào để các bạn khỏi phải thắc mắc rồi sau đó sẽ kể chi tiết câu chuyện. Đi buôn thì ai cũng biết rồi. Đó là đem bán món hàng này để mua món hàng khác, hoặc đi mua món hàng này để bán lại cho ai đó hầu kiếm lời. Như vậy, đi buôn thì phải có lời...
Hồi đầu năm nay, một người bạn quen gọi đến, chỉ sau một tháng quốc gia chuyển giao quyền lực. Giọng chị mệt mỏi, pha chút bất cần, “Giờ sao? Đi đâu bây giờ nữa?” Chị không hỏi về kế hoạch chuyến đi du lịch, cũng không phải địa chỉ một quán ăn ngon nào đó. Câu hỏi của chị đúng ra là, “Giờ đi tỵ nạn ở đâu nữa?” “Nữa!” Cái chữ “nữa” kéo dài, rồi buông thỏng. Chữ “nữa” của chị dài như nửa thế kỷ từ ngày làm người tỵ nạn. Vài tháng trước, cuộc điện thoại gọi đến người bạn từng bị giam giữ trong nhà tù California vì một sai phạm thời trẻ, chỉ để biết chắc họ bình an. “Mỗi sáng tôi chạy bộ cũng mang theo giấy quốc tịch, giấy chứng minh tôi sinh ở Mỹ,” câu trả lời trấn an người thăm hỏi.
Chỉ trong vài ngày cuối tuần qua, bạo lực như nổi cơn lốc. Sinh viên bị bắn trong lớp ở Đại học Brown. Người Do Thái gục ngã trên bãi biển Bondi, Úc châu, ngay ngày đầu lễ Hanukkah. Một đạo diễn tài danh cùng vợ bị sát hại — nghi do chính con trai. Quá nhiều thảm kịch trong một thời khắc ngắn, quá nhiều bóng tối dồn dập khiến người ta lạc mất hướng nhìn. Nhưng giữa lúc chưa thể giải được gốc rễ, ta vẫn còn một điều có thể làm: học cho được cách ứng xử và phản ứng, sao cho không tiếp tay cho lửa hận thù. Giữ đầu óc tỉnh táo giữa khủng hoảng giúp ta nhìn vào ngọn cháy thật, thay vì mải dập tàn lửa do người khác thổi lên.
Trong những thời khắc nguy kịch nhất, thảm họa nhất, tổng thống Hoa Kỳ là người duy nhất có tiếng nói quyền lực với toàn dân để đưa họ vượt qua nghịch cảnh. Tổng thống sẽ trấn an dân bằng luật pháp, bằng ý chí kiên cường, bằng bản lĩnh lãnh đạo, bao dung nhưng dứt khoát. Thậm chí, có khi phải bằng mệnh lệnh sắc bén để khống chế những tư tưởng bốc đồng sẽ gây hỗn loạn. Mấy trăm năm lập quốc của Mỹ đã chứng minh rất nhiều lần như thế.
(Sydney – 14 tháng 12, 2025) - Hàng trăm người có mặt tại bãi biển Bondi, Sydney, để dự lễ Hanukkah đã chứng kiến một trong những vụ khủng bố đẫm máu nhất kể từ sau thảm sát Port Arthur năm 1996. Vào lúc 6 giờ 45 chiều Chủ Nhật, hai tay súng mặc đồ đen xuất hiện trên cây cầu bộ hành nối Campbell Parade với Bondi Pavilion, bắt đầu nổ súng xuống đám đông đang dự lễ. Hai kẻ này dùng súng trường, bắn liên tục trong khoảng 10 phút, khiến hàng trăm người hoảng loạn bỏ chạy, nhiều người ngã gục ngay trên bãi cát và công viên ven biển. Ít nhất 12 người thiệt mạng, trong đó có 9 nạn nhân thường dân, 1 cảnh sát và 2 tay súng (một bị bắn chết tại chỗ, một bị bắt nhưng sau đó tử vong do vết thương). Ngoài ra, có ít nhất 38 người bị thương, trong đó có 2 cảnh sát và nhiều nạn nhân ở tình trạng nguy kịch.
Năm 2024, con người trung bình dành hai giờ rưỡi mỗi ngày trên mạng xã hội. Nhân lên, đó là hơn một tháng mỗi năm nhìn vào màn hình, lướt ‘feed’ (dòng tin), đợi ‘notification’ (báo tin), đếm ‘like’ (lược thích). Bạn dành nhiều thới giờ cho Facebook, Instagram, TikTok. Và câu hỏi không phải "có nhiều không?", mà là "chúng ta nhận được gì?" Câu trả lời, theo một nhóm triết gia, nhà tâm lý học, nhà xã hội học đương đại, không phải kết nối, không phải hạnh phúc, không phải sự thật. Mà là cô đơn có tổ chức, lo âu có hệ thống, và sự thật bị thao túng. Mạng xã hội—đặc biệt Facebook, nền tảng với ba tỷ người dùng, lớn hơn bất kỳ quốc gia nào trên hành tinh—không phải công cụ trung lập. Nó là kiến trúc quyền lực đang định hình lại não bộ, xã hội, và chính trị theo cách mà chúng ta chưa kịp nhận ra. Và đây là điều đáng sợ nhất: chúng ta không bị ép. Chúng ta tự nguyện. Chúng ta mở Facebook vì muốn "kết nối." Nhưng sau ba mươi phút lướt, chúng ta cảm thấy trống rỗng hơn. Chúng ta vào để "cập nhật
Trong sân khấu chính trị đồ sộ từ cổ chí kim của nước Mỹ, hiếm có nhân vật nào diễn xuất giỏi như Donald J. Trump. Những cuộc vận động tranh cử từ hơn mười năm trước của Trump vốn đã tràn ngập những lời hứa, giáo huấn, sự tức giận vì “nước Mỹ quá tệ hại”, những lời phỉ báng đối thủ. Tất cả hòa hợp thành những bản giao hưởng ký tên DJT. Mỗi lần Trump bước lên sân khấu, điệu nhảy YCMA vô tư, không theo chuẩn mực, thay cho tiếng kèn hiệu triệu “hoàng đế giá lâm.”
Năm 2025 được xem là giai đoạn khó khăn cho ngành khoa học khi ngân sách nghiên cứu bị thu hẹp và nhiều nhóm chuyên môn phải giải thể. Tuy vậy, những thành tựu y học nổi bật lại chứng minh rằng sức sáng tạo của con người chưa bao giờ dừng lại. Hàng loạt phát hiện mới đã mở rộng hiểu biết của chúng ta về sức khỏe, đồng thời thay đổi cách chăm sóc bệnh nhân hiện nay. Dưới đây là chín trong số những khám phá ấn tượng nhất trong năm 2025.
Năm 2025 khởi đầu bằng nỗi lo dấy lên từ các sàn tài chính quốc tế. Tháng Tư, Tổng thống Donald Trump khơi lại cuộc chiến thương mại, khiến nhiều người e sợ suy thái toàn cầu. Thế nhưng, sau mười hai tháng, kinh tế thế giới vẫn đứng vững: tổng sản lượng tăng khoảng 3%, bằng năm trước; thất nghiệp thấp và chứng khoán nhiều nơi tiếp tục lên giá. Chỉ riêng lạm phát vẫn còn là bóng mây bao phủ, vì phần lớn các nước trong khối công nghiệp OECD chưa đưa được vật giá về mức ổn định như mong muốn.
Sự phát triển nhanh chóng của Artificial Intelligence/ AI và robot đặt ra nhiều thách thức về đạo đức xã hội và cá nhân, đặc biệt là trong việc thu thập dữ liệu cá nhân làm ảnh hưởng đến các quyết định quan trọng như tuyển dụng, trị liệu và xét xử. Mặc dù AI có thể mô phỏng cảm xúc, nhưng không có ý thức thực sự, dẫn đến nguy cơ làm cho con người phụ thuộc vào AI và robot và suy giảm kỹ năng giao tiếp xã hội...



Kính chào quý vị,

Tôi là Derek Trần, dân biểu đại diện Địa Hạt 45, và thật là một vinh dự lớn lao khi được đứng nơi đây hôm nay, giữa những tiếng nói, những câu chuyện, và những tâm hồn đã góp phần tạo nên diện mạo văn học của cộng đồng người Mỹ gốc Việt trong suốt một phần tư thế kỷ qua.
Hai mươi lăm năm! Một cột mốc bạc! Một cột mốc không chỉ đánh dấu thời gian trôi qua, mà còn ghi nhận sức bền bỉ của một giấc mơ. Hôm nay, chúng ta kỷ niệm 25 năm Giải Viết Về Nước Mỹ của nhật báo Việt Báo.

Khi những người sáng lập giải thưởng này lần đầu tiên ngồi lại bàn thảo, họ đã hiểu một điều rất căn bản rằng: Kinh nghiệm tỵ nạn, hành trình nhập cư, những phức tạp, gian nan, và sự thành công mỹ mãn trong hành trình trở thành người Mỹ gốc Việt – tất cả cần được ghi lại. Một hành trình ý nghĩa không những cần nhân chứng, mà cần cả những người viết để ghi nhận và bảo tồn. Họ không chỉ tạo ra một cuộc thi; họ đã và đang xây dựng một kho lưu trữ. Họ thắp lên một ngọn hải đăng cho thế hệ sau để chuyển hóa tổn thương thành chứng tích, sự im lặng thành lời ca, và cuộc sống lưu vong thành sự hội nhập.

Trong những ngày đầu ấy, văn học Hoa Kỳ thường chưa phản ánh đầy đủ sự phong phú và đa dạng về kinh nghiệm của chúng ta. Giải thưởng Viết Về Nước Mỹ thực sự đã lấp đầy khoảng trống đó bằng sự ghi nhận và khích lệ vô số tác giả, những người đã cầm bút và cùng viết nên một thông điệp mạnh mẽ: “Chúng ta đang hiện diện nơi đây. Trải nghiệm của chúng ta là quan trọng. Và nước Mỹ của chúng ta là thế đó.”


Suốt 25 năm qua, giải thưởng này không chỉ vinh danh tài năng mà dựng nên một cộng đồng và tạo thành một truyền thống.
Những cây bút được tôn vinh hôm nay không chỉ mô tả nước Mỹ; họ định nghĩa nó. Họ mở rộng giới hạn của nước Mỹ, làm phong phú văn hóa của nước Mỹ, và khắc sâu tâm hồn của nước Mỹ. Qua đôi mắt họ, chúng ta nhìn thấy một nước Mỹ tinh tế hơn, nhân ái hơn, và sau cùng, chân thật hơn.

Xin được nhắn gửi đến các tác giả góp mặt từ bao thế hệ để chia sẻ tấm chân tình trên các bài viết, chúng tôi trân trọng cảm ơn sự can đảm của quý vị. Can đảm không chỉ là vượt qua biến cố của lịch sử; can đảm còn là việc ngồi trước trang giấy trắng, đối diện với chính mình, lục lọi ký ức đau thương sâu đậm, và gửi tặng trải nghiệm đó đến tha nhân. Quý vị là những người gìn giữ ký ức tập thể và là những người dẫn đường cho tương lai văn hóa Việt tại Hoa Kỳ.

Với Việt Báo: Xin trân trọng cảm ơn tầm nhìn, tâm huyết, và sự duy trì bền bỉ giải thưởng này suốt một phần tư thế kỷ.
Khi hướng đến 25 năm tới, chúng ta hãy tiếp tục khích lệ thế hệ kế tiếp—những blogger, thi sĩ, tiểu thuyết gia, nhà phê bình, nhà văn trẻ—để họ tìm thấy tiếng nói của chính mình và kể lại sự thật của họ, dù đó là thử thách hay niềm vui. Bởi văn chương không phải là một thứ xa xỉ; đó là sự cần thiết. Đó là cách chúng ta chữa lành, cách chúng ta ghi nhớ, và là cách chúng ta tìm thấy nơi chốn của mình một cách trọn vẹn.

Xin cảm ơn quý vị.

NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.